Ngày 7/2, Lực lượng cứu hộ đang phải vật lộn để đào lấy người ra khỏi những đống đổ nát của các tòa nhà bị sập trong một “cuộc chạy đua với thời gian” khi số người chết vì trận động đất trên một khu vực rộng lớn của Thổ Nhĩ Kỳ và Syria hiện đã vượt qua con số 5.100.
Trận động đất mạnh 7,8 độ richter - trận động đất kinh hoàng nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ kể từ năm 1999 - xảy ra vào sáng sớm thứ Hai (6/2) và trận tiếp theo diễn ra vài giờ sau đó.
Hàng ngàn tòa nhà bị đổ sập, bệnh viện và trường học bị phá hủy và hàng chục ngàn người bị thương hoặc mất nhà cửa ở một số thành phố của Thổ Nhĩ Kỳ và Syria.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã tuyên bố 10 tỉnh là vùng thảm họa, áp đặt tình trạng khẩn cấp trong khu vực trong ba tháng.
Một quan chức Liên Hiệp Quốc cho biết hàng ngàn trẻ em có thể nằm trong số những người thiệt mạng.
Thời tiết mùa đông khắc nghiệt đã cản trở các nỗ lực tìm kiếm và vận chuyển hàng cứu trợ, đồng thời khiến hoàn cảnh của những người vô gia cư càng trở nên khốn khổ hơn. Một số khu vực không có nhiên liệu và điện.
Các quan chức viện trợ bày tỏ quan ngại đặc biệt về tình hình ở Syria, vốn đã bị ảnh hưởng bởi một cuộc khủng hoảng nhân đạo sau gần 12 năm nội chiến.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, số người chết đã tăng lên 3.419 người vào sáng thứ Ba, Phó Tổng thống Fuat Oktay cho biết. Tại Syria, số người chết ở mức hơn 1.600 người, theo chính phủ và một dịch vụ cứu hộ ở phía tây bắc do quân nổi dậy kiểm soát.
Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cho biết khoảng 13,5 triệu người bị ảnh hưởng trong một khu vực trải dài khoảng 450 km từ Adana ở phía tây đến Diyarbakir ở phía đông và 300 km từ Malatya ở phía bắc đến Hatay ở phía nam. Chính quyền Syria đã thông báo về những trường hợp tử vong ở tận phía nam Hama, cách tâm chấn khoảng 100 km.
“Giờ là một cuộc chạy đua với thời gian”, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus nói tại Geneva. “Mỗi phút, mỗi giờ trôi qua, cơ hội tìm thấy những người sống sót còn sống giảm dần”.
Trên khắp khu vực, lực lượng cứu hộ đã làm việc cật lực suốt đêm đến sáng để tìm kiếm những người sống sót trong khi mọi người chờ đợi trong đau khổ bên những đống đổ nát, bám lấy hy vọng rằng bạn bè và người thân của họ có thể được tìm thấy còn sống.
Tại thành phố Antakya của Thổ Nhĩ Kỳ, thủ phủ của tỉnh Hatay gần biên giới Syria, người ta nghe thấy tiếng một người phụ nữ kêu cứu dưới đống đổ nát.
Các nhà báo của Reuters đã nhìn thấy thi thể của một đứa trẻ nằm gần đó.
Khóc dưới mưa, một cư dân tên Deniz siết chặt tay trong tuyệt vọng.
“Họ đang cố gây tiếng động nhưng không có ai đến”, anh nói. “Chúng tôi đã bị huỷ diệt. Chúng tôi đã bị huỷ diệ. Chúa ơi... Họ đang kêu cứu. Họ đang nói, ‘Hãy cứu chúng tôi’ nhưng chúng tôi không thể cứu họ. Chúng tôi sẽ cứu họ bằng cách nào? Không có ai được cứu ra kể từ sáng đến giờ”.
Các gia đình ngủ trong ô tô xếp hàng dài trên đường phố.
Ayla, đứng bên đống đổ nát, nơi từng là tòa nhà 8 tầng, cho biết cô đã lái xe đến Hatay từ Gaziantep vào thứ Hai để tìm mẹ. Năm hoặc sáu nhân viên cứu hộ từ sở cứu hỏa Istanbul đang làm việc trong đống đổ nát.
“Không có ai sống sót. Một con chó ngoài đường đã đến và sủa rất lâu ở một điểm nào đó, tôi e đó là tiếng của mẹ tôi. Nhưng đó là của một người khác”, cô nói.
Cơ quan Quản lý Khẩn cấp và Thảm họa Thổ Nhĩ Kỳ (AFAD) cho biết 5.775 tòa nhà đã bị phá hủy trong trận động đất, sau đó là 285 toà nhà do dư chấn và 20.426 người bị thương.
Một đám cháy lớn vẫn đang cháy vào thứ Ba tại cảng Iskenderun phía nam Thổ Nhĩ Kỳ. Cảnh quay bằng máy bay không người lái từ Hatay cho thấy hàng chục khu chung cư bị sập, cho thấy số người chết thực sự có thể lớn hơn nhiều so với con số hiện tại.
Tại Geneva, người phát ngôn của UNICEF James Elder nói với các phóng viên:
“Động đất có thể đã giết chết hàng ngàn trẻ em”.
Mặc dù chưa có con số xác minh nhưng “chúng tôi biết rằng rất nhiều trường học, bệnh viện và các cơ sở y tế và giáo dục khác đã bị hư hại hoặc phá hủy do trận động đất, ảnh hưởng lớn đến trẻ em”.
Gọi đây là trận động đất mạnh nhất tấn công khu vực trong gần 100 năm qua, phát ngôn viên Elder nói những người tị nạn Syria ở tây bắc Syria và ở Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những người dễ bị tổn thương nhất.
Ông Tedros cho biết WHO đặc biệt quan tâm đến các khu vực ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, nơi không có thông tin nào được đưa ra kể từ khi động đất xảy ra.
Hãng thông tấn nhà nước SANA đưa tin, số người chết trong các khu vực do chính phủ Syria kiểm soát đã tăng lên 812 người. Ở phía tây bắc do phiến quân nắm giữ, con số tử vong là hơn 790 người, theo lực lượng phòng vệ dân sự Syria, một dịch vụ cứu hộ được gọi là Mũ bảo hiểm trắng và nổi tiếng với việc đào người từ những đống đổ nát của các cuộc không kích của chính phủ.
Trưởng nhóm Raed al-Saleh cho biết: “Các đội của chúng tôi đã có rất nhiều nỗ lực nhưng họ không thể ứng phó với thảm họa và số lượng lớn các tòa nhà bị sập”.
Ông nói rằng thời gian không còn nhiều để cứu hàng trăm gia đình bị mắc kẹt dưới đống đổ nát của các tòa nhà và cần có sự giúp đỡ khẩn cấp từ các nhóm quốc tế.
Một quan chức nhân đạo của Liên Hiệp Quốc tại Syria cho biết tình trạng thiếu nhiên liệu và thời tiết khắc nghiệt đang tạo ra những trở ngại.
“Cơ sở hạ tầng bị hư hại, những con đường mà chúng tôi từng sử dụng cho công việc nhân đạo bị hư hỏng, chúng tôi phải sáng tạo trong cách tiếp cận người dân”, điều phối viên thường trú của Liên Hiệp Quốc El-Mostafa Benlamlih nói với Reuters từ Damascus.
Trận động đất mới xảy ra là trận động đất lớn nhất được Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ ghi nhận trên toàn thế giới kể từ trận động đất ở Nam Đại Tây Dương xa xôi vào tháng 8 năm 2021.