Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin cho biết hôm thứ Ba 19/12 rằng Hoa Kỳ đang dẫn đầu một hoạt động đa quốc gia để bảo vệ thương mại ở Biển Đỏ khi các cuộc tấn công của phiến quân Houthi ở Yemen do Iran hậu thuẫn đã buộc nhiều công ty vận tải lớn phải thay đổi tuyến đường.
Lực lượng Houthi đã tăng cường các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái mà họ bắt đầu vào tháng trước nhằm vào các tàu quốc tế đi qua Biển Đỏ, để đáp trả cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza.
Các cuộc tấn công trong tuần này đã buộc hãng dầu lớn BP và một loạt công ty vận tải hàng hóa bao gồm Maersk phải chuyển hướng các chuyến hàng thường được thực hiện qua Kênh đào Suez, giờ đây phải đi vòng qua Mũi Hảo Vọng, làm tăng thêm thời gian hành trình và phát sinh chi phí cao hơn.
Cuộc chiến kéo dài 10 tuần của Israel với Hamas, nhóm người Palestine kiểm soát Gaza, đã lôi kéo Hoa Kỳ và các đồng minh của họ đứng về phía Israel, còn Iran và các lực lượng ủy nhiệm Ả rập của họ đứng về phía Hamas, dẫn đến nguy cơ xảy ra xung đột lớn hơn ở cấp khu vực.
Ông Austin đang công du tới Bahrain, nơi đặt trụ sở chính của Hải quân Hoa Kỳ ở Trung Đông. Ông cho hay Vương quốc Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Ý, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha nằm trong số các quốc gia liên quan đến hoạt động bảo đảm an ninh ở Biển Đỏ.
Nhóm này sẽ tiến hành tuần tra chung ở phía nam Biển Đỏ và Vịnh Aden.
“Đây là một thách thức quốc tế đòi hỏi phải có hành động tập thể”, ông Austin nói trong một tuyên bố, đồng thời công bố sáng kiến này là “Chiến dịch Người bảo vệ Thịnh vượng”.
Trong cuộc họp trực tuyến với các bộ trưởng thuộc hơn 40 quốc gia, ông Austin kêu gọi các quốc gia khác đóng góp khi ông lên án “những hành động liều lĩnh của Houthi”.
Tuy nhiên, thông báo của ông Austin để lại nhiều câu hỏi chưa được trả lời, bao gồm cả việc có bao nhiêu quốc gia khác sẵn sàng làm những gì hầu hết các tàu chiến Mỹ đã làm trong những ngày gần đây: bắn hạ tên lửa và thiết bị bay không người lái của Houthi, và lao tới hỗ trợ các tàu thương mại đang bị tấn công.
Pháp sau đó cho biết sẽ tham gia nỗ lực ngăn chặn các cuộc tấn công của Houthi.
Các công ty vận tải tiếp tục định tuyến lại vào ngày 19/12 bất chấp thông báo của ông Austin. Hãng Maersk của Đan Mạch, hãng đã tạm dừng vận chuyển qua Biển Đỏ, cho hay họ sẽ đưa tàu đi đường vòng, men theo châu Phi cho đến khi có thông báo mới.
Nhiều tàu thuyền khác vẫn hoạt động trên tuyến hàng hải qua Biển Đen. Dữ liệu LSEG cho thấy một số tàu đang hoạt động có bảo vệ vũ trang trên tàu.
Các nguồn tin trong ngành nói rằng tác động đến thương mại toàn cầu sẽ phụ thuộc vào thời gian khủng hoảng kéo dài bao lâu, nhưng phí bảo hiểm và các tuyến đường dài hơn sẽ là gánh nặng trước mắt.
Houthis, lực lượng kiểm soát các khu vực rộng lớn ở Yemen nghèo đói, đã đe dọa nhắm mục tiêu vào tất cả các tàu hướng tới Israel, bất kể quốc tịch của họ, đồng thời cảnh báo các công ty vận tải quốc tế không giao dịch với các cảng của Israel. Họ cũng đã bắn tên lửa vào Israel cách đó hơn 1.600 kilomet.
Nhóm này nói hôm 19/12 rằng biết sáng kiến an ninh do Hoa Kỳ dẫn đầu sẽ không ngăn cản họ.
Khoảng 12% lưu lượng vận chuyển hàng hải trên thế giới thường đi qua Kênh đào Suez, tuyến đường vận chuyển ngắn nhất giữa châu Âu và châu Á, sau đó đi qua vùng biển Đỏ ngoài khơi Yemen.
Các nước phương Tây ủng hộ cuộc chiến của Israel chống lại Hamas sau khi nhóm này giết chết 1.200 người Israel trong một cuộc tấn công ngày 7/10. Phản ứng quân sự của Israel, ném bom dữ dội và tung quân vào Gaza, đã giết chết hơn 19.000 người Palestine.
Trong chuyến thăm Israel hôm 18/12, ông Austin đã thẳng thừng quy trách nhiệm cho Iran về các cuộc tấn công của Houthi.
Ông nói: “Sự hỗ trợ của Iran đối với các cuộc tấn công của Houthi vào các tàu thương mại phải dừng lại”.
Ngoài các cuộc tấn công của Houthi, đồng minh Hezbollah của Iran ở Lebanon đã bắn rocket qua biên giới với Israel. Israel đã tiến hành các cuộc không kích để đáp trả tình trạng bạo lực tồi tệ nhất ở biên giới kể từ cuộc chiến Israel-Hezbollah năm 2006.