An ninh Israel đứng đầu nghị trình đàm phán hạt nhân với Iran

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry tuyên bố an ninh của Israel đứng đầu nghị trình của chính quyền Obama trong các nỗ lực quốc tế nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của Iran.

Hôm thứ năm, sau một cuộc họp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ông Kerry tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ làm tất cả mọi thứ trong phạm vi quyền hạn của mình để bảo đảm rằng khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân của Iran phải “chấm dứt.” Ông nói cả Hoa Kỳ lẫn Israel đều đồng ý về mục tiêu của một thỏa thuận toàn diện, dài hạn với Iran.

Ông Kerry nói: “Một chương trình hòa bình ắt sẽ không khó chứng minh, và mọi người sẽ biết được liệu cuối cùng thỏa thuận toàn diện có thực sự cung cấp một trắc nghiệm đầy đủ đế chứng tỏ tính hòa bình của chương trình đó hay không.”

Ông Netanyahu đã từng liên tục chỉ trích thỏa thuận tạm thời hồi tháng trước nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran, và gọi đó là một “sai lầm lịch sử.”

Giọng điệu hòa hoãn hơn

Nhưng trong cuộc gặp gỡ đầu tiên kể từ khi đạt thỏa thuận ở Geneva, thủ tướng Israel đã quyết định không công khai chỉ trích ông Kerry. Ông Netanyahu nói một giải pháp lâu dài cho điều mà Israel coi là mối đe dọa hạt nhân Iran phải bao gồm việc chấm dứt bất kỳ sự khai triển vũ khí nguyên tử nào.

Ông Netanyahu nói: “Trong thỏa thuận chung quyết, khác với thỏa thuận tạm thời, điều cấp thiết là phải đem lại một sự đồng ý chung cuộc về việc chấm dứt khả năng hạt nhân quân sự của Iran.”

Iran nói họ chưa hề tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân và nay đã đồng ý tiêu hủy các kho dự trữ uranium tinh chế cao và đình chỉ công tác vê một lò phản ứng plutonium để đổi lấy việc nới lỏng một phần các biện pháp chế tài.

Ông Netanyahu nói với các phóng viên sau cuộc họp với ông Kerry rằng ông lấy làm quan ngại về việc nới lỏng áp lực kinh tế đã đưa chính phủ mới của Iran đến bàn thương nghị, và nói rằng “phải tiến hành các bước ngăn chặn việc xói mòn thêm các biện pháp chế tài.”

Ngoại trưởng Kerry hứa đề cao cảnh giác

Ông Kerry nói cộng đồng quốc tế vẫn tiếp tục “đề cao cảnh giác” về chế độ chế tài của họ.

Ông nói: “Chúng tôi xin nói với bất cứ nước nào đang cứu xét việc đi trước các biện pháp chế tài là đừng làm như thế, bởi vì các biện pháp chế tài vẫn tiếp tục được áp dụng.”

Các giám đốc chính trị và chuyên gia kỹ thuật của Hoa Kỳ, Nga, Pháp, Trung Quốc, Ðức và Anh đang làm việc với Iran để bắt đầu những bước đầu tiên trong 6 tháng sắp tới để có thời giờ chuẩn bị cho một thỏa thuận hạt nhân toàn diện hơn mà ông Kerry nói là “có thể đứng vững trước mọi trắc nghiệm của mọi người.”

Hồi đầu tuần này, ông Kerry đã họp tại Brussels với cả trưởng ban chính sách đối ngoại Liên hiệp châu Âu Catherine Ashton, lẫn Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov về cách nào là tốt nhất để tiến tới về thỏa thuận hạt nhân Iran.