<!-- IMAGE -->
Thưa quí vị, cách nay vài tháng, nhà đầu tư lừng danh trên thị trường chứng khoán Mỹ, ông Warren Buffett, đã đầu tư đến 34 tỉ đô la vào công ty vận tải đường sắt Burlington Northern Santa Fe Corp (BNSF), trong khi tại Hoa Kỳ ngành vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt khá âm thầm, lặng lẽ, và ngành chuyên chở công cộng bằng xe lửa cũng không phổ thông như các quốc gia Ấn Độ, Trung Quốc hay các nước Châu Âu. Cho tới lúc này thì vận chuyển hàng hóa bằng xe tải là phương tiện rất phổ thông ở khắp mọi nơi trên toàn quốc Hoa Kỳ. Lan Phương, trong Câu Chuyện Nước Mỹ hôm nay, sẽ trình bày cùng quí vị về ý kiến của phó chủ tịch một công ty vận tải lớn của Hoa Kỳ đối với ngành chuyên chở hàng hóa bằng xe lửa và xe tải, và ý kiến của nhà tài chính học Ngô Nhân Dụng đối với số tiền lớn được ông Warren Buffett đầu tư vào công ty BNSF.
Hai phương tiện vận chuyển hàng hóa đường bộ tại Hoa Kỳ hiện nay là xe tải và xe lửa. Xe lửa và xe tải có những ưu điểm như thế nào, và hai ngành này có cạnh tranh với nhau hay bổ túc cho nhau? Như chúng ta biết, những phương tiện chuyên chở như tàu bè, xe lửa bao giờ cũng vận chuyển được khối lượng và trọng lượng hàng hóa với giá hạ hơn xe tải hay máy bay rất nhiều, vì nó tiêu thụ ít nhiên liệu hơn mà chuyên chở được nhiều hơn gấp bội. Ông Randy Mullett, phó chủ tịch công ty vận chuyển hàng hóa Con-way, giải thích:
"Có một số lãnh vực mà xe lửa và xe tải cạnh tranh với nhau. Nhưng lãnh vực cạnh tranh đó rất nhỏ hẹp, nếu xét đến loại hàng hóa và khu vực mà hai phương tiện vận chuyển này đảm trách trên toàn quốc Hoa Kỳ. 70% các cộng đồng tại Hoa Kỳ không có xe lửa chạy đến. Vì vậy luôn luôn có nhu cầu lớn về xe tải, và tôi dự đoán rằng ngành xe tải vẫn phát triển và ngành xe lửa phần lớn vẫn sẽ giữ vị trí như bây giờ.
Có thật nhiều cơ hội cho ngành vận tải sử dụng đường sắt chuyên chở đường xa để giảm thiểu việc tiêu thụ năng lượng, giảm thiểu chi phí và giảm ô nhiễm, nhưng ngoài những điểm này, chúng ta biết rằng xe lửa không đến được tất cả mọi nơi cần đến. Vả lại, xe lửa không được trang bị để chuyên chở những lượng hàng hay những gói hàng nhỏ.
Vì vậy, tôi phải nhắc lại rằng xe lửa và xe tải cũng có đôi chút tròng tréo với nhau, cạnh tranh với nhau trong một lãnh vực rất nhỏ, nhưng nói chung, hai phương tiện chuyên chở này vẫn bổ túc cho nhau, và là hai đối tác rất tốt cho nhau."
Xe lửa, thường chở những khối lượng hàng nặng và lớn, như quặng mỏ, than đá, gỗ, thiết bị, máy móc và các loại mễ cốc nhưng tính di động của nó lại không sánh được với xe tải. Lấy ví dụ, đường xe lửa chỉ có thể chạy từ nhà ga này đến nhà ga kia, nhưng khi phân phối hàng thì lại phải có xe tải đến nơi để bốc hàng và phân phối đến tận các địa điểm, như các nhà kho hay cửa hàng chẳng hạn. Và có những mặt hàng không thể để quá lâu như những thực phẩm tươi, thường được chuyên chở bằng các loại xe tải chạy rất nhanh và có hệ thống làm lạnh.
<!-- IMAGE -->
Nhưng vài tháng trước, nhà đầu tư lừng danh của nước Mỹ, ông Warren Buffett, đã bỏ thêm 26 tỉ đô la để mua đứt công ty vận tải đường sắt Burlington Northern Santa Fe, công ty mà ông đã có sẵn số cổ phần trị giá khoảng 8 tỉ đô la trong đó rồi.
Chuyên gia tài chính học Ngô Nhân Dụng giải thích lý do tại sao ông Warren Buffett lại đầu tư lớn vào ngành vận chuyển bằng xe lửa:
"Ông Buffett vốn là một nhà đầu tư lâu dài, chứ không phải loại nhà đầu tư sáng mua chiều bán, cho nên ông thường tính những kế hoạch đầu tư đường dài, và ông cũng thường theo châm ngôn của các nhà đầu tư, là rẻ thì mua, đắt thì bán. Chính vì hệ thống xe lửa tại nước Mỹ hầu như bị quên lãng trong suốt mấy chục năm qua nên hiện giờ giá trị cổ phần của những công ty xe lửa đang thấp, nên những người nhìn xa thấy rằng nó có thể lên thì người ta sẽ mua.
Điều mà tôi đoán có thể khiến cho ông Warren Buffett nghĩ rằng ngành xe lửa sẽ lên là vấn đề năng lượng. Trên thế giới hiện giờ ai cũng biết là số dầu lửa có giới hạn, và đường dài thì giá dầu chỉ có lên chứ không xuống. Khi đó tất cả những ngành vận tải như máy bay, xe hơi, xe tải sẽ phải chi phí rất nhiều, và tất nhiên giá mà khách hàng phải trả cũng sẽ tăng; khi đó thì đường xe lửa có thể là một giải đáp cho nhu cầu vận tải ở nước Mỹ, và khi vấn đề xăng dầu lên giá được đặt ra thì lúc đó chính phủ Mỹ cũng sẽ phải hỗ trợ các đường xe lửa giống như tất cả các chính phủ bên Âu Châu vẫn làm.
Không phải chỉ những nước như Ấn Độ hay Trung Quốc mới dùng xe lửa nhiều, bên Âu Châu dân chúng cũng sử dụng xe lửa rất nhiều. Có thể ông Buffett tiên đoán rằng trong một thời gian dài, ít nhất là 5 hay 10 năm trở lên, tương lai ngành xe lửa ở Mỹ sẽ lên cao, và đó có thể là lý do mà ông đổ một số tiền lớn vào ngành xe lửa."
Theo tờ Wall Street Journal thì số tiền đầu tư mà ông Buffett đổ vào ngành đường sắt của Hoa Kỳ là một vụ đánh cuộc trên tương lai kinh tế của nước Mỹ, nền kinh tế sẽ gồm cả việc nhập khẩu rất nhiều hàng hóa và không có phương tiện chuyên chở nào từ bờ biển phía tây đi khắp nước Mỹ có thể so với xe lửa.
Những người khác lại cho rằng số tiền đầu tư này là một vụ đánh cuộc dựa vào các chính sách lưỡng lợi của chính quyền Obama, đó là xây dựng cơ sở hạ tầng và cùng lúc đối phó với vấn đề biến đổi khí hậu. Ngành xe lửa được dành một phần khá lớn trong kế hoạch kích thích kinh tế, và trong tương lai sẽ nhận được thêm trợ giúp do đạo luật sắp tới về giao thông vận tải mang lại.