Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, ông Vương Đình Huệ, hôm 8/1 đề nghị Bulgaria kêu gọi Ủy ban châu Âu (EC) xem xét gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU, một hình thức cảnh cáo nhằm kiểm soát tình trạng khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định (IUU), mà Việt Nam đã bị châu Âu áp đặt lên các sản phẩm thủy sản nhiều năm qua.
Đề nghị của ông Huệ được đưa ra trong buổi tiếp đón Chủ tịch Quốc hội Bulgaria Rossen Dimitrov Jeliazkov và Đoàn đại biểu cấp cao Bulgaria sang thăm Việt Nam từ ngày 5-9/1.
Việt Nam bị EC phạt “thẻ vàng” vào tháng 10/2017 và cảnh báo có thể sẽ cấm nhập thủy sản từ Việt Nam nếu Hà Nội không “làm nhiều hơn” để giải quyết tình trạng IUU. “Thẻ vàng” là một trong các bước quy định trong bộ quy tắc áp dụng cho quy trình giải quyết tình trạng đánh bắt thủy sản lậu được EU thông qua năm 2010, không đi kèm các biện pháp trừng phạt, nhằm để cho quốc gia bị cảnh cáo có thời gian “khắc phục tình hình”.
“Thẻ xanh” sẽ được ban hành nếu vấn đề được giải quyết. Ngược lại, “thẻ đỏ” sẽ được đưa ra kèm theo một loạt các biện pháp trừng phạt, bao gồm lệnh cấm thương mại đối với các sản phẩm thủy sản của quốc gia đó.
Kể từ sau khi phạt “thẻ vàng”, Uỷ ban châu Âu (EC) đã đi kiểm tra thực tế tại Việt Nam 4 lần vào các năm 2017, 2019, 2022 và tháng 10 vừa qua, nhưng vẫn chưa đồng ý gỡ “thẻ vàng” mặc dù giới lãnh đạo Việt nam đã đặt rất nhiều hy vọng vào đợt thanh tra vừa qua.
Sau đợt thanh tra vào tháng 10/2023, EC khuyến nghị Việt Nam tăng cường các biện pháp để phát hiện, ngăn chặn và truy tố các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đặc biệt với các trường hợp ngắt kết nối hệ thống giám sát tàu cá (VMS) ở khu vực sát biên giới vùng đặc quyền kinh tế.
Ngoài ra, ủy ban của châu Âu cũng yêu cầu Việt Nam quản lý chặt chẽ các tàu cá và tính chính xác về thông tin dữ liệu tàu, dữ liệu truy xuất nguồn gốc, sản lượng thuỷ sản và có hình thức xử phạt nghiêm ngặt và thống nhất đối với các vi phạm.
Trong vòng một năm qua, các lãnh đạo Việt Nam, trong đó có Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã nhiều lần họp với các bộ, ngành và địa phương, yêu cầu nỗ lực tối đa cho quyết tâm gỡ “thẻ vàng”.
Thời điểm từ nay cho đến hết tháng 4/2024 được xem là “thời điểm vàng” để gỡ thẻ vàng IUU cho ngành thủy sản Việt Nam khi EC dự kiến sẽ đến Việt Nam thanh tra lần thứ 5. Nếu thất bại, Việt Nam có thể mất thêm vài năm nữa để giải quyết vấn đề này.
Trong trường hợp bị phạt “thẻ đỏ”, Việt Nam sẽ phải đối mặt với khoản thiệt hại lên tới 480 triệu USD mỗi năm trong xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu.
Việt nam và Bulgaria đang thực hiện nhiều hoạt động nhằm kỷ niệm 75 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2025.
Hai bên đã đạt được kim ngạch thương mại hơn 200 triệu USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp của Ủy ban liên chính phủ về hợp tác kinh tế, thương mại và khoa học để hình thành các lĩnh vực hợp tác mới, tạo thị trường thuận lợi cho hàng hóa của nhau theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).
Quốc hội Bulgaria cũng đã phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) ngay trước chuyến thăm chính thức Bulgaria của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vào tháng 9/2023.
Tại cuộc gặp ngày 8/1, ông Vương Đình Huệ cũng yêu cầu Quốc hội Bulgaria vận động Nghị viện các nước EU khác sớm phê chuẩn để hiệp định này có hiệu lực.