Lần đầu tiên cụm từ “chính sách hình sự đặc biệt” xuất hiện trong kết luận điều tra của vụ đại án chuyển nhượng cổ phần giữa công ty AVG và MobiFone.
Trong Bộ luật hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự không có qui định nào nói về “chính sách hình sự đặc biệt”.
ThS Trần Thanh Thảo (giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM) cũng khẳng định với báo chí là “BLHS hiện hành không quy định cái gọi là “chính sách hình sự đặc biệt”. Có chăng trong một số trường hợp như người già yếu, bị bệnh HIV... phạm tội đặc biệt nghiêm trọng bị kết án tử hình, tù chung thân nhưng được hoãn thi hành hay giảm án…”
Còn trong trường hợp có những bị cáo ăn năn hối lỗi, có nhiều tình tiết giảm nhẹ thì được cơ quan điều tra và cơ quan công tố đề nghị Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt khi nghị án.
Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 1 Điều 51 BLHS sau đây:
a. Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
b. Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;
s. Người phạm tội thành khẩn khai báo hoặc ăn năn hối cải;
t. Người phạm tội tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện hoặc điều tra tội phạm…
Tại sao cụm từ “chính sách hình sự đặc biệt” lại xuất hiện trong vụ đại án tham nhũng AVG và MobiFone?
Theo kết luận điều tra, trong 12 bị can được đề nghị cho áp dụng chính sách hình sự đặc biệt có chủ tịch AVG Phạm Nhật Vũ, cựu Bộ trưởng Thông tin Truyền thông Trương Minh Tuấn... song không có cựu bộ trưởng Nguyễn Bắc Son.
Hành vi của Phạm Nhật Vũ nêu trên đã phạm vào tội "Đưa hối lộ". Quá trình điều tra, bị can Phạm Nhật Vũ được đánh giá đã thành khẩn khai báo hành vi phạm tội của bản thân, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra làm rõ vụ án.
Bị can Vũ đã chủ động hủy bỏ thỏa thuận và hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, tự nguyện trả lại MobiFone toàn bộ số tiền đã nhận tính cả lãi và chi phí dự án góp phần làm giảm tối đa thiệt hại cho Nhà nước.
Gia đình bị can Vũ có công với với cách mạng, ngoài ra, bị can đã có nhiều đóng góp cho GHPGVN, Hội nạn nhân chất độc da cam, bom mìn, mồ côi, các hoạt động an sinh xã hội...
Do đó, Cơ quan điều tra đề nghị quá trình truy tố, xét xử xem xét các tình tiết giảm nhẹ, "áp dụng chính sách hình sự đặc biệt phù hợp khi lượng khung hình đối với bị can Phạm Nhật Vũ".
Tôi cho rằng Phạm Nhật Vũ là chủ mưu trong vụ đại án tham nhũng này, Vũ là nguyên nhân của mọi nguyên nhân làm tha hóa các quan chức của chế độ trong vụ mua bán này. Đồng thời âm ưu, mục đích của Vũ là chiếm đoạt khoảng 7,000 tỷ đồng của nhà nước tại MobiFone.
Và theo quan điểm của tôi, những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của Phạm Nhật Vũ không phải là nguyên nhân chính để cơ quan điều tra Bộ công an đưa thêm cụm từ “chính sách hình sự đặc biệt” vào kết luận điều tra. Và rất có thể cụm từ “chính sách hình sự đặc biệt” sẽ còn được tiếp tục áp dụng rộng rãi trong thời gian tới.
Vậy đâu là nguyên nhân chính?
Mọi người Việt Nam đều biết rõ Phạm Nhật Vũ là em trai của tỷ phú đầu tiên của Việt Nam Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch tập đoàn Vingroup.
Qua truyền thông của nhà nước cộng sản, chúng ta có thể thấy Phạm Nhật Vượng có mối quan hệ gần gũi và có ảnh hưởng với hầu hết các quan chức hàng đầu của chế độ cộng sản như Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Xuân Phúc...
Bởi vậy Phạm Nhật Vượng không thể để em trai của phải chịu hình phạt tù quá nặng nề.
Và đây mới có thể thực sự là nguyên nhân chính xuất hiện cụm từ “chính sách hình sự đặc biệt” trong kết luận điều tra của vụ đại án tham nhũng AVG và MobiFone.