Hôm 12/10, tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Việt Nam bỏ phiếu trắng về một nghị quyết lên án “âm mưu sáp nhập bất hợp pháp” của Nga đối với bốn khu vực bị chiếm đóng một phần ở Ukraine trong lúc có hơn 3/4 trong số 193 quốc gia thành viên LHQ bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết.
Giới quan sát nhận định rằng họ không ngạc nhiên về động thái này của Hà Nội, một bạn hữu nhưng chưa phải là đồng minh của Moscow, và rằng đến nay quan điểm của Việt Nam về cuộc xung đột ở Ukraine đã "càng cố chấp làm liều" thêm nữa.
Trong cuộc bỏ phiếu hôm 12/10, có 143 quốc gia ủng hộ nghị quyết nhằm tái khẳng định chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine trong các biên giới được quốc tế công nhận, bằng cách lên án “âm mưu sáp nhập bất hợp pháp” của Nga đối với bốn khu vực bị chiếm đóng ở Ukraine và kêu gọi các nước không công nhận động thái này của Moscow.
Có bốn quốc gia đã cùng Nga bỏ phiếu chống lại nghị quyết này - Belarus, Nicaragua, Triều Tiên và Syria. 35 quốc gia bỏ phiếu trắng, trong đó có Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam.
Từ Hà Nội, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một chuyên gia quan hệ quốc tế thuộc Viện Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore, nêu nhận định về phiếu trắng của Việt Nam:
“Khi bỏ phiếu thì bỏ phiếu trắng. Có nghĩa là Việt Nam vẫn chưa lên án Nga một cách cụ thể, chỉ có lên án chung chung vậy thôi”.
“Đó là một phần chính sách mà chính quyền Việt Nam thống nhất trong việc cư xử với cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào Ukraine”.
Tại phiên họp đặc biệt khẩn cấp của Đại hội đồng LHQ về tình hình Ukraine hôm 12/10, Đại sứ Việt Nam tại LHQ Đặng Hoàng Giang phát biểu rằng tất cả các bên cần tuân thủ Hiến chương LHQ và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, không can thiệp vào công việc nội bộ và không sử dụng vũ lực đe dọa trong quan hệ quốc tế. “Các bên cần giải quyết xung đột phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước”, ông nói.
Truyền thông Việt Nam dẫn lời Đại sứ Giang cho biết thêm: “Chúng tôi luôn theo dõi sát sao tình hình liên quan đến Ukraine. Chúng tôi đặc biệt quan ngại về các diễn biến gần đây có thể dẫn tới nguy cơ leo thang căng thẳng và gây thêm đau thương, mất mát, gia tăng nguy cơ tính toán sai lầm và đối đầu khó lường, với những hệ lụy lớn đối với hòa bình, an ninh, ổn định, phát triển và hợp tác trên thế giới. Tình hình kéo dài sẽ càng khó đạt một giải pháp có thể chấp nhận được giữa các bên liên quan”.
Ông Giang không đề cập đến Nga trong bài phát biểu của mình.
Tiến sĩ Hợp lý giải về lập trường của Hà Nội:
“Họ chỉ lên án chung chung và không nêu tên nước Nga vì quan hệ giữa Việt Nam và Nga có một sự ràng buộc an ninh… đó là đảm bảo một phần về an ninh trong quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc”.
“Việt Nam hy vọng rằng nước Nga ủng hộ Việt Nam trong việc chống lại ảnh hưởng mang tính chất an ninh và chiến lược từ phía Trung Quốc, chứ hiện nay Việt Nam không phải là đồng minh của Nga”.
“Tôi không ngạc nhiên khi Việt Nam bỏ phiếu trắng, nhưng cuộc bỏ phiếu này là một cuộc bỏ phiếu mà Hà Nội có thể thực sự quay đầu về mặt quan điểm của họ trong cuộc chiến. Đây là một điều dễ dàng đối với họ, nhưng họ đã cố chấp làm liều”, ông Zachary Abuza, Giáo sư về Chính trị và An ninh Đông Nam Á thuộc Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ viết trên Twitter hôm 12/10.
Từ Đức, luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài bình luận trên trang Facebook của Đại sứ quán Ukraine tại Hà Nội: “Là người Việt Nam, tôi cảm thấy xấu hổ trước việc nhà nước độc tài CSVN bỏ phiếu trắng về Nghị quyết của Đại hội đồng LHQ lên án đế quốc Nga sáp nhập bất hợp pháp 4 tỉnh của Ukraine. Tôi lên án nhà nước độc tài CSVN đã vô trách nhiệm trước cộng đồng quốc tế và vô trách nhiệm với chính đất nước và Nhân dân Việt Nam”.
Nghị quyết của LHQ hôm 12/10 lên án mưu đồ của Nga sáp nhập bất hợp pháp các vùng Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia của Ukraine; tuyên bố rằng các hành động trái pháp luật của Nga không có giá trị theo luật pháp quốc tế và không tạo cơ sở cho bất kỳ sự thay đổi nào về tình trạng của các khu vực này của Ukraine. Ngoài ra, nghị quyết cũng yêu cầu Nga rút ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện tất cả các lực lượng quân sự của mình khỏi lãnh thổ Ukraine trong biên giới của Ukraine được quốc tế công nhận.
Trong số 10 thành viên ASEAN, đa số quốc gia bỏ phiếu ủng hộ cho nghị quyết này, chỉ có 3 quốc gia bỏ phiếu trắng là Lào, Thái Lan và Việt Nam.
Vào tháng 3, Việt Nam bỏ phiếu trắng cho một nghị quyết của Đại hội đồng LHQ yêu cầu bảo vệ thường dân ở Ukraine, cho phép cứu trợ tiếp cận, đồng thời lên án Nga đã gây ra một tình huống nhân đạo “thảm khốc” khi Moscow xâm lược nước láng giềng Ukraine. Vào tháng 4, Việt Nam bỏ phiếu chống về nghị quyết đình chỉ tư cách thành viên của Nga trong Hội đồng Nhân quyền LHQ.
Diễn đàn