Có người cho rằng câu trả lời đã có sẵn trong tiêu đề trên. Vì theo cơ cấu tổ chức trong chế độ độc tài đảng trị hay toàn trị cộng sản bao lâu nay ở Việt Nam, luật sư đoàn là môt tổ chức nghề nghiệp mang tính công đoàn, đương nhiên nằm trong Mặt Trần Tổ Quốc Việt Nam, là tổ chức ngoại vi của đảng CSVN, có nhiệm vụ quản lý các hoạt động của các đoàn thể chính trị, tôn giáo, nghề nghiệp. Mỗi luật sư đoàn đều chịu sự lãnh đạo của chi bộ đảng, thì đương nhiên luật sư đoàn phải là công cụ của đảng CSVN chứ còn là gì nữa?
Tuy nhiên, đó là ý định chủ quan của đảng CSVN, khác với ý muốn của cá nhân các luật sư trong các luật sư đoàn tại Việt Nam. Vì vậy thực tế mới có những luật sư đã bất chấp hiểm nguy và những bất lợi cho việc hành nghề, đã có những hoạt động độc lập khi thực hiện chức năng nghề nghiệp trước các cơ quan tư pháp (như công an tư pháp, Tòa án và viện kiểm sát các cấp..) cũng như sinh hoạt trên nhiều lãnh vực ngoài xã hội. Tất nhiên, để có được những hành động độc lập tự chủ này, các luật sư thường phải trả giá bằng những khó khăn gặp phải khi hành nghề, có khi phải vào tù chỉ vì muốn bảo vệ công lý cho người dân thấp cổ bé miệng. Điển hình như các luật sư Lê Thị Công Nhân, Lê Công Định, Nguyễn Văn Đài đã hay đang phải ngồi tù; hay gần đây nhất là luật sư Võ An Đôn, một luật sư nổi tiếng với những vụ bào chữa miễn phí giúp phơi bày tình trạng công an đánh chết dân, có thể bị Đoàn Luật sư Tỉnh Phú Yên kỷ luật vì những phát biểu chia sẻ trên Facebook cá nhân.
Theo thông báo từ Ban chủ nhiệm Đoàn Luật sư Tỉnh Phú Yên gửi ngày 17 tháng 8 cho luật sư Đôn được phổ biến trên mạng xã hội, luật sư Đôn đang bị xem xét kỷ luật vì trang Facebook Đôn An Võ của anh “có nhiều bài viết, clip nói xấu luật sư” cũng như những cuộc phỏng vấn giữa anh với “các đối tượng ở nước ngoài với các nội dung kích động, xuyên tạc không đúng sự thật, gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng, Nhà nước và luật sư Việt Nam…”
Trên trang Facebook Đôn An Võ, đính kèm theo thông báo này, luật sư Đôn khẳng định quyền tự do ngôn luận của mình và tố cáo Đoàn Luật sư chịu “sự chỉ đạo từ phía cơ quan nội chính và an ninh” để tìm cách bịt miệng làm anh im tiếng, “không cho nói sự thật.”; và rằng “Luật sư có cái miệng để nói, nhưng không cho tôi nói sự thật về bản chất nghề nghiệp của mình để mọi người trong xã hội biết, thì làm sao nghề luật sư ở Việt Nam phát triển được?”.
Trong một bài viết đăng ngày 6 tháng 7 trên Facebook, luật sư Đôn chỉ trích một quy định vừa ban hành của Liên đoàn luật sư Việt Nam cấm luật sư nói và viết có hại cho chế độ đôc tài toàn trị cộng sản trên mạng xã hội, mà theo anh là nhằm bịt miệng những cá nhân luật sư ít ỏi trong giới luật sư ở Việt Nam “dám lên mạng xã hội viết bài, bày tỏ quan điểm của mình về các vấn đề xã hội được dư luận quan tâm.”. Luật sư Đôn bình luận “Họ sợ vì luật sư là thành phần tri thức ưu tú của xã hội, uy tín xã hội của luật sư rất lớn, luật sư nói lên sự thật và chỉ trích những chính sách sai lầm của chính quyền, cũng như việc làm sai trái của quan chức nhà nước,”
Nhiều người được biết trước đây, luật sư Võ An Đôn từng bị đe dọa kỷ luật và thu hồi chứng chỉ hành nghề liên quan đến vụ án “Năm công an đánh chết dân” mà anh phơi bày và dấn thân theo đuổi công lý từ năm 2014. Luật sư Đôn được Mạng lưới Nhân quyền Việt Nam trao giải Nhân quyền năm 2016 vì các hoạt động bảo vệ cho quyền con người, bất chấp rủi ro và đe dọa.
Như vậy là sau khi quốc hội Việt Nam trong Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa 14 vào tháng 6-2017, trong lập pháp đã “cải lùi” hệ thống tư pháp Việt Nam khi giữ lại trong dự thảo sửa đổi, bổ sung nơi Điều 19, Khoản 3 Bộ luật Hình sự 2015, buộc luật sư phải tố cáo những điều thân chủ tiết lộ riêng với mình về các tội phạm liên quan đến an ninh quốc gia, vi phạm trắng trợn vai trò, chức năng, bí mật nghề nghiệp của giới luật sư. Nay luật sư đoàn Phú Yên trong nghĩa vụ công cụ cho đảng và chế độ đã đưa ra quyết định có tính răn đe, rằng sẽ kỷ luật luật sư Võ An Đông do các hoạt động thể hiện trên Facebook những suy tư độc lập thuộc quyền tự do tư tưởng, ngôn luận; cũng như trong lãnh vực nghê nghiệp, vì công lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp chính đáng cho các thân chủ của mình cũng như dân oan.
Là một luật sư từng hành nghề trong ngành tư pháp chế độ dân chủ pháp trị Việt Nam Cộng Hòa ở Miền Nam Việt Nam trước 30-4-1975 và nay đang được sống tại Hoa Kỳ, một nước có tiếng là dân chủ bậc nhất trên thế giới, người viết không khỏi phẫn nộ và xin bày tỏ sự cảm thông, chia sẻ những áp bức, bất công và hiểm nguy khi hành nghề với luật sư Võ An Đông và các luật sư đồng nghiệp đang hành nghề trong chế độ độc tài toàn trị cộng sản (đỏ vỏ xanh lòng) hiện nay tại Việt Nam.
Chúng tôi ước mong rằng, đất nước Việt Nam ta sớm chuyển đổi hòa bình, tịnh tiến từ chế độ độc tài đảng trị hay toàn trị hiện nay qua chế độ dân chủ pháp trị, để quyền hành nghề độc lập, tự do của giới luật sư cũng như các quyền dân chủ, dân sinh và nhân quyền của mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam phải được nhà cầm quyền tôn trọng, bảo vệ và hành xử trọn vẹn như trong các nước dân chủ, văn minh trên thế giới ngày nay.
Thiện Ý
Houston, ngày 20-8-2017
