Kỷ niệm 10 năm quan hệ Đối tác Toàn diện Việt-Mỹ, Hoa Kỳ mong muốn mở rộng quan hệ đối tác này trong những năm tới, theo văn bản thông tin từ Văn phòng Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/4.
Văn kiện này nói rằng được xây dựng trên nền tảng của sự tin tưởng và mong muốn chung vượt qua những di sản chiến tranh, quan hệ đối tác Việt-Mỹ đã phát triển nhanh chóng kể từ khi quan hệ song phương được thiết lập vào năm 1995.
Mối quan hệ Việt-Mỹ đã phát triển mạnh mẽ trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, an ninh, quan hệ con người, khoa học và công nghệ, y tế, khí hậu, năng lượng, giáo dục, nhân quyền và nhiều lĩnh vực khác.
Vẫn theo văn kiện vừa kể, Việt-Mỹ cùng chia sẻ mục tiêu về một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cởi mở, kết nối, thịnh vượng, tự cường và hòa bình.
Giải quyết Di sản Chiến tranh
Giải quyết các di sản chiến tranh là yếu tố nền tảng của mối quan hệ bền chặt giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, văn bản thông tin nêu rõ. Hoa Kỳ và Việt Nam đã cùng nhau tìm kiếm 731 quân nhân Hoa Kỳ mất tích từ thời Chiến tranh Việt Nam và Mỹ cũng đang hỗ trợ Việt Nam tìm kiếm người Việt Nam mất tích theo Sáng kiến Tìm kiếm người Việt Nam Mất tích trong chiến tranh.
Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam trong các lĩnh vực như rà phá bom mìn, xử lý chất độc dioxin tại các cơ sở quân sự cũ của Hoa Kỳ và hỗ trợ người khuyết tật.
Vào tháng 3, Giám đốc USAID Samantha Power đã công bố khoản ngân sách bổ sung 73 triệu đô la để tẩy độc dioxin tại Căn cứ Không quân Biên Hòa.
Thịnh vượng chung
Thương mại song phương giữa hai nước đã phát triển vượt bậc trong ba thập niên qua và đầu tư song phương lên tới hàng tỷ đô la, văn kiện thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết. Trao đổi hàng hóa Việt-Mỹ vượt quá 138 tỷ đô la vào năm 2022, một sự mở rộng đáng chú ý từ chỗ gần như không có liên kết kinh tế nào khi các mối quan hệ được thiết lập 28 năm trước.
Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của hàng hóa Việt Nam, bao gồm dệt may, giày dép và điện tử. Việt Nam mua các sản phẩm của Hoa Kỳ như bông và đậu nành, đồng thời tiếp nhận đầu tư của các công ty lớn của Hoa Kỳ.
Là một trong 14 đối tác triển khai Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương vì Thịnh vượng (IPEF), Việt Nam và Hoa Kỳ hiện đang đạt được tiến bộ trong việc hoàn thiện văn bản về cả bốn trụ cột của IPEF.
Văn kiện nói trong 20 năm qua, USAID đã hỗ trợ các nỗ lực của Việt Nam nhằm cải thiện môi trường thuận lợi cho kinh doanh tại Việt Nam trong các lĩnh vực như cải cách pháp luật và quy định, xây dựng năng lực, khả năng cạnh tranh của khu vực tư nhân và năng lực của lực lượng lao động.
Hợp tác phát triển an ninh
An ninh là một phần thiết yếu để hỗ trợ một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cởi mở, thịnh vượng và kiên cường, theo văn bản thông tin của Văn phòng Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ.
Hoa Kỳ và Việt Nam là đối tác trong các chương trình bao gồm hỗ trợ cho Tuần duyên Việt Nam; chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia bao gồm buôn người, buôn ma túy, hóa chất chế tạo ma túy và động vật hoang dã; chống đánh bắt cá bất hợp pháp không báo cáo và không theo quy định (IUU); nâng cao khả năng của Việt Nam trong việc duy trì nhận thức hàng hải để bảo vệ chủ quyền; và cải cách tư pháp. Hoa Kỳ và Việt Nam tiến hành một số cuộc đối thoại hàng năm tập trung vào quan hệ đối tác quốc phòng và thực thi pháp luật, cũng như về nhân quyền, bản thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ.
Cam kết giải quyết vấn đề khí hậu và năng lượng sạch
Việt Nam đã ký Đối tác Chuyển dịch Năng lượng công bằng trị giá 15,5 tỷ đô la vào năm 2022 vốn sẽ mang lại khoản đầu tư đáng kể để giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu đầy tham vọng là hạn chế phát thải khí nhà kính vào năm 2030, hạn chế công suất than và đẩy nhanh việc sử dụng năng lượng tái tạo để giải quyết 47% sản lượng điện vào năm 2030.
Trong 5 năm qua, văn kiện cho biết, hỗ trợ của USAID đã giúp thúc đẩy hơn 300 triệu đô la đầu tư vào các dự án năng lượng mặt trời và gió tại Việt Nam. USAID tiếp tục hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi sang ngành năng lượng sạch, an toàn và dựa trên thị trường thông qua hoạt động An ninh Năng lượng Đô thị Việt Nam và Chương trình Năng lượng Phát thải Thấp Việt Nam II (V-LEEP II) do Phó Tổng thống Kamala Harris công bố trong chuyến thăm Việt Nam vào tháng 8 năm 2021.
Bộ Ngoại giao Mỹ đang cung cấp một khoản tài trợ trị giá 3 triệu đô la để xây dựng một dự án thí điểm hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin cải tiến ở Việt Nam sử dụng công nghệ và thiết bị tiên tiến của Mỹ.
Hợp tác y tế mạnh mẽ
Văn kiện thông tin từ Văn phòng Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) tại Việt Nam tự hào kỷ niệm 25 năm hợp tác y tế với Việt Nam dựa trên lợi ích chung nhằm xây dựng hệ thống y tế bền vững chất lượng cao. Văn phòng khu vực mới của CDC Hoa Kỳ tại Hà Nội, do Phó Tổng thống Kamala Harris khai trương vào tháng 8 năm 2021, đang thay đổi cách ASEAN chống lại đại dịch. Kế hoạch Khẩn cấp của Tổng thống về Cứu trợ AIDS đang kỷ niệm 20 năm mang lại tác động chưa từng có trong cuộc chiến toàn cầu chống HIV/AIDS. Hơn 170.000 người ở Việt Nam đang được điều trị bằng thuốc kháng virus trong số khoảng 240.000 người nhiễm HIV trên toàn quốc. Trong những ngày đầu của đại dịch COVID-19, Việt Nam đã cung cấp hơn 450.000 bộ quần áo bảo hộ lao động và các trang bị bảo hộ cá nhân khác cho Hoa Kỳ, và Hoa Kỳ đã cung cấp miễn phí hơn 40 triệu liều vắc-xin COVID cho Việt Nam thông qua cơ sở COVAX, cũng như hơn 44 triệu đô la viện trợ kỹ thuật để hỗ trợ Việt Nam ứng phó với COVID. Hỗ trợ y tế của USAID đã phát triển từ trọng tâm là trợ giúp người khuyết tật sang một danh mục đầu tư toàn diện nhằm củng cố các hệ thống bền vững nhằm giải quyết các mối đe dọa bệnh truyền nhiễm hiện tại và mới nổi.
Cam kết vì một Mekong kiên cường
Tại tiểu vùng Mekong, văn kiện từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, Hoa Kỳ ủng hộ hợp tác xuyên biên giới nhằm giải quyết kết nối kinh tế, quản lý tài nguyên thiên nhiên, an ninh phi truyền thống và phát triển nguồn nhân lực trong khuôn khổ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ (MUSP). Kể từ năm 2009, Hoa Kỳ đã viện trợ và hỗ trợ 5,8 tỷ đô la để hỗ trợ tiểu vùng sông Mekong. MUSP hợp tác với hơn 14 cơ quan chính phủ Hoa Kỳ để cung cấp cho người dân Việt Nam và tiểu vùng sông Mekong. Ngoài ra, dưới MUSP, Đối tác Năng lượng Mekong giữa Nhật Bản với Hoa Kỳ (JUMPP) tạo điều kiện triển khai năng lượng sạch, trao đổi điện khu vực và kết nối điện, cũng như phát triển thị trường điện quốc gia và khu vực.
Đầu tư vào thế hệ tiếp theo
Bản thông tin từ Văn phòng Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Mỹ nói giáo dục là một liên kết quan trọng trong quan hệ Việt-Mỹ. Hơn 30.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Hoa Kỳ, là nhóm sinh viên nước ngoài lớn thứ năm tại Hoa Kỳ. Fulbright Việt Nam kỷ niệm 30 năm thành lập vào năm 2022, đánh dấu cột mốc quan trọng trong chương trình kết nối hơn 1.500 học giả và sinh viên Hoa Kỳ và Việt Nam. Trường Đại học Fulbright Việt Nam do Hoa Kỳ hỗ trợ tại Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tốt nghiệp khóa đại học đầu tiên vào tháng 6 năm 2023.
Mùa thu năm ngoái, Việt Nam cũng chào đón nhóm Tình nguyện viên Peace Corps của Mỹ lần đầu tiên đến Hà Nội để hỗ trợ sáng kiến giáo dục tiếng Anh của Việt Nam. Hơn 8.400 người Việt Nam đã tham gia các chương trình trao đổi do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ.
Vẫn theo văn kiện từ Bộ Ngoại giao Mỹ, chính phủ Hoa Kỳ hỗ trợ các nỗ lực của Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đại học và đào tạo lực lượng lao động thế kỷ 21 sẵn sàng tham gia toàn cầu. Nhiều dự án của USAID đã thúc đẩy quan hệ đối tác hoặc liên minh giữa các trường đại học Việt Nam và các tổ chức giáo dục đại học hàng đầu của Hoa Kỳ như Đại học Harvard, Đại học Tiểu bang Arizona và Đại học Indiana, cũng như các công ty thuộc khu vực tư nhân như Microsoft, Google, Oracle, Intel, Amazon, và các công ty khác.
Những quan hệ đối tác này với các tổ chức giáo dục đại học và khu vực tư nhân của Hoa Kỳ đã hỗ trợ Việt Nam trong những đổi mới về dạy và học, về kiểm định, về cải cách chương trình giảng dạy, nghiên cứu và những liên kết giữa trường đại học với các ngành công nghiệp.
Diễn đàn