Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr hôm thứ Ba (14/2) đã triệu tập đại sứ Trung Quốc để bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời Bộ Ngoại giao Philippines kêu gọi Bắc Kinh ngừng “các hoạt động gây hấn” của các tàu của họ.
Lực lượng tuần duyên Philippines hôm thứ Hai cho biết một tàu hải cảnh Trung Quốc đã chiếu “tia laser cấp độ quân sự” vào một trong những tàu của họ đang hỗ trợ cho việc tiếp tế cho quân đội ở vùng biển tranh chấp vào ngày 6/2, khiến thủy thủ đoàn trên cầu bị mù tạm thời.
Xảy ra sau chuyến thăm cấp nhà nước của ông Marcos tới Trung Quốc vào tháng trước, vụ việc lần này càng gây thêm căng thẳng ngoại giao vốn đã kéo dài giữa Philippines và Trung Quốc vì các yêu sách bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông, điều mà một tòa án quốc tế ở The Hague đã vô hiệu hóa vào năm 2016.
Tổng thống Marcos bày tỏ lo ngại “về tần suất và cường độ ngày càng tăng của các hành động của Trung Quốc đối với Lực lượng Tuần duyên Philippines và ngư dân Philippines của chúng tôi”, bao gồm cả việc sử dụng “tia laze cấp độ quân sự” bắn vào một trong các tàu của Manila, văn phòng của ông cho biết trong một tuyên bố.
“Những hành động gây hấn này của Trung Quốc rất đáng lo ngại và đáng thất vọng”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Teresita Daza nói trong công bố việc gửi kháng thư ngoại giao, một trong số hàng trăm kháng thư mà Manila đã gửi cho Trung Quốc.
Đáp lại, Đại sứ Trung Quốc Hoàng Khê Liên cho biết ông đã thảo luận với Tổng thống Marcos về cách thực hiện sự đồng thuận mà hai nước đã đạt được về việc giải quyết những khác biệt trên biển trong chuyến thăm Trung Quốc của nhà lãnh đạo Philippines.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông và vùng biển này đã trở thành một trong nhiều điểm nóng trong mối quan hệ đầy căng thẳng giữa nước này và Hoa Kỳ, đồng thời là nguồn gốc gây căng thẳng giữa nước này với một số nước Đông Nam Á bao gồm cả Philippines.
Hoa Kỳ, quốc gia ủng hộ phán quyết trọng tài năm 2016, cho biết hôm thứ Hai rằng họ đứng về phía Philippines trong vụ tàu Trung Quốc sử dụng tia laser.
Trong một tweet hôm thứ Ba, Đại sứ Nhật Bản tại Philippines Koshikawa Kazuhiko cũng bày tỏ lo ngại nghiêm trọng về “hành vi nguy hiểm” đối với các tàu Philippines.
“Tất cả các quốc gia nên tôn trọng trật tự hàng hải dựa trên luật pháp quốc tế”, ông Koshikawa nói. “Chúng tôi kiên quyết phản đối mọi hành động làm gia tăng căng thẳng”.
Lực lượng Tuần duyên Philippines đang hỗ trợ một nhiệm vụ hải quân trong việc cung cấp lương thực và nhu yếu phẩm cho quân đội trên Bãi Cỏ Mây ở Biển Đông, cách tỉnh Palawan của Philippines 105 hải lý (195 km).
Bãi cạn này là nơi đóng quân của một đội quân nhỏ của Philippines trên một con tàu trong Thế chiến thứ hai. Con tàu này được cố tình đặt ở bãi cạn vào năm 1999 để củng cố yêu sách chủ quyền của Manila ở quần đảo Trường Sa.