Không Lực Philippines hôm thứ Tư loan báo một trong những phi cơ của Không Lực này đã phát hiện một công trình xây dựng mới đã được thiết lập trên một hòn đảo Việt Nam từng công bố chủ quyền trong dãy đảo Trường Sa đang bị tranh chấp.
Theo nhật báo Inquirer của Philippines, Đại Tá Jose Tony Villarete, tư lệnh không đoàn chiến thuật 570 đặt căn cứ tại Palawan, cho biết hôm 19 tháng 3, một phi vụ thám sát của Không Đoàn trên dãy đảo đang bị tranh chấp đã phát hiện ra kiến trúc mới vừa kể trên đảo Pugad, một trong trong 21 hòn đảo Việt Nam công bố chủ quyền.
Theo đại tá Villarete, đây là một kiến trúc mới, nhưng không phải là một kiến trúc của quân đội mà là của dân sự. Ông nói kiến trúc này trông tương tự như một tòa nhà để ở, hay một tòa nhà để dân sự sử dụng. Ông nói thêm rằng dân đánh cá đã tới ở trên hòn đảo này. Đảo Pugad nằm cách đảo Pagasa khoảng 40 hải lý về phía tây bắc.
Pagasa là 1 trong 9 hòn đảo được Philippines công bố chủ quyền trong dãy đảo Trường Sa và hiện là thủ phủ của tỉnh Palawan. Các viên chức trong không lực Philippines cho hay việc xây cất kiến trúc mới vừa kể không vi phạm vào bất cứ một thỏa hiệp nào vì Việt Nam đã chiếm giữ đảo Pugad từ trước.
Đại Tá Villarete cho hay ông không thấy đây là một sự việc đáng quan ngại, vì kiến trúc mới này khác biệt hẳn với một cơ sở quân sự gây nhiều tranh cãi mà Trung Quốc xây cất trên đảo San Hô Mischief năm 1995.
Việc Trung Quốc chiếm cứ hòn đảo san hô nằm trong dãy đảo Kalayaan mà Philippines cho là thuộc chủ quyền của mình đã tạo ra một phản ứng ngoại giao ồn ào giữa những nước đòi chủ quyền dãy đảo Trường Sa nhiều tài nguyên.
Trung Quốc, Việt Nam, Malaysia, Brunei, Đài Loan và Philippines đã lên tiếng nhận chủ quyền toàn bộ hoặc một phần dãy đảo Trường Sa. Phản ứng vừa kể đã khiến các nước liên hệ chấp thuận một văn bản về thái độ hành xử, cấm chỉ các chiếm cứ mới trên dãy đảo, đồng thời cho phép các nước công bố chủ quyền được thực hiện các hoạt động hàng hải và những chuyến bay trên không phận dãy đảo này.