Theo dự kiến, Tổng thống Barack Obama sẽ ký thành luật kế hoạch kích hoạt kinh tế trong ngày hôm nay tại một buổi lễ tại thành phố Denver trong bang Colorado ở miền tây Hoa Kỳ. Ông Obama gọi dự luật này là một dấu mốc quan trọng trên con đường phục hồi kinh tế nước Mỹ trong khi những người chỉ trích nhấn mạnh rằng đây là một kế hoạch quá tốn kém và sẽ tạo ra được ít công ăn việc làm hơn là những người đề xướng nói. Thông tín viên Victor Beattie của đài VOA ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Dự luật gồm các khoản chi tiêu của chính phủ và giảm thuế nhằm giúp đẩy nền kinh tế Mỹ ra khỏi tình trạng suy thoái là thắng lợi lập pháp lớn lao đầu tiên của Tổng thống Obama kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng rồi.
Quốc Hội, do đảng Dân chủ của Tổng thống kiểm soát, đã chấp thuận dự luật hôm thứ sáu vừa qua với các nhà lập pháp biểu quyết hầu hết là theo tinh thần đảng phái. Thượng viện thông qua dự luật với chỉ có 3 thượng nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa bỏ phiếu thuận và tại Hạ viện thì dự luật đã không được một dân biểu Cộng hòa nào ủng hộ.
Trong bài diễn văn truyền thanh hôm thứ bảy, Tổng thống Obama nói rằng việc cắt giảm thuế và chi tiêu của chính phủ sẽ tạo ra nhiều triệu công việc và thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế.
Ông Obama nói: “Dự luật này sẽ cứu vãn, hoặc tạo ra, trên 3 triệu 500 ngàn công việc trong 2 năm tới, kích thích sự chi tiêu của các doanh nghiệp cũng như của giới tiêu dùng và nhờ vậy sẽ đặt nền tảng mới cho sự tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng lâu dài của chúng ta.”
Ngày hôm sau, cố vấn cao cấp của Tòa Bạch Ốc, ông David Axelrod đã tuyên bố một cách thận trọng trên chương trình truyền hình Fox News Sunday rằng trong khi sẽ nhanh chóng có các dấu hiệu về các hoạt độïng kinh tế thì có thể phải sang đến năm tới người ta mới thấy được các tiến bộ trong các báo cáo của chính phủ, nhất là đối với tỉ lệ thất nghiệp 7,6% trong nước.
Ông Axelrod nói: “Tổng thống đã từng nói là nền kinh tế có phần chắc sẽ xấâu hơn trước khi trở nên tốt hơn. Nếu không có chương trình kích hoạt kinh tế này thì tình hình có thể tệ hại hơn rất nhiều. Đó là sự thật. Vì thế tôi không trông đợi là con số người thất nghiệp sẽ giảm bớt trước cuối năm nay. Nhưng tôi tin là đà thất nghiệp sẽ được ghìm lại nhờ những việc chúng ta đã thực hiện trong tuần này.”
Kinh tế gia trưởng Mark Zandi của công ty Moody’s Economy.com, người cũng xuất hiện trong chương trình Fox News Sunday nói lập luận của Tổng thống Obama cho rằng chương trình kích hoạt sẽ tạo ra hoặc bảo vệ 3 triệu rưỡi việc làm là quá lạc quan.
Ông Zandi nói: “Nó sẽ cải thiện tình hình. Đó là một kế hoạch tốt và theo tôi nó sẽ hỗ trợ nền kinh tế. Theo ước tính của tôi, nó sẽ tạo thêm từ 2 triệu tới 2 triệu rưỡi công ăn việc làm vào cuối năm 2010, và như vậy cũng nhiều hơn là nếu không có sự kích hoạt. Điều này có nghĩa là mức thất nghiệp sẽ giảm xuống khoảng 1 điểm tới 1 điểm rưỡi. Như vậy điều đó rất có ý nghĩa. Nhưng tôi nghĩ vẫn không đủ. Nền kinh tế đang ở trong giai đoạn rất khó khăn. Những khó khăn đòi hỏi một chương trình lớn hơn nữa. Và tôi sợ rằng một năm tới đây chúng ta sẽ phải nói tới chuyện kích hoạt nữa, thật đó.”
Dự luật vẫn còn bị nhiều người chỉ trích gay gắt, trong đó có thượng nghị sĩ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa, thành viên của Uûy ban Ngân hàng Thượng viện.
Thượng nghị sĩ Graham nói: “11% số ngân khoản thuộc dự luật sẽ được chi ra trong năm 2009. Phần lớn tiền sẽ là những khoản chi theo hạng mục chính thức. Nó sẽ không tạo ra công ăn việc làm. 27% ngân khoản bây giờ là những sự giảm thuế. Một mức giảm có ý nghĩa. Phần lớn sự giảm thuế, chỉ có 3 tỉ đô la được dành cho những doanh nghiệp nhỏ. 75% dân chúng trong nước làm việc trong các doanh nghiệp nhỏ. Một dự luật 787 tỉ mà chỉ có 3 tỉ được dành cho người dân thuộc doanh nghiệp nhỏ. Tôi nghĩ chúng ta đã bỏ hơi xa mục tiêu. Chúng ta gia tăng sự điều hành mới, chứ không tăng thêm việc làm mới.”
Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain nguyên là đối thủ của Tổng thống Obama trong kỳ tranh cử Tổng thống, nói rằng ông Obama chưa thực hiện những lời hứa về tinh thần lưỡng đảng để giúp dự luật được thông qua.
Mặt khác cựu Tổng thống Bill Clinton của đảng dân chủ đã ca ngợi chương trình kích hoạt, và nói rằng kế hoạch này đặt tiền vào tay những người cần tới tiền để sống còn, qua những khoản trợ cấp thất nghiệp, tem phiếu thực phẩm và giảm thuế.
