Theo thông cáo báo chí của Ủy ban Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế, ông Leonard Leo, Chủ tịch USCIRF, nói “Vụ bắt giữ Luật gia Cù Huy Hà Vũ là một hành động xúc phạm nặng nề đối với các nỗ lực của chính phủ Tổng Thống Obama nhằm cải thiện các quan hệ với Việt Nam”.
Ông Leo nói thêm rằng Ngoại trưởng Clinton đã hành động đúng đắn khi lên án những vụ bạo động chống các cộng đồng tôn giáo và những nhà bênh vực nhân quyền, tuy nhiên “đã đến lúc chính phủ của Tổng Thống Obama dùng hành động để hậu thuẫn cho lời nói, bằng cách đặt Việt Nam trở lại vào danh sách CPC, trong tư cách là một nước đáng quan tâm về tự do tôn giáo.”
Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ đại diện cho các giáo dân làng Cồn Dầu gần thành phố Đà Nẵng, nơi một số cư dân bị nhà nước quấy nhiễu, bắt bớ, tra tấn và bắt giữ vì đã từ chối, không bán đất, không chịu rời các khu đất trong làng, kể cả một khu nghĩa trang trong giáo xứ Cồn Dầu từ 135 năm nay, để xây dựng một khu nghỉ mát sinh thái.
Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ bị buộc tội “tuyên truyền chống phá nhà nước Cộng hòa Xã Hội Chủ nghĩa Việt Nam”, chiếu theo điều 88 Bộ luật Hình sự, là điều luật vẫn được viện ra để bắt giữ các nhân vật bất đồng chính kiến, như Linh mục Nguyễn Văn Lý và nhiều người khác.
Ông là người mới nhất trong một danh sách dài các nhà bênh vực nhân quyền tại Việt Nam đã bị chính quyền đàn áp vì đã đứng ra đại diện cho các cộng đồng thấp cổ bé miệng, dù là các nhóm tôn giáo, hay là những cá nhân.
Cũng được nêu tên trong phúc trình thường niên của Ủy Ban Hoa kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế, còn có các luật sư: Lê Công Định, Nguyễn Văn Đài, Lê thị Công Nhân, Lê Trần Luật và Lê Quốc Quân.
Hồi tháng 8 vừa qua, USCIRF ra điều trần trước Ủy ban Nhân Quyền Tom Lantos ở Hạ viện Mỹ về những cố gắng của chính quyền Việt Nam nhằm chiếm tài sản của cư dân Cồn Dầu, và về tình trạng tự do tôn giáo nói chung ở Việt Nam. Phúc trình năm 2010, có thể được truy cập trên trang web www.uscirf.gov.
Những cố gắng của Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ mới đây, bênh vực cho giáo dân Cồn Dầu là động lực khiến giới hữu trách Việt Nam bắt giam nhà bênh vực nhân quyền được nhiều người biết tiếng này.
Ủy ban của Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế đã phỏng vấn cư dân Cồn Dầu và phát hiện những chứng cớ đáng tin cậy về các hành động đe dọa, sách nhiễu, hạn chế các hoạt động tôn giáo ôn hòa, và những vụ tra tấn trong khi bị giam giữ.
Khoảng 60 người đã bị bắt giam sau khi dân làng Cồn Dầu tham dự một lễ tang hôm 4 tháng 5 năm 2010 bị chính phủ Việt Nam nghiêm cấm.
Những người bị bắt kể rằng họ đã bị đánh đập, không cho ngủ và bị cưỡng ép phải nhận tội.
Các nhân chứng cũng nói rằng ông Nguyễn Nam, một cư dân Cồn Dầu đã chết sau khi bị cảnh sát câu lưu. Ông Nam được mô tả là một người khỏe mạnh và vẫn lao động, chỉ một ngày trước khi thiệt mạng.
Theo lời các nhân chứng, thì tại đám tang, ông Nam mang nhiều vết bầm trên người.
Sáu người đã bị xét xử tại Việt Nam trong tuần lễ trước khi Ngoại trưởng Clinton đến dự hội nghị thượng đỉnh Cận Đông ở Hà Nội. Trong số này, 4 người lãnh án 9 tháng tù treo, một người bị tuyên án tù 9 tháng và người còn lại bị phạt một năm tù.
Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ không được phép đại diện cho những người này tại phiên tòa.
Chủ tịch Ủy Ban của Hoa Kỳ về Tự Do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) nói: “Luật gia Cù Huy Hà Vũ phải được trả tự do tức khắc và vô điều kiện”.
Ông Leonard Leo nói tiếp: “Việt Nam từng được gọi là 'người bạn tốt mới của Hoa Kỳ tại châu Á', thế mà nước này tiếp tục chà đạp các quyền tự do cá nhân và pháp quyền, mà không phải lãnh nhận hậu quả. Chúng ta không nên tiếp tục giúp Việt Nam tăng tiến về kinh tế và những lợi ích an ninh, mà không mưu tìm những tiến bộ tại Việt Nam, liên quan tới các quyền lợi của Hoa Kỳ về tự do tôn giáo và pháp quyền.”
USCIRF: Việt Nam nên trả tự do cho Luật gia Cù Huy Hà Vũ tức khắc
