Nhân ngày tưởng niệm nạn nhân bị bạo hành vì tôn giáo hay đức tin, Ủy ban Nhân quyền Hạ viện Hoa Kỳ Tom Lantos kêu gọi trả tự do cho hai tín đồ người Thượng đang bị cầm tù trong khi Uỷ ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ kêu gọi chính quyền Việt Nam ngưng đàn áp tôn giáo.
“Ông Y Yich và ông Y Pum Bya là những người theo đạo Tin lành bị bỏ tù vì các cáo buộc liên quan đến niềm tin tôn giáo của họ. Có tin cả hai ông đã bị tra tấn kể từ khi bị giam giữ”, Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos viết trên trang X hôm 22/8.
“Việt Nam phải trả tự do cho họ ngay lập tức và vô điều kiện”, ủy ban nhân quyền Hạ viện Mỹ nhấn mạnh.
Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos nói rằng quyền “tự do tư tưởng, lương tâm và tôn giáo” được xác lập trong Điều 18 của Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền (UDHR).
Tương tự, ông Stephen Schneck, Chủ tịch Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF), viết trên trang X: “Chính quyền Việt Nam và chính quyền Đắk Lắk sách nhiễu và hành hung các tín đồ Tin lành người Thượng, trước đây là các trường hợp như ông Y Khiu Nie và ông Y Si Eban, vì họ kỷ niệm ngày quốc tế này do Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc chọn. Chuyện này không nên xảy ra lần nữa”.
VOA đã liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ đưa ra bình luận về những lời kêu gọi trên, nhưng chưa được trả lời.
Ủy ban Nhân quyền Tom Lantos của Hạ viện Mỹ có nhiệm vụ thúc đẩy, bảo vệ và ủng hộ các chuẩn mực nhân quyền được quốc tế công nhận như được ghi trong Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền và các văn kiện nhân quyền có liên quan khác.
USCIRF là một cơ quan độc lập, lưỡng đảng có nhiệm vụ theo dõi về quyền tự do tôn giáo hay đức tin ở nước khác; đưa khuyến nghị chính sách cho tổng thống, ngoại trưởng, và Quốc hội Mỹ; cũng như theo dõi việc thực hiện các khuyến nghị này.
Uỷ ban Tom Lantos cũng nhắc lại rằng hiện tại Dân biểu Liên bang Mỹ Glenn Grothman là người bảo trợ cho hai ông Y Yich và Y Pum Bya trong Dự án Bảo vệ tự do (Defending Freedoms Project – DFP), một dự án có mục đích vận động trả tự do cho các tù nhân chính trị trên toàn thế giới.
Ông Y Yich, một mục sư Tin lành, hiện đang thụ án 12 năm tù với cáo buộc “phá hoại chính sách đoàn kết dân tộc”.
Cũng với cáo buộc trên, ông Y Pum Bya, một nhà truyền đạo Tin lành người Thượng tại Đắk Lắk, hiện đang thụ án 14 năm tù.
“Việc Uỷ ban Nhân quyền Tom Lantos lên tiếng kêu gọi phóng thích cho hai ông Y Yich và Y Pum Bya là điều rất quan trọng”, mục sư A Ga, thuộc Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên tại Hoa Kỳ, nêu nhận định với VOA.
“Cáo buộc của nhà nước Việt Nam là không đúng sự thật. Ông Y Pum Bya và ông Y Yich là những người đấu tranh đòi quyền tự do tôn giáo và niềm tin”, mục sư A Ga cho biết thêm.
Hồi tháng 4/2023, Báo cáo viên Đặc biệt Liên Hiệp Quốc gửi thư tố giác chung đến nhà nước Việt Nam đề cập đến việc chính quyền nước này “bắt giữ tùy tiện, đe dọa, theo dõi, hạn chế đi lại, và sách nhiễu hai ông Y Khiu Niê và Y Sĩ Êban, hai tín đồ Tin lành người Thượng và nhà đấu tranh bảo vệ nhân quyền.
Trong thư phản hồi vào tháng 7/2024, chính quyền Việt Nam bác bỏ các thư tố giác, khăng khăng rằng “nhà chức trách Việt Nam không ‘giam giữ tùy tiện’, sách nhiễu, hạn chế đi lại hoặc ngăn cản các cá nhân hợp tác với các tổ chức phi chính phủ hoặc cơ chế nhân quyền của Liên Hiệp Quốc”.
Chính quyền Việt Nam vào các dịp khác nhau bác bỏ cáo buộc cho rằng họ đàn áp tự do tôn giáo. Hà Nội khăng khăng rằng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người dân luôn được đảm bảo.
Vào năm 2019, Liên Hiệp Quốc chọn ngày 22/8 hàng năm là Ngày Quốc tế tưởng niệm nạn nhân bị bạo hành vì tôn giáo hay đức tin, công nhận tầm quan trọng của việc hỗ trợ và trợ giúp phù hợp theo pháp luật hiện hành dành cho nạn nhân của các hành vi bạo lực dựa trên tôn giáo hoặc tín ngưỡng, và cho các thành viên trong gia đình họ.
Diễn đàn