Vụ nổ kinh hoàng tại thành phố cảng Thiên Tân đang làm bùng ra những nghi vấn đối với việc Trung Quốc chấp hành các luật lệ quản lý những loại vật liệu độc hại. Thông tín viên Bill Ide của đài VOA gởi về bài tường trình từ Bắc Kinh.
Vụ nổ Thiên Tân làm phát sinh những mối lo ngại về việc vi phạm các tiêu chuẩn an toàn, từ xét nghiệm và ghi vào hồ sơ các loại hoá chất cho tới cách thức niêm phong, vận chuyển và tồn trữ những vật liệu nguy hiểm.
Một nguồn tin trong công nghiệp hoá chất nói với đài VOA “Có những qui định nghiêm ngặt cho mỗi loại hoá chất độc hại, tuỳ thuộc vào mức độ rủi ro. Một số hoá chất phải được giữ ở những nhiệt độ nhất định và tránh những nơi ẩm thấp. Một số hoá chất thậm chí phải cất giữ ở những cơ sở dưới lòng đất.”
Tại các cuộc họp báo hàng ngày, các giới chức chính phủ đã ngần ngại không muốn qui trách nhiệm cho ai và thậm chí còn không trả lời những câu hỏi cơ bản về những qui định pháp lý trong công nghiệp hoá chất, mặc dù các nhà báo không ngớt nêu ra những câu hỏi như làm thế nào mà công ty Thuỵ Hải được phép hoạt động tại một nơi cách khu vực dân cư chỉ có một kilo mét, trái với các luật lệ quốc gia về phân chia khu vực.
Các giới chức xác nhận 700 tấn sodium cyanide đã được tồn trữ tại hiện trường vụ nổ, nhưng họ không nói gì nhiều về việc làm như vậy là vi phạm các tiêu chuẩn, trong đó có qui định là chỉ được tồn trữ 10 tấn ở một nơi.
Các giới chức tại các cuộc họp báo viện lý do là cuộc điều tra đang tiến hành để từ chối bình luận. Quốc vụ viện đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm để chỉ đạo cuộc điều tra và lực lượng này đã tổ chức cuộc họp đầu tiên trong ngày hôm nay.
Các nhà phân tích cho biết vì là một khu kinh tế mới được thiết lập năm 2009, Khu Tân Hải Mới, nơi xảy ra vụ nổ, là nơi áp dụng những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về xử lý hoá chất độc hại; nhưng vấn đề ở đây là những qui định an toàn có được chấp hành một cách nghiêm chỉnh hay không.
Hôm qua, truyền thông nhà nước cho biết công ty Thuỵ Hải, điều hành nhà kho, đã không có giấy phép hợp lệ để điều hành nhà kho chứa hoá chất độc hại từ tháng 10 năm ngoái cho tới tháng 6 năm nay.
Những sự vi phạm tiêu chuẩn an toàn cũng được báo cáo trong quá khứ. Các nhà phân tích nói rằng bên cạnh vấn đề giấy phép, việc huấn luyện cho những nhân viên xử lý những hoá chất như vậy và cơ sở tồn trữ cũng là những vấn đề rất hệ trọng.
Ông Tô Hùng Nghĩa, giáo sư môn vận chuyển và tồn kho, cho biết như sau.
"Về việc tồn kho, họ phải có một thiết kế và địa điểm tồn trữ riêng để chứa những hoá chất độc hại. Ngoài ra còn có những hạn chế khác, như lượng tồn trữ tối đa là bao nhiêu và các bức tường phải kiên cố tới mức nào."
Công ty Thuỵ Hải đã chuyển một trung tâm kho vận thông thường thành một địa điểm tồn trữ đặc biệt cho hoá chất độc hại vào năm 2012. Mãi tới cho tới tháng tư năm ngoái họ mới được phép xử lý những loại hoá chất nguy hiểm, và sự chấp thuận đó đã hết hạn vào tháng 10.
Những sự suy đoán về tham ô, móc ngoặt đã bắt đầu xuất hiện. Ngày hôm nay, các giới chức xác nhận một trong những người có phần hùn chính trong công ty Thuỵ Hải là con trai của một cựu giám đốc cảnh sát thành phố Thiên Tân.
Giáo sư Tô Hùng Nghĩa nhận định như sau:
"Có phần chắc đây là một tham ô móc ngoặt. Việc công ty Thuỵ hải có thể biến một nhà kho thông thường thành nhà kho chứa hoá chất độc hại chứng tỏ là có những sợi giây nào đó đã được giật để chính quyền cho phép họ làm như vậy."
Hôm chủ nhật, sau khi Thủ tướng Lý Khắc Cường tuyên bố giới hữu trách sẽ điều tra cho tới cùng vụ án này, truyền thông nhà nước nói rằng có 8 quan chức -- thuộc các ngành công an, kiểm tra an toàn, bảo vệ môi trường và vận tải, có phần chắc sẽ bị trừng phạt.
Mối lo ngại của công chúng tiếp tục gia tăng sau những vụ nổ, không những về sự phát tán của các chất độc hại trong không khí và nước, mà còn về những nhà kho tương tự và khoảng cách của những nhà kho đó với khu vực dân cư.
Trong vài năm gần đây, dân chúng Trung Quốc đã trở nên mạnh dạn hơn trong việc bày tỏ sự chống đối và phong trào “không được xây những cơ sở nguy hiểm gần nhà tôi” đã bắt đầu hình thành.
Ông Đinh Học Lương, giáo sư môn khoa học xã hội của Đại học Kỹ thuật Hồng Kông, cho biết vụ này sẽ làm mọi người chú tâm tới ngành kho bãi ở Trung Quốc.
"Sau những vụ nổ này, ngành kho bãi sẽ bị soi xét nhiều hơn. Trước đây những vụ chống đối và phản kháng thường tập trung vào những nhà máy hoá chất. Từ giờ trở đi, người dân sẽ chú ý nhiều hơn tới vấn đề tồn trữ các loại hoá chất."
Số phận của ngành kho bãi sẽ được giới hữu trách cân nhắc hết sức cẩn thận, bởi vì Thiên Tân đang nằm ở trung tâm của một dự án qui mô lớn của chính phủ nhằm biến Bắc Kinh, Thiên Tân và tỉnh Hà Bắc thành một siêu đô thị với dân số vượt mức 110 triệu người.
