Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Ba (9/4) đưa ra những hạn chế xuất khẩu nhiều loại sản phẩm sang Israel cho đến khi lệnh ngừng bắn được tuyên bố ở Gaza, một biện pháp trừng phạt nổi bật đầu tiên của Ankara đối với Israel sau sáu tháng chiến tranh.
Israel cho biết họ sẽ đáp trả các biện pháp này, bao gồm hạn chế xuất khẩu thép, phân bón và nhiên liệu máy bay, cùng với những hạn chế riêng đối với các sản phẩm từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Thổ Nhĩ Kỳ từnng tố cáo Israel về chiến dịch của nước này tại Gaza, vốn được phát động sau vụ tấn công của nhóm chiến binh Hamas của Palestine vào ngày 7/10. Ankara đã kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức, ủng hộ các bước xét xử tội diệt chủng của Israel và gửi hàng nghìn tấn viện trợ cho người dân Gaza.
Tuy nhiên, Ankara cũng duy trì quan hệ thương mại với Israel bất chấp những lời lẽ mạnh mẽ và điều này gây ra phản ứng dữ dội trong nước.
Những hạn chế thương mại, bắt đầu có hiệu lực vào thứ Ba, được đưa ra sau khi Israel từ chối yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ tham gia chiến dịch thả hàng viện trợ vào Gaza.
Bộ Thương mại cho biết các biện pháp này sẽ áp dụng cho việc xuất khẩu các sản phẩm từ 54 loại khác nhau, bao gồm sắt, đá cẩm thạch, thép, xi măng, nhôm, gạch, phân bón, thiết bị và sản phẩm xây dựng, nhiên liệu hàng không…
“Quyết định này sẽ được giữ nguyên cho đến khi Israel, theo nghĩa vụ của mình theo luật pháp quốc tế, khẩn trương tuyên bố ngừng bắn ở Gaza và cho phép dòng viện trợ nhân đạo đầy đủ vào Dải Gaza không bị cản trở”, tuyên bố nêu.
Phản ứng trước các biện pháp này, Ngoại trưởng Israel nói Thổ Nhĩ Kỳ đã “đơn phương vi phạm” các hiệp định thương mại với Israel.
Ông Israel Katz nói rằng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan “một lần nữa hy sinh lợi ích kinh tế của người dân Thổ Nhĩ Kỳ để hỗ trợ Hamas, và chúng tôi sẽ đáp trả tương xứng”.
Ngay sau khi chiến tranh Israel-Hamas bắt đầu, Thổ Nhĩ Kỳ và Israel đã rút đại sứ trong khi thường xuyên chỉ trích nhau. Động thái hôm thứ Ba là biện pháp quan trọng đầu tiên được Ankara thực hiện chống lại Israel kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột.
PHẢN ỨNG TRONG NƯỚC
Trong những tuần gần đây, ông Erdogan đã phải đối mặt với những chỉ trích ngày càng tăng về việc chính phủ của ông tiếp tục duy trì mối quan hệ thương mại với Israel, gây ra một số cuộc biểu tình chống chính phủ và làm giảm sự ủng hộ của người dân.
Hôm thứ Bảy, cảnh sát ở Istanbul đã bắt giữ hàng chục người biểu tình yêu cầu chấm dứt thương mại với Israel. Lập trường của ông Erdogan đối với Israel và cuộc xung đột ở Gaza là nguyên nhân chính dẫn đến một số thất bại của đảng ông trong cuộc bầu cử địa phương ngày 31/3, với việc Đảng Phúc lợi Mới Hồi giáo (Yeniden Refah) giành được sự ủng hộ nhờ lập trường cứng rắn hơn ở Gaza.
Theo dữ liệu do Hiệp hội các nhà xuất khẩu Thổ Nhĩ Kỳ (TIM) công bố, trong khi thương mại với Israel giảm kể từ ngày 7/10, xuất khẩu sang Israel vẫn tăng mỗi tháng trong năm 2024 cho đến nay. Tuy nhiên, tổng xuất khẩu trong quý đầu tiên của năm lên tới 1,1 tỷ USD, giảm 21,6% so với cùng kỳ năm ngoái, dữ liệu TIM cho thấy.
Bộ Thương mại cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã ngừng gửi cho Israel bất kỳ hàng hóa nào có thể được sử dụng cho mục đích quân sự.
Đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) đối lập chính của Thổ Nhĩ Kỳ và các đảng đối lập khác ủng hộ quyết định hạn chế xuất khẩu sang Israel, nhưng nói rằng các biện pháp này chưa đủ.
CHP kêu gọi ngừng hoàn toàn giao dịch thương mại với Israel, trong khi các đảng khác kêu gọi chính phủ phong tỏa không phận và các cảng của họ đối với máy bay và tàu thuyền tới Israel.