Trung Quốc vẫn tiếp tục giữ lập trường là không ủng hộ cho những hành động chống Iran có thể gây phương hại cho sự hợp tác kinh tế và thương mại bình thường. Ngay cả trong lúc Liên Hiệp Quốc chuẩn bị biểu quyết về việc áp dụng thêm các biện pháp chế tài Iran, một đại công ty dầu khí của Trung Quốc đã ký kết một hợp đồng 16 tỉ đô la để khai thác dầu ở Iran. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stephanie Ho của đài chúng tôi có bài tường thuật sau đây.
Hôm nay, các nhà báo đã hỏi phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Lưu Kiến Siêu, về thỏa thuận mà Công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc, gọi tắt là CNOOC, đã đạt được để giúp Iran khai thác các giếng dầu ở vùng North Pars.
Ông Lưu đã xác nhận thỏa thuận vừa kể nhưng không cho biết chi tiết. Ông nói rằng diễn tiến này là một hoạt động thuần túy có tính chất thương mại giữa hai công ty.
Ông Lưu Kiến Siêu nói rằng Trung Quốc rất quan tâm tới vấn đề phổ biến vũ khí hạt nhân nhưng chính phủ ở đây tin rằng Iran có quyền phát triển năng lượng hạt nhân cho các mục tiêu hòa bình.
Liên Hiệp Quốc đã thông qua hai vòng chế tài Iran vì Tehran không chịu ngưng chương trình tinh luyện uranium. Chính phủ Iran nói rằng chương trình này để sản xuất điện năng, nhưng cộng đồng quốc tế nghi là Iran đang tìm cách chế tạo vũ khí hạt nhân.
Tại cuộc họp báo thường lệ ở Bắc kinh hôm nay, ông Lưu Kiến Siêu hối thúc Tehran hãy chủ động phúc đáp những quan tâm của quốc tế đối với chương trình hạt nhân của mình. Tuy nhiên, ông cũng tìm cách nêu lên sự khác biệt giữa những biện pháp chế tài mà Liên Hiệp Quốc đang áp dụng hoặc chuẩn bị áp dụng với những giao dịch thương mại hàng ngày giữa các công ty với nhau.
Theo lời ông Lưu Kiến Siêu, những hành động để giải quyết vấn đề hạt nhân Iran 'không nên gây phương hại cho sự hợp tác kinh tế và thương mại bình thường với Iran'.
Năm 2006, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã thông qua một nghị quyết, cấm bán hoặc chuyển giao cho Iran những mặt hàng có dính líu tới việc nghiên cứu hạt nhân. Một cuộc biểu quyết thứ nhì vào năm 2007 cấm những vụ giao dịch với một trong các ngân hàng do nhà nước Iran làm chủ và một số các giới chức chính phủ Iran.
Năm nước hội viên thườøng trực của Hội đồng Bảo an, Hoa kỳ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc, đã thỏa thuận với nhau về bản sơ thảo của một nghị quyết về đợt chế tài thứ ba, và cuộc biểu quyết có thể diễn ra trong tuần này hoặc tuần sau. Nghị quyết mới này sẽ ấn định thêm những sự hạn chế về tài chánh và du hành đối với những cá nhân và công ty của Iran.
Rõ ràng là chính phủ Trung Quốc không nghĩ rằng những sự giàn xếp trong hợp đồng về khai thác dầu ở North Pars nằm trong phạm vi hạn chế của các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc.
Hồi đầu tháng 12 năm ngoái, công ty lọc dầu Sinopec của Trung Quốc cũng đã ký kết một một hợp đồng để khai thác dầu ở vùng Yadavaran của Iran.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết họ đang nghiên cứu xem thỏa thuận của CNOOC với Iran có vi phạm luật pháp Hoa kỳ hay không. Công ty này có niêm yết tại thị trường chứng khoán New York và vì thế phải nằm trong vòng ràng buộc của các luật lệ ở Mỹ.