Tin do phái viên báo The Straits Times ấn hành tại Singapore ghi nhận từ thành phố Hồ Chí Minh loan đi trong ngày hôm qua cho biết là trong một diễn biến đáng ngạc nhiên; Việt Nam có vẻ đã sẵn sàng thiết lập một nhà máy điện hạt nhân, sử dụng những lò phản ứng do Mỹ chế tạo. Và khi xét tới việc nước Mỹ vẫn rất quan ngại đối với đà lan tràn của vũ khí hạt nhân thì cũng sẽ không kém phần táo bạo nếu Mỹ lại chịu để cho quốc gia Cộng Sản trong vùng Đông Nam Á nầy sử dụng kỹ thuật hạt nhân của Mỹ tại nhà máy đó.
Giáo sư Carlyle Thayer, một Giáo sư nổi tiếng tại Học Viện Quốc Phòng Úc nhận định rằng nếu quyết định của Việt Nam nhằm sử dụng một lò phản ứng của Mỹ được xác nhận, thì đây sẽ là một quyết định quan trọng về mặt chiến lược. Tuy nhiên theo hầu hết các nhà phân tích thì hiện giờ phía Mỹ đã coi Việt Nam là một nước bạn đáng tin cậy trong lãnh vực hạt nhân.
Bản tin trên tờ Straits Times cho biết phía Việt Nam cam kết là “nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam sẽ tuân thủ mọi đòi hỏi của quốc tế về mặt phẩm chất, an toàn và an ninh”. Tiến Sĩ Vương Hữu Tân, Chủ Nhiệm Uỷ Ban Nguyên Tử Năng còn xác quyết là các hoạt động tại nhà máy điện đó sẽ không liên hệ gì tới việc tái chế biến các loại nhiên liệu đã bị quốc tế cấm đoán.
Các chi tiết khác trong bản tin đã nhắc lại sự kiện là sau khi hai miền Việt Nam thống nhất hồi năm 1975; chế độ ở Hà Nội đã được Liên Xô hồi đó cung ứng nhiên liệu hạt nhân để sử dụng tại nhà máy có công suất 500 kilowatt ở Đà Lạt.
Với khoảng 200 nhân viên, nhà máy đó hiện thời chỉ sản xuất, phần chính, là các chất phóng xạ đồng vị để dùng trong y khoa và trong mục đích nghiên cứu. Điều chẳng may là nhiên liệu do Nga cung ứng lại sản sinh ra Uranium giàu, là chất liệu có thể dùng chế tạo vũ khí. Một thông cáo do Toà Đại Sứ Mỹ ở Việt Nam gởi tới báo chí hôm 19 tháng 3 cũng nên được nhắc lại ở đây.
Theo thông cáo nầy thì thoả hiệp chuyển biến cơ sở ở Đà Lạt từ chỗ sản xuất uranium có khả năng chế tạo vũ khí sang loại urium thứ cấp, không thể dùng chế tạo vũ khí; đã được Cơ Quan An Toàn Hạt Nhân thuộc Bộ Năng Lượng Mỹ ký với với Ủy Ban Nguyên Tử Năng của Việt Nam trong một buổi lễ diễn ra ở Washington.
Thông cáo nhấn mạnh vào chi tiết là ký kết thoả hiệp đó giữa đôi bên là đúng theo cam kết đã được ghi trong thông cáo chung kết thúc chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Bush hồi tháng 11 năm 2006.
Theo lời Tiến sĩ Vương Hữu Tân thì vào năm 2020 nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam, trang bị 2 lò phản ứng, sẽ được xây dựng ở miền Nam, là khu vực có nhu cầu điện rất cao vì là nơi tập trung nhiều cơ sở công nghiệp. Công trình nầy sẽ tốn khoảng 4 tỉ dollars.