Trưởng đoàn Hoa Kỳ tại các cuộc đàm phán 6 bên về chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên nói rằng các cuộc thương lượng kéo dài đang ở một ‘thời điểm khó khăn’ nhưng rằng các cuộc tiếp xúc với Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục. Trợ lý bộ trưởng Ngoại giao đặc trách các vấn đề Đông Á, ông Christopher Hill cho biết ông không nghĩ rằng có một rủi ro cấp thời là Bắc Triều Tiên sẽ tái khởi động lò phản ứng hạt nhân của họ. Từ văn phòng đài VOA tại Liên hiệp quốc, thông tín viên David Gollust ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Ông Hill nói rằng các cuộc thương nghị do Trung quốc chủ trì nhắm buộc Bắc Triều Tiên bãi bỏ chương trình hạt nhân đang ở vào một giai đoạn khó khăn. Nhưng ông nói rằng cuộc đối thoại với Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục, bất kể các hành động được loan báo của Bắc Triều Tiên nhằm đảo ngược việc vô hiệu hóa cơ sở lò phản ứng Yongbyon.
Các cuộc đàm phán đã đi đến chỗ bế tắc vì Bắc Triều Tiên không chịu cung cấp một chương trình kiểm chứng cho bản kê khai các vũ khí hạt nhân mà họ đã đưa ra hồi tháng 6.
Bình Nhưỡng lập luận rằng Hoa Kỳ đã không tôn trọng lời hứa rút tên họ ra khỏi danh sách các quốc gia bảo trợ khủng bố. Washington thì nói rằng việc rút tên đó tùy thuộc vào kế hoạch kiểm chứng hạt nhân.
Trong một loạt các biện pháp rõ ràng nhằm đi ngược lại hành động giải giới, tuần này Bắc Triều Tiên đã yêu cầu Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế gỡ niêm và các thiết bị theo dõi tại lò phản ứng hạt nhân Yongbyon.
Nhưng khi nói chuyện với các phóng viên, trợ lý bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Christopher Hill tuyên bố các cuộc thương lượng chưa bị đổ vỡ. Ông nói rằng ông không không nhìn thấy khả năng tức thời là Bắc Triều Tiên sẽ tái khởi động lò phản ứng sản xuất ra chất plutonium cho kho vũ khí hạt nhân nhỏ bé của họ.
Ông Hill nói: "Rõ ràng, chúng ta nhìn thấy chủ trương cứng rắn của họ trong tháng vừa qua. Nhưng một lần nữa, tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng ta vẫn tiếp xúc với họ qua kênh New York, như chúng ta vẫn thường làm. Vì thế tôi muốn quý vị nghĩ rằng đây là một thời điểm mấp mô trong tiến trình thương lượng.”
Các vấn đề trùng hợp với tin tức nói rằng nhà lãnh đạo Kim Jong Il của Bắc Triều Tiên có thể đã bị một cơn đột quỵ. Nhưng ông Hill từ chối không liên kết hai sự kiện, và nói rằng tiến trình thực hiện quyết định tại Bình Nhưỡng lúc nào cũng mập mờ.
Vấn đề này bao trùm các cuộc họp mà ngoại trưởng Hoa Kỳ Condoleezza Rice đã tiên hành tại New York với ngoại trưởng Yu Myung-hwan của Nam Triều Tiên và ngoại trưởng Dương Khiết Trì của Trung quốc.
Ông Hill nói rằng mức độ đồng thuận giữa các bên trong các cuộc thương lượng do Trung Quốc chủ trì là đáng tưởng thưởng, và rằng tất cả các phía tham dự đều tán đồng sự kiên nhẫn và đang tìm cách hợp tác để vượt qua bế tắc về vấn đề kiểm chứng.
ột số chuyên gia đã gợi ý rằng Bắc Triều Tiên có thể tìm cách trì hoãn các cuộc thương lượng cho đến khi tổng thống Bush rời chức. Nhưng ông Hill nói rằng chủ trương cứng rắn của Bắc Triều Tiên có thể liên hệ nhiều hơn với sự kiện họ không muốn chấp nhận thể thức kiểm chứng gắt gao mà thỏa thuận hạt nhân sẽ đòi hỏi.
Ông Hill nói: “Tôi không cho rằng phía Bắc Triều Tiên đang trông đợi vào một chính quyền mới và nghĩ là có thể sẽ dễ dàng hơn hay này nọ. Tôi nghĩ họ hiểu rằng thời điểm tốt nhất là làm cho xong ngay bây giờ. Tôi muốn thực sự đề nghị là ta nên nhìn vào vấn đề thể thức kiểm chứng và sự kiện là Bắc Triều Tiên không phải là một nước chịu đồng ý tỏ ra cởi mở về mọi vấn đề. Và vì thế, họ muốn đoan chắc rằng việc kiểm chứng phù hợp với những gì mà họ đã chuẩn bị. Và đó chỉ là một phần của một cuộc thương lượng gay go.”
Đặc sứ Hoa Kỳ hạ giảm tầm quan trọng của các gợi ý cho rằng các hành động mới đây nhất của Bắc Triều Tiên đã đưa tiến trình đến điểm căng thẳng. Ông nói rằng Hoa Kỳ ước đoán rằng giả dụ Bắc Triều Tiên có thực hiện những lời đe dọa đó, thì Bình Nhưỡng cũng phải mất nhiều tháng để phục hồi khả năng tái chế biến hạt nhân và hơn 1 năm để hồi sinh chính lò phản ứng Yongbyon.