Trong khi Ả rập Xê-út và Qatar đang cứu xét liệu có nên vũ trang phe nổi dậy để giúp họ chống Tổng thống Assad hay không, Washington nói họ không tin rằng làm như thế sẽ chấm dứt cuộc xung đột tại Syria.
Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ về các Vấn đề Cận Đông Jeff Feltman tuyên bố:
“Hiện chúng tôi chưa chắc chắn rằng vũ trang cho các lực lượng nổi dậy tại thời điểm này, có sẽ cứu được nhiều mạng sống, hay dẫn tới sự sụp đổ của chế độ Assad. Hiện có một số câu hỏi vô cùng phức tạp về tình hình Syria.”
Trong tuần, ông Feltman nói với Ủy ban Thượng viện đặc trách các vấn đề đối ngoại rằng đang có một cuộc đối thoại gay gắt về giải pháp vũ trang cho phe nổi dậy trong nội bộ các bên quốc tế chống đối Tổng thống Assad. Tại cuộc điều trần này, Thượng nghị sĩ John Kerry, đại diện cho bang Massachusetts, nói điều rất quan trọng là Washington phải “tiến hành với sự thận trọng tối đa và một cách hoàn toàn tỉnh táo” về việc hỗ trợ cho phe nổi dậy, là Quân đội Tự do Syria.
Ông Feltman nói một giải pháp chính trị vẫn là giải pháp tốt nhất, và là con đường nhanh nhất để chấm dứt tranh chấp.
Ông Feltman nói: “Chúng tôi vô cùng do dự, không muốn đổ thêm dầu vào ngọn lửa do chính ông Assad châm ngòi. Và đó là lý do tại sao chúng tôi đã dồn nỗ lực để đạt được sự đồng thuận quốc tế về các biện pháp chính trị, kinh tế, và ngoại giao hầu có thể đưa tình hình tới điểm quyết định mà chúng ta đã đề cập tới.”
Trong khi lực lượng Syria dùng xe tăng và pháo binh nặng chống lại những người chống đối chính phủ, ông Feltman nói không rõ cần tới bao nhiêu vũ khí mới giúp được phe nổi dậy.
Ông Feltman nói: “Khi Ả rập Xê-út và Qatar nói tới việc vũ trang cho phe đối lập, tôi không tin là họ đề cập tới việc đưa xe tăng cho phe nổi dậy. Dù cho có đi nữa, thì phe đối lập làm sao sử dụng được loại vũ khí này?”
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đại diện bang South Carolina, so sánh cuộc tranh chấp tại Syria với hành động của NATO tại Libya, và ông yêu cầu chính phủ của Tổng thống Obama hãy khuyến khích các nỗ lực của Ả rập Xê-út trong việc tiếp tế và huấn luyện thành phần chống đối ông Assad.
Giữa lúc Iran đang bênh vực Syria chống điều mà Tehran coi như một cuộc tranh giành quyền lực của phe người Sunni, chuyên gia phân tích về Trung Đông Steve Heydeman nói bất cứ hành động can dự quân sự công khai nào của Ả rập Xê-út, sẽ là khởi điểm đưa đến tình trạng hỗn loạn trong khu vực, là tình hình mà chính quyền Obama đã hy vọng sẽ tránh được.
Ông Heydemann khuyến cáo: “Có nguy cơ là giải pháp quân sự hóa cuộc nổi dậy ở Syria sẽ làm tăng sự cạnh tranh giữa các đối thủ trong khu vực, ngay trên lãnh thổ Syria.”
Tuy nhiên ông Heydemann, một cố vấn cấp cao thuộc tổ chức Sáng kiến cho Trung Đông thuộc Viện Hòa bình Hoa Kỳ, nói tiến trình quân sự hóa cuộc nổi dậy ở Syria hiện đã được xúc tiến.
Ông Heydemann nói: “Vũ khí đang được đưa vào Syria ồ ạt từ nhiều hướng khác nhau. Những vũ khí này đang được trao cho những tác nhân mà chúng ta hoàn toàn không biết gì tới. Những vụ chuyển giao vũ khí này hoàn toàn không được qui định và kiểm soát, và chính Quân đội Tự do Syria cũng là một liên minh rất lỏng lẻo quy tụ những nhóm tranh đấu hoạt động trong khi không có gì nhiều trong tay, và cũng không được chỉ huy và kiểm soát một cách đầy đủ.”
Ông Heydemann nói đưa thêm vũ khí vào Syria chỉ làm phân tán phe đối lập thành những lực lượng dân quân độc lập, có thể đe dọa việc thiết lập một chính phủ hậu Assad thống nhất, ổn định và dân chủ.
Ông Heydemann nói: “Chúng ta có nghĩa vụ phải suy nghĩ chín chắn, làm cách nào giám sát tiến trình quân sự hóa để các lực lượng đề kháng vũ trang lớn mạnh và phát triển theo một cách có phối hợp, dưới quyền lãnh đạo của một thẩm quyền dân sự đối lập.
Tiến trình này phải được thực hiện theo cách như thế nào có thể đảm bảo các chính phủ cung cấp trang thiết bị cho các thành phần vũ trang trong phe nổi dậy Syria, không làm việc này một cách lén lút.”
Ông Heydemann nói làm như thế sẽ tăng tính chính đáng của thành phần đối lập dân sự Syria, và có thể góp phần để đi tới một giải pháp qua thương lượng.
