Trung Quốc đã nới rộng khoảng cách với Hoa Kỳ về mặt thương mại tại các khu vực rộng lớn của châu Mỹ Latinh kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nhậm chức vào đầu năm ngoái, Reuters dẫn dữ liệu cho thấy Washington đang bị đẩy vào tình thế khó khăn trong khu vực.
Một phân tích độc quyền của Reuters về dữ liệu thương mại của Liên Hiệp Quốc từ năm 2015-2021 cho thấy ngoài Mexico, đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ ở khu vực Mỹ Latinh và gia tăng khoảng cách vào năm ngoái.
Xu hướng này được thúc đẩy bởi các quốc gia giàu tài nguyên ở Nam Mỹ, là nguyên nhân khiến Hoa Kỳ mất chỗ đứng trong một khu vực lâu nay được coi là sân sau của mình, ngay cả khi ông Biden đặt mục tiêu thiết lập lại quan hệ tại Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ ở Los Angeles vào tuần này.
Mexico và Mỹ đã có một thỏa thuận thương mại tự do từ những năm 1990 và chỉ riêng lượng thương mại giữa hai nước láng giềng kề cạnh đã làm lu mờ thương mại của Washington với phần còn lại của Mỹ Latinh.
Tuy nhiên, khoảng cách thương mại với Hoa Kỳ trong phần còn lại của khu vực, lần đầu tiên mở ra dưới thời cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vào năm 2018, đã tăng lên kể từ khi ông Biden nhậm chức vào tháng 1 năm ngoái, bất chấp cam kết khôi phục vai trò lãnh đạo toàn cầu của Washington và để tái tập trung sự chú ý vào Châu Mỹ Latinh sau nhiều năm mà ông nói đã bị “bỏ bê”.
Các cựu quan chức nói với Reuters rằng Hoa Kỳ đã chậm đưa ra hành động cụ thể và rằng Trung Quốc, một nước mua ngũ cốc và kim loại lớn, chỉ đơn giản là cung cấp nhiều hơn về thương mại và đầu tư cho khu vực.
Khi loại trừ Mexico, tổng kim ngạch thương mại - xuất nhập khẩu - giữa Mỹ Latinh và Trung Quốc đạt gần 247 tỷ USD vào năm ngoái, theo dữ liệu mới nhất hiện có, cao hơn nhiều so với mức 174 tỷ USD với Hoa Kỳ.
Mặc dù dữ liệu năm 2021 thiếu số liệu thương mại từ một số quốc gia trong khu vực nhưng những số liệu này cân bằng lẫn nhau về sự cách biệt giữa Mỹ và Trung Quốc.
Ngoại trừ Mỹ Latinh, kim ngạch thương mại của Mexico với Hoa Kỳ là 607 tỷ đô la vào năm ngoái, tăng từ 496 tỷ đô la vào năm 2015. Thương mại của nước này với Trung Quốc là 110 tỷ đô la, tăng so với khoảng 75 tỷ đô la vào 6 năm trước.
Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ không trả lời lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.
Trong một nỗ lực rõ ràng nhằm đưa ra một giải pháp thay thế cụ thể cho Trung Quốc, các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ cho biết Tổng thống Biden sẽ công bố kế hoạch “Đối tác châu Mỹ” tại hội nghị thượng đỉnh Los Angeles, tập trung vào việc thúc đẩy phục hồi đại dịch bằng cách xây dựng trên các hiệp định thương mại hiện có.
Các quan chức cho biết nó sẽ nhằm huy động các khoản đầu tư, tái tạo sức sống cho Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ, tạo ra việc làm về năng lượng sạch và tăng cường chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, theo Reuters, một sáng kiến như vậy có thể đối mặt với sự phản đối của chủ nghĩa bảo hộ của Hoa Kỳ cũng như với những câu hỏi về cách thức làm thế nào mà các nền kinh tế đa dạng trong khu vực có thể biến điều này thành hiện thực.
‘THUA TRẬN’
Các trợ lý của ông Biden từng đến Mỹ Latinh đã cố gắng thuyết phục các đối tác rằng Washington là đối tác đáng tin cậy và minh bạch hơn trong việc kinh doanh, đồng thời công khai cáo buộc Trung Quốc sử dụng đầu tư để tạo ra “bẫy nợ” cho các nước.
Nhưng một quan chức Hoa Kỳ giấu tên thừa nhận rằng Washington đang phải đối mặt với một thách thức khó khăn.
Người này nói: “Chừng nào Trung Quốc còn sẵn sàng đặt tiền mặt lên bàn, thì chúng ta dường như đang thua trong trận đánh”.
Giữa lúc dòng chảy thương mại khổng lồ Mỹ-Mexico vẫn bao gồm Hoa Kỳ dẫn đầu, nhưng điều này lại bị che khuất xu hướng rộng lớn hơn trong khu vực nơi các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc đang gia tăng và Bắc Kinh đang chiếm lĩnh về đậu nành, ngô và đồng.
Trung Quốc đang dẫn đầu ở Argentina, nơi đã tiếp tục vị trí dẫn đầu so với các quốc gia hàng đầu về đồng trong cộng đồng Andean như Chile và Peru, và có được một bước tiến lớn ở Brazil, bất chấp sự hoài nghi của Tổng thống cực hữu Jair Bolsonaro về lợi ích kinh doanh của Trung Quốc đang ảnh hưởng quá nhiều đến quốc gia này.
Welber Barral, đối tác có trụ sở tại Brazil của BMJ Consultores Associados, cho biết Trung Quốc thường đầu tư vào giao thông và cơ sở hạ tầng, giúp thúc đẩy các giao dịch thương mại về ngũ cốc và kim loại, trong khi các chính phủ thường cảm thấy Hoa Kỳ chỉ giỏi nói thôi.
“Các chính phủ Mỹ Latinh phàn nàn rằng có rất nhiều những đàm phán nhưng cuối cùng thì ‘tiền đâu?’”, ông Barral nói.
Hội nghị thượng đỉnh do Hoa Kỳ tổ chức ở Los Angeles được coi là nền tảng quan trọng để chống lại Trung Quốc, nhưng ông Biden đã bị tác động bởi sự vắng mặt của Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador cho việc loại trừ các quốc gia như Cuba và Venezuela.
Eric Farnsworth, một cựu quan chức Nhà Trắng hiện làm việc tại Viện nghiên cứu của Hội đồng châu Mỹ, nói rằng giá cả hàng hóa tăng cao đã thúc đẩy thương mại Mỹ Latinh-Trung Quốc. Nhưng ông thừa nhận rằng chương trình nghị sự chính sách đối nội bận rộn của Hoa Kỳ và cuộc chiến ở Ukraine đã khiến ông Biden tập trung vào nơi khác.