Đã diễn ra cuộc tranh luận về nhiều vấn đề ở Washington và vùng Trung
Đông hồi gần đây liên quan đến khả năng một cuộc tấn công quân sự nhắm
vào chương trình hạt nhân của Iran. Cuộc khẩu chiến giữa Hoa Kỳ, Israel
và Iran đã leo thang và khiến các chuyên gia quân đội và chính trị tính
đến việc cứu xét các hậu quả. Phái viên Meredith Buel của đài VOA ghi
nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Các cường quốc thế
giới đã làm áp lực đòi Iran đình chỉ chương trình làm giàu chất uranium
và đã đề nghị một loạt tưởng thưởng mới để chính phủ Tehran từ bỏ một
kế hoạch có thể đưa tới vũ khí hạt nhân. Nhưng các giới chức cấp cao ở
Tòa Bạch Ốc và Ngũ giác đài cho rằng Iran đang tiếp tục con đường đó,
tuy rằng những ước tính còn khác nhau về việc khi nào Tehran có thể
hoàn tất các bộ phận cho một quả bom thực thụ.
Tổng thống Hoa Kỳ
George W. Bush đã nhiều lần cam kết chọn ngoại giao làm phương sách đầu
tiên để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran, nhưng ông cũng đã
kiên quyết từ chối không loại bỏ việc sử dụng đến sức mạnh quân sự.
Tổng
thống Bush nói: “Tôi vẫn luôn nói rằng tất cả mọi chọn lựa đều được đưa
ra cứu xét. Nhưng chọn lựa đầu tiên cho Hoa Kỳ là giải quyết vấn đề
này qua đường lối ngoại giao.”
Cuộc bàn cãi về vấn đề một
chiến dịch quân sự nhắm vào Iran đã lên đến cao điểm trong những tuần
lễ gần đây và các lập luận đã trở nên sôi nổi hơn. Không ai đưa ra một
thời biểu cho hành động quân sự. Nhưng tại một diễn đàn về Iran, cựu
viên chức bộ Ngoại giao Elizabeth Cheney, con gái của phó tổng thống,
nói rằng Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận một Iran có hạt nhân.
Bà
Cheney nói: “Chúng ta không thể chấp nhận chuyện đó. Đó là một mối đe
dọa hiện hữu đối với Israel. Đó là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với
nền an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.”
Trong khi hành động quân sự
chống lại Iran đang được đưa ra tranh luận, thì một hoạt động khác đang
được xúc tiến ở Trung Đông.Lực lượng hải quân của Hoa Kỳ và đồng minh
vừa kết thúc một loạt các cuộc thao diễn quân sự tại Vịnh Ba Tư. Đệ ngũ
hạm đội của hải quân Hoa Kỳ có căn cứ tại Bahrain cho biết cuộc diễn
tập nhắm mục đích bảo vệ các cơ sở dầu khí.
Một giới chức cấp
cao của Iran mới đây đã dọa sẽ đóng cửa các tuyến đường hàng hải vận
chuyển dầu khí có tính chiến lược và Đội Vệ binh Cách mạng Iran cũng
tham gia vào các cuộc thao dượt huấn luyện rõ ràng. Tehran còn đang cho
thử nghiệm các phi đạn đạn đạo và các giới chức Iran nói rằng một số
các phi đạn này có thể bắn tới Israel và các đồng minh khác của Hoa Kỳ
trong vùng.
Tháng trước, không lực Israel đã thực hiện những
cuộc diễn tập đại quy mô được nhiều chuyên gia cho là có thể là một sự
thao dượt cho khả năng một cuộc tấn công nhắm vào các cơ sở hạt nhân
của Iran. Giám đốc điều hành Học Viện Washington về Chính sách Cận
đông, ông Robert Satloff, cho rằng vũ khí hạt nhân của Iran sẽ đưa đến
tai họa.
Ông Satloff nói: “Nó sẽ khơi ra một cuộc chạy đua vũ
trang trong vùng. Nó sẽ có thể đưa đến hiện tượng các phần tử khủng bố
có được vũ khí hạt nhân, và đấy là một nguy cơ to lớn. Đối với Israel,
nguy cơ còn tệ hại gấp nhiều lần. Một chế độ với các nhà lãnh đạo công
khai cam kết tiêu diệt quốc gia Israel đang chi tiêu cả một tài sản của
một nước để thủ đắc các phương tiện để thực thi lời đe dọa đó.”
Iran
không nhận là có một chương trình vũ khí hạt nhân và nói rằng chỉ đang
làm giàu uranium để sử dụng trong việc sản xuất điện năng. Tehran đã đáp
lại kế hoạch tưởng thưởng do Liên hiệp châu Âu đề xuất, và các đại diện
của EU cho biết họ hy vọng sẽ nối lại các cuộc thương nghị vào cuối
tháng này. Ngoại trưởng Iran Manouchehr Mottaki cho biết ông không tin
là sẽ có chiến tranh giữa Iran và Hoa Kỳ hay Israel.
Ông Mottaki
nói: “Chính phủ Israel đang phải đối phó với một cuộc khủng hoảng
chính trị ngay trong nội bộ và trong khu vực, vì thế chúng tôi không
tiên liệu sẽ xảy ra khả năng là chế độ đó lại có các hành động điên
cuồng như thế. Cả Hoa Kỳ cũng không ở trong tư thế có thể tham gia,
hay chấp nhận một rủi ro nữa, trong vùng.”
Khác với những cuộc
tấn công nhất thời của Israel nhắm vào các cơ sở hạt nhân ở Iraq vào
năm 1981, và năm ngoái ở Syri, các chuyên gia quân sự cho rằng một cuộc
tấn công vào chương trình của Iran sẽ rất phức tạp.
Trong tình
hình quân đội Hoa Kỳ đang thực hiện cam kết tại Iraq và Afghanistan,
khi được hỏi về khả năng một cuộc tấn công của Israel, sĩ quan quân đội
cấp cao nhất của Mỹ, trưởng ban tham mưu liên quân Mike Mullen, cảnh
báo chống lại bất kỳ hành động nào gây bất ổn.
Ông Mullen nói:
“Mở ra một mặt trận thứ ba ngay lúc này sẽ cực kỳ gây căng thẳng cho
chúng ta. Điều ấy không có nghĩa là chúng ta không có khả năng hay
không có phòng bị, nhưng quả thật sẽ rất khó khăn. Thêm nữa, các hậu
quả của việc đó đôi khi rất khó dự đoán.”
Các hậu quả đó có phần
chắc sẽ bao gồm việc Iran trả đũa. Các giới chức nói rằng Israel và
hạm đội hải quân Hoa Kỳ trong vùng vịnh Ba Tư sẽ là các mục tiêu đầu
tiên nếu Iran bị tấn công.
Các chuyên gia quân sự cho rằng một
cuộc tấn công vào Iran sẽ đòi hỏi một chiến dịch lâu dài nhắm mục tiêu
vào các khả năng trả đũa của nước này trước tiên và sau đó là tấn công
vào các mục tiêu hạt nhân.
