Trung Quốc cảnh báo Ukraine rằng quan hệ song phương có thể bị tổn hại do việc Kyiv liệt kê hơn một chục công ty Trung Quốc vào danh sách “các nhà bảo trợ quốc tế cho chiến tranh”, hai nguồn tin cấp cao của Ukraine hiểu biết về vấn đề này nói với Reuters.
Các nguồn tin giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề cho biết, cảnh báo này đã được chuyển tới Ukraine vào tháng trước tại cuộc gặp giữa đại sứ Trung Quốc tại Kyiv với các quan chức cấp cao của chính phủ Ukraine.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc, tòa đại sứ Trung Quốc tại Kyiv và Bộ Ngoại giao Ukraine không trả lời yêu cầu bình luận.
Bắc Kinh có quan hệ chặt chẽ với Moscow và đã kiềm chế chỉ trích việc Nga xâm chiếm Ukraine, nhưng họ tuyên bố chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của tất cả các nước phải được tôn trọng. Trung Quốc đã đề nghị giúp đỡ hòa giải trong chiến tranh.
Ukraine đã liệt kê 48 công ty trên toàn cầu, trong đó có 14 công ty từ Trung Quốc, vào danh sách “các nhà bảo trợ quốc tế cho chiến tranh” mà Kyiv cho rằng các hoạt động kinh doanh của họ gián tiếp hỗ trợ hoặc đóng góp cho các nỗ lực chiến tranh của Nga.
Một nguồn tin nói: “Đại sứ nói rằng tất cả những điều này (tình trạng trong danh sách đen) có thể có tác động tiêu cực đến mối quan hệ của chúng ta”.
Nguồn tin nói thêm rằng Trung Quốc không đặt ra bất kỳ điều kiện hay “khuôn khổ tạm thời” nào cho Ukraine mà chỉ đơn giản bày tỏ quan điểm của mình về danh sách này.
Nguồn tin thứ hai cho biết Bắc Kinh có thể liên kết vấn đề này với việc Trung Quốc mua ngũ cốc Ukraine.
Trước cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào ngày 24/2/2022, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Ukraine và nước này vẫn là khách hàng quan trọng đối với ngũ cốc, dầu hướng dương và quặng sắt của Ukraine.
Danh sách đen, không có ý nghĩa pháp lý đối với các công ty bị liệt kê trong đó, đặt vấn đề với những gì mô tả là sự hợp tác sâu rộng giữa các công ty Trung Quốc và Nga trong các lĩnh vực bao gồm dầu khí, nguồn thu chính của Moscow.
Trong danh sách này có mặt các tập đoàn năng lượng khổng lồ Trung Quốc như Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), Tập đoàn Hóa dầu Trung Quốc (Tập đoàn Sinopec) và Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc (CNOOC).
Sinopec và CNOOC không trả lời ngay yêu cầu bình luận. CNPC tuyên bố rằng danh sách này không phải là chuyện gì mới mẻ.
‘Công cụ uy tín’
Cơ quan Phòng chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine mô tả danh sách đen này là một “công cụ có uy tín mạnh mẽ để đạt được sự tử tế của các yếu tố trong chuỗi cung ứng toàn cầu (và) sự rút lui của hoạt động kinh doanh quốc tế khỏi Nga”.
Mặc dù Trung Quốc được nhiều người coi là đồng minh của Điện Kremlin, Ukraine vẫn cẩn thận không chọc giận nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong suốt cuộc chiến với Moscow và đã nhiều lần kêu gọi Bắc Kinh tham gia các nỗ lực ngoại giao vì hòa bình của Kyiv.
Ukraine đang thúc đẩy kế hoạch hòa bình tại một loạt các cuộc họp quốc tế cấp cao. Trung Quốc đã tham dự một trong các cuộc họp ở Jeddah vào năm ngoái nhưng từ đó đã hạn chế việc tham dự.
Trung Quốc là điểm đến chính cho hàng xuất khẩu thực phẩm của Ukraine được vận chuyển theo hành lang ngũ cốc do Liên hiệp quốc làm trung gian được thiết lập sau cuộc xâm lược của Nga nhưng hiện không còn tồn tại. Trung Quốc chiếm khoảng 7,9 triệu tấn trong tổng số 30 triệu tấn được vận chuyển qua tuyến đường đó.
Theo hành lang vận chuyển Biển Đen mới của Kyiv được thiết lập vào tháng 8 năm ngoái, dữ liệu của chính phủ cho thấy khoảng 30% hàng xuất khẩu hàng hải của Ukraine, bao gồm thực phẩm, kim loại và quặng, đã được chuyển đến Trung Quốc.
Với 14 công ty, Trung Quốc có nhiều công ty nhất trong danh sách đen này. Tiếp theo là Hoa Kỳ có 8 công ty. Pháp và Đức mỗi nước có 4 công ty.
Trung Quốc hôm 30/1 cho biết Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tôn Vệ Đông đã gặp đại sứ Ukraine tại Bắc Kinh và trao đổi quan điểm về các vấn đề cùng quan tâm, đồng thời ông Tôn đã nói rằng các nước nên tôn trọng và đối xử chân thành với nhau.