Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường nói hôm thứ Năm 30/3 rằng ông cam kết mở cửa và cải cách nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, tìm cách thu hút các nhà đầu tư nước ngoài ngay cả khi căng thẳng thương mại và địa chính trị với phương Tây gia tăng.
Ông Lý có bài phát biểu quan trọng này tại một hội nghị thượng đỉnh về thương mại và chính trị ở tỉnh đảo Hải Nam, sau một tuần Bắc Kinh thực hiện một chiến dịch thu hút các công ty nước ngoài khi tìm cách vực dậy nền kinh tế bị khựng lại bởi nhiều năm hạn chế do đại dịch.
Nhưng triển vọng phục hồi nhanh chóng lại bị phủ bóng bởi mối quan hệ căng thẳng với Mỹ và các đồng minh về các vấn đề bao gồm mối quan hệ thân thiết với Nga, lập trường cứng rắn đối với Đài Loan và lo ngại về việc sử dụng các công nghệ nhạy cảm.
“Bất kể có những thay đổi nào diễn ra trên thế giới, chúng tôi sẽ luôn tuân thủ cải cách và mở cửa... Chúng tôi sẽ đưa ra một loạt biện pháp mới trong việc mở rộng tiếp cận thị trường và tối ưu hóa môi trường kinh doanh”, ông Lý, người nhậm chức vào tháng này, nói tại hội thảo của Diễn đàn Bác Ngao hàng năm.
“Một Trung Quốc tự tin, cởi mở và sẵn sàng chia sẻ phải là một động lực to lớn cho sự thịnh vượng và ổn định của thế giới”, ông nói.
Phát biểu cùng với các thủ tướng Malaysia, Singapore và Tây Ban Nha, ông Lý vào đầu tuần này nói với một nhóm các giám đốc điều hành nước ngoài, bao gồm cả ông Tim Cook của Apple, tại một hội nghị thượng đỉnh ở Bắc Kinh rằng Trung Quốc cam kết “không lay chuyển” trong việc mở cửa.
Trong bài phát biểu đầu tiên sau khi nhậm chức, ông Lý cam kết giảm bớt nhiều quy định và hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân. Trong một dấu hiệu cho thấy kết quả, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc Alibaba Group đã thông báo trong tuần này rằng họ đang lên kế hoạch chia tách đế chế của mình và xem xét các phương án thu hút vốn hoặc niêm yết.
Tuy nhiên, theo Reuters, ba năm kiểm soát biên giới cứng nhắc và hàng loạt lệnh phong tỏa trong đại dịch đã làm xói mòn niềm tin kinh doanh ở Trung Quốc, đặc biệt là đối với các công ty nước ngoài, theo các cuộc khảo sát.
Những biện pháp hạn chế COVID đã đột ngột bị hủy bỏ vào tháng 12 và ông Lý cho biết hôm 30/3 rằng có những dấu hiệu cho thấy sự phục hồi đang bắt đầu diễn ra.
“Đánh giá tình hình của tháng 3 tốt hơn so với tháng 1 và tháng 2. Đặc biệt, các chỉ số kinh tế chính như tiêu dùng và đầu tư tiếp tục cải thiện, trong khi việc làm và giá cả nhìn chung ổn định”, ông Lý nói.
Trung Quốc đặt mục tiêu khiêm tốn cho tăng trưởng GDP vào khoảng 5% trong năm nay, sau khi không đạt mục tiêu của năm 2022 với sai số khá lớn. Con số này thấp hơn mức mà Quỹ Tiền tệ Quốc tế và một số nhà dự báo tư nhân cho rằng họ có thể đạt được.
Đối với một số người tại hội nghị, thông điệp của ông Lý đối với doanh nghiệp đã được chú ý.
Denis Depoux, giám đốc điều hành toàn cầu của công ty tư vấn Roland Berger nói: “Tôi thấy có nhiều quyết tâm hơn trong việc truyền tải thông điệp rằng Trung Quốc thực sự đã mở cửa trở lại cho hoạt động kinh doanh”.
Nhưng cũng có những lưu ý thận trọng.
Trong những bình luận ẩn ý nhắm vào Hoa Kỳ, quốc gia đang hợp tác với các đồng minh để cản trở Trung Quốc tiếp cận các công nghệ tiên tiến như vi mạch, ông Lý nói Bắc Kinh phản đối chủ nghĩa bảo hộ thương mại và phân tách.
Phát biểu trong cùng một hội thảo, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez nói chủ nghĩa bảo hộ đại diện cho “sự quay trở lại quá khứ” và gây tổn hại cho mối quan hệ giữa Trung Quốc và châu Âu.
Vài giờ sau bài phát biểu của ông, Ủy ban châu Âu cho biết họ đang xem xét các biện pháp kiểm soát đầu tư ra nước ngoài để ngăn chặn một số công nghệ nhạy cảm đến tay các đối thủ như Trung Quốc.
Nỗ lực thu hút doanh nghiệp của ông Lý cũng diễn ra vào thời điểm có những lời lẽ gay gắt với Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc.
Đài Loan, hòn đảo có chính quyền dân chủ mà Trung Quốc luôn tuyên bố là lãnh thổ của mình, đã trở thành một điểm tranh chấp đặc biệt.
Trong sự kiện leo thang mới nhất, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã đến New York hôm 29/3 trong chặng dừng chân đầu tiên trong số hai điểm dừng chân tại Hoa Kỳ mà Bắc Kinh đã gọi là động thái khiêu khích.
Trong bài phát biểu của mình, ông Lý nói rằng “sự hỗn loạn và xung đột” không được xảy ra ở châu Á và Trung Quốc sẽ đóng vai trò là “mỏ neo” cho hòa bình toàn cầu.