Chính phủ Trung Quốc không giải thích lý do tại sao họ đã từ chối nhưng sau đó lại cho phép một nhóm chiến hạm Mỹ ghé cảng Hồng Kông như kế hoạch đã định. Sự trì hoãn không được giải thích này đã khiến nhiều người ngạc nhiên vì quan hệ giữa quân đội Trung Quốc và Hoa Kỳ dường như đang được cải thiện. Thông tín viên Daniel Schearf của đài chúng tôi gởi về từ Hồng Kông bài tường thuật sau đây.
Hôm nay Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh không đưa ra lời giải thích nào về việc giới hữu trách Trung Quốc thoạt đầu đã từ chối không cho nhóm chiến hạm thuộc hàng không mẫu hạm Kitty Hawk của Mỹ ghé thăm Hồng Kông.
Theo lịch trình đã được ấn định từ trước, những chiếc tàu chở 8,000 binh sĩ hải quân Mỹ đến Hồng Kông nghỉ lễ Tạ Ơn sẽ đến nơi vào ngày thứ tư. Nhưng không lâu trước khi các chiến hạm tới nơi, hải quân Mỹ được thông báo là những chiếc tàu đó không được phép thả neo ở cảng Hồng Kông. Các giới chức Mỹ cho biết: họ cảm thấy rất ngạc nhiên vì vụ hủy bỏ này và họ không nhận được lời giải thích nào từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Hôm nay, Trung Quốc lại đột ngột thay đổi quyết định. Phát ngôn viên Lưu Kiến Siêu của Bộ Ngoại giao nói rằng Bắc Kinh cho phép các tàu đó được ghé Hồng Kông:
"Chúng tôi vừa quyết định cho phép nhóm chiến hạm của hàng không mẫu hạm Kitty Hawk được ghé lại Hồng Kông để nghỉ ngơi và giải trí trong dịp lễ Tạ Ơn. Quyết định này hoàn toàn dựa trên lý do nhân đạo. Trung Quốc đã thông báo quyết định này cho phía Hoa Kỳ."
Ông Lưu Kiến Siêu không giải thích gì về vụ trì hoãn mà chỉ nói rằng thủ tục cho phép tàu hải quân nước ngoài cập bến được dựa trên điều mà ông gọi là 'các nguyên tắc chủ quyền' và 'tình huống cụ thể'.
Các giới chức Mỹ đã bày tỏ thất vọng đối với sự từ chối lúc đầu, và cho biết là nhiều người thân của các binh sĩ hải quân Mỹ đã đáp phi cơ tới Hồng Kông để chuẩn bị cùng nhau mừng Lễ Tạ Ơn.
Theo suy đoán của các nhà phân tích, sự từ chối lúc đầu cho thấy rằng Trung Quốc cảm thấy bất mãn với Mỹ vì một lý do nào đó mà họ không tiện nói ra.
Ông David Zweig, giáo sư chính trị học của Đại học Khoa học Hồng Kông, cho biết như sau: "Hôm nay, nhiều người ở Hồng Kông và cả vùng Đông Á đã tìm đủ mọi cách để giải thích vụ này, và rốt cuộc không ai hiểu được mô tê gì. Chúng tôi chỉ suy đoán vậy thôi, vì điều này quả là kỳ lạ và rất đáng ngạc nhiên."
Các nhà quan sát nói rằng quan hệ quân sự giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ dường như đang được cải thiện sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - ông Robert Gates, đến thăm Trung Quốc hồi đầu tháng này. Đôi bên đã đồng ý thiết lập một đường giây nóng để ngăn chận những sự hiểu lầm có thể dẫn tới xung đột. Bắc Kinh và Washington cũng đồng ý tăng cường những hoạt động giao lưu giữa quân đội hai nước.