Các nhà khoa học Arthur Ashkin, Gerard Mourou và Donna Strickland được trao giải Nobel Vật lý năm 2018 vinh danh những phát minh mang tính đột phá trong lĩnh vực laser được ứng dụng trong phẫu thuật và các nghiên cứu khoa học -- Ủy ban Nobel công bố hôm thứ Ba 2/10.
Khoa học gia Mỹ Ashkin của Bell Laboratories ở Hoa Kỳ được trao một nửa giải thưởng; khoa học gia Mourou, người Pháp có quốc tịch Mỹ, và khoa học gia Canada Strickland được trao một nửa giải thưởng còn lại.
Bà Strickland, thuộc Đại học Waterloo, Canada, trở thành người phụ nữ thứ ba đoạt giải Nobel Vật lý.
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển tuyên bố tại lễ trao giải thưởng trị giá 9 triệu krona Thụy Điển (1 triệu đô la Mỹ):
"Các phát minh được vinh danh trong năm nay đã cách mạng hóa ngành vật lý laser. Các công cụ chính xác tiên tiến đang mở ra các lĩnh vực nghiên cứu chưa được khám phá và vô số các ứng dụng trong công nghiệp và y tế."
Khoa học gia Ashkin phát minh ra chiếc "nhíp" quang học có thể “kẹp” các hạt, nguyên tử, vi rút và các tế bào sống; còn hai khoa học gia Mourou và Strickland đã tạo ra các xung laser ngắn nhất và mạnh nhất từ trước tới nay.
Chúng trở thành tiêu chuẩn cho laser cường độ cao, chẳng hạn như được ứng dụng trong hàng triệu ca phẫu thuật chỉnh hình mắt mỗi năm.
Các giải thưởng về thành tựu khoa học, văn học và hòa bình đã được trao tặng từ năm 1901 theo ước nguyện của doanh gia và nhà hóa học Thụy Điển Alfred Nobel. Phát minh ra thuốc nổ của ông Nobel đã mang lại cho ông một khối tài sản lớn được ông dùng để trao cho các giải thưởng mang tên ông.
Tuy nhiên, lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ giải thưởng Nobel về văn học không được trao trong năm nay vì một vụ bê bối liên quan đến các cáo buộc hành vi sai trái tình dục đã khiến hàng loạt ủy viên rút khỏi ủy ban trao giải của Viện Hàn lâm Thụy Điển.