Hamas đã chấp nhận dự thảo thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza và thả hàng chục con tin, theo hai quan chức tham gia đàm phán cho biết hôm 14/1. Nước hòa giải Qatar cho biết các cuộc đàm phán đã ở "điểm gần nhất" để đạt được thỏa thuận.
AP đã có được một bản sao của thỏa thuận được đề xuất và một quan chức Ai Cập cùng một quan chức Hamas đã xác nhận tính xác thực của tài liệu này. Theo một quan chức Israel cho biết, đã có tiến triển trong thương thảo, nhưng các chi tiết đang được hoàn thiện. Kế hoạch sẽ cần được đệ trình lên Nội các Israel để phê duyệt cuối cùng.
Cả ba quan chức cho biết với điều kiện giấu tên để thảo luận về các cuộc đàm phán kín.
Hoa Kỳ, Ai Cập và Qatar đã dành cả năm qua để nỗ lực làm trung gian chấm dứt cuộc chiến kéo dài 15 tháng và đảm bảo việc thả hàng chục con tin bị bắt trong cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7/10/2023, vốn châm ngòi cuộc chiến này. Khoảng 100 người Israel vẫn bị giam giữ bên trong Gaza và quân đội tin rằng ít nhất một phần ba trong số họ đã chết.
Các quan chức đã bày tỏ sự lạc quan ngày càng tăng rằng họ có thể hoàn tất một thỏa thuận trước lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump vào ngày 20/1, khi đặc phái viên Trung Đông của ông Trump đã tham gia các cuộc đàm phán.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar Majed al-Ansari cho biết tại cuộc họp báo hàng tuần hôm 14/1 rằng các cuộc đàm phán đang diễn ra tích cực và hiệu quả, đồng thời từ chối đi sâu vào chi tiết của các cuộc đàm phán mang tính nhạy cảm này.
"Hôm nay, chúng tôi đang ở thời điểm gần nhất để đạt được thỏa thuận", ông nói.
Trong khi đó, Hamas cho biết trong một tuyên bố rằng các cuộc đàm phán đang diễn ra đã đạt đến "giai đoạn cuối cùng".
Thỏa thuận ba giai đoạn, vốn dựa trên khuôn khổ do Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đưa ra và được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua, sẽ bắt đầu bằng việc thả dần 33 con tin trong khoảng thời gian sáu tuần, bao gồm phụ nữ, trẻ em, người lớn tuổi và thường dân bị thương để đổi lấy hàng trăm phụ nữ và trẻ em Palestine có thể bị Israel giam giữ.
Trong số 33 người này sẽ có năm nữ binh sĩ Israel, mỗi người sẽ được thả để đổi lấy 50 tù nhân Palestine, bao gồm 30 chiến binh bị kết án đang thụ án chung thân. Đến cuối giai đoạn đầu tiên, tất cả những người bị bắt giữ là dân thường, cả còn sống hay đã chết, sẽ được thả.
Trong giai đoạn đầu tiên kéo dài 42 ngày này, lực lượng Israel sẽ rút khỏi các trung tâm dân cư, người Palestine sẽ được phép bắt đầu trở về nhà ở phía bắc Gaza và sẽ có một đợt viện trợ nhân đạo, với khoảng 600 xe tải vào mỗi ngày.
Các chi tiết của giai đoạn thứ hai vẫn phải được đàm phán trong giai đoạn đầu tiên. Những chi tiết đó vẫn khó giải quyết và thỏa thuận không bao gồm các đảm bảo bằng văn bản rằng lệnh ngừng bắn sẽ tiếp tục cho đến khi đạt được thỏa thuận. Điều đó khiến Israel có khả năng tiếp tục chiến dịch quân sự của mình sau khi giai đoạn đầu tiên kết thúc.
Tuy nhiên, ba nước trung gian đã đưa ra cho Hamas những đảm bảo bằng lời nói rằng các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục theo kế hoạch và họ sẽ thúc đẩy một thỏa thuận để thực hiện giai đoạn thứ hai và thứ ba trước khi giai đoạn đầu tiên kết thúc, theo quan chức Ai Cập cho biết.
Thỏa thuận này sẽ cho phép Israel trong suốt giai đoạn đầu tiên vẫn kiểm soát Hành lang Philadelphi, dải lãnh thổ dọc biên giới Gaza với Ai Cập, nơi mà Hamas ban đầu đã yêu cầu Israel rút lui. Nhưng Israel sẽ rút khỏi Hành lang Netzarim, một vành đai qua trung tâm Gaza, nơi họ đã mưu tìm một cơ chế để tìm kiếm vũ khí của người Palestine khi họ trở về phía bắc của lãnh thổ này.
Trong giai đoạn thứ hai, Hamas sẽ thả những tù nhân còn sống còn lại, chủ yếu là binh lính nam, để đổi lấy nhiều tù nhân hơn và việc "rút quân hoàn toàn" của binh sĩ Israel khỏi Gaza, theo dự thảo thỏa thuận.
Nhưng Hamas đã tuyên bố sẽ không thả những con tin còn lại cho đến khi chiến tranh kết thúc và Israel rút quân hoàn toàn, trong khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trước đây đã tuyên bố sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi khả năng quân sự và quản lý của Hamas bị loại bỏ.
Israel và Hamas đã chịu áp lực mới để chấm dứt xung đột trước thềm lễ nhậm chức của ông Trump vào tuần tới. Đặc phái viên Trung Đông của ông, Steve Witkoff, gần đây đã tham gia cùng các nhà hòa giải của Hoa Kỳ, Ai Cập và Qatar tại thủ đô Doha của quốc gia vùng Vịnh.
Ông Trump cho biết vào cuối ngày 13/1 rằng lệnh ngừng bắn đã "rất gần".
"Tôi biết ... đã có một cái bắt tay và họ đang hoàn tất – và có thể là vào cuối tuần này", ông nói với kênh truyền hình cáp Newsmax của Mỹ.
Hamas đã đổ lỗi cho Israel về những thất bại liên tiếp trong các cuộc đàm phán, khi nhiều lần nói rằng nhóm chiến binh này đã chấp nhận một đề xuất từ các nhà hòa giải nhưng Israel lại từ chối hoặc tiến hành một chiến dịch quân sự mới ngay sau đó.
Nhưng Israel và đồng minh thân cận của mình là Hoa Kỳ đã đổ lỗi cho Hamas về những thất bại này.
Các chiến binh do Hamas lãnh đạo đã giết khoảng 1.200 người, chủ yếu là thường dân, trong vụ tấn công ngày 7/10 và bắt cóc thêm 250 người nữa. Khoảng một nửa số con tin đó đã được giải thoát trong một lệnh ngừng bắn ngắn ngủi vào tháng 11/2023.
Theo Bộ Y tế Gaza, cuộc tấn công trả đũa của Israel đã giết chết hơn 46.000 người Palestine, hơn một nửa trong số đó là phụ nữ và trẻ em, nhưng không cho biết có bao nhiêu người chết là chiến binh.