Kỳ hạn hợp pháp cho chiến dịch của Hoa Kỳ ở Libya đã hết

Hôm qua đánh dấu 90 ngày kể từ khi Tổng thống Barack Obama thông báo cho Quốc hội về việc sử dụng sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ trên vùng trời Libya, mà hiện giờ là chiến dịch do NATO lãnh đạo, nhằm bảo vệ thường dân và hy vọng sẽ buộc Tổng thống Moammar Gadhafi phải từ bỏ quyền lực.

Theo một bộ luật được ban hành vào năm 1973, Tổng thống Hoa Kỳ có 60 ngày để xin Quốc hội chấp thuận việc tham gia chiến dịch quân sự lớn ở nước ngoài, và được dành thêm cho 30 ngày để để triệt thoái quân đội nếu không được phép và việc gia hạn thời hạn chót không được thông qua.

Quốc hội chưa cho phép hành động quân sự ở Libya, và cũng chưa dành thêm thời gian cho Tổng thống Obama để tuân thủ với Nghị quyết về Quyền hạn Chiến tranh. Xuất hiện trên chương trình Fox News Sunday của Hoa Kỳ, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates được hỏi là liệu chính quyền có vi phạm bộ luật đó hay không. Ông đáp:

Ông Gates nói: “Tôi tin rằng Tổng thống Obama đã tuân thủ bộ luật theo đúng thể cách của của gần như tất cả những người tiền nhiệm của ông. Tôi không nghĩ là ông đang có một hành động nào khác thường cả.”

Chính quyền của Tổng thống Obama lập luận rằng Hoa Kỳ chỉ đóng vai trò hỗ trợ trong chiến dịch của NATO, và không triển khai binh sĩ trên bộ, nên nhiệm vụ này không cần được quốc hội thông qua.

Tuần trước, Chủ tịch Hạ viện John Boehner đã phản bác lý do mà chính quyền đưa ra.

Ông Boehner nói: “Chúng ta nằm trong khuôn khổ một nỗ lực thả bom xuống các dinh thự của Gadhafi. Theo quan điểm của tôi, nói rằng chúng ta không tham gia các hoạt động thù nghịch là một giả thuyết không hợp lý.”

Một số đồng minh thuộc đảng Dân chủ của Tổng thống trong Quốc hội đã dự phần vào nỗ lực pháp lý của cả hai đảng đòi chấm dứt chiến dịch ở Libya. Dân biểu dân chủ Dennis Kucinich là một trong 10 nhà lập pháp đã đệ đơn kiện ở cấp liên bang hồi tuần trước.

Dân biểu Kucinich nói: “Hiến pháp của Hoa Kỳ đã quy định rõ ràng rằng không một tổng thống nào có thể đơn phương tham chiến mà không được phép của quốc hội. Cả NATO lẫn LHQ đều không thể vượt lên trên hiến pháp của Hoa Kỳ. Đã đến lúc ngưng ngay cuộc chiến.”

Nhưng không phải tất cả mọi thành viên của Quốc hội đều tin vào Nghị quyết về Quyền hạn Chiến tranh, vì cho rằng dự luật này gây trở ngại cho vai trò tổng tư lệnh của tổng thống một cách vô trách nhiệm và không hợp hiến. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa đại diện bang South Carolina xuất hiện trên chương trình Meet the Press của Đài NBC.

Ông Graham nói: “Bộ luật về Quyền hạn Chiến tranh không hợp hiến và không có giá trị. Tôi nghĩ bộ luật này là một sự vi phạm đến quyền lực của tổng tư lệnh quân đội.”

Nhưng ông Graham chỉ trích Tổng thống Obama là đã không giải thích một cách đầy đủ cho Quốc hội và người dân Mỹ rằng vì sao vận mệnh của Libya lại đáng để Hoa Kỳ can thiệp.

Ông Graham nói tiếp: “Tổng thống đã thực hiện không hay công việc trao đổi và chỉ huy sự can dự của chúng ta ở Libya. Nếu chúng ta thất bại trước Gaddhafi, đó là sự chấm hết đối với NATO. Ai Cập sẽ bị đè bẹp và nếu sống sót, kẻ cuồng bạo ở Trung Đông, Gadhafi, sẽ nâng gấp đôi giá dầu mà chúng ta thấy hôm nay, bởi lẽ ông ta sẽ chiếm toàn bộ vùng này và đẩy nó vào tình thế hỗn loạn.”

Cũng xuất hiện trên chương trình Meet the Press là Thượng nghị sĩ Dân chủ Richard Durbin thuộc bang Illinois, người lên tiếng ủng hộ bộ luật hiện hành.

Ông Durbin nói: “Quả thực, Bộ luật về Quyền hạn Chiến tranh là một sự vi phạm quyền hạn của tổng thống trong vai trò tổng tư lệnh. Hiến pháp cũng vậy. Nó nói rõ rằng người dân Hoa Kỳ ra quyết định về việc có tham chiến hay không thông qua các thành viên quốc hội.”

Ông Durbin cho rằng tình hình ở Libya xứng đáng để Hoa Kỳ can thiệp, nhưng chỉ với điều kiện được quốc hội cho phép.

Ông Durbin nói thêm: “Chúng ta sẽ có một cuộc xung đột có giới hạn để ngăn chặn Gadhafi. Đó là điều đúng đắn. Nhưng tôi nghĩ rằng Bộ luật về Quyền hạn Chiến tranh và Hiến pháp Hoa Kỳ nói rõ rằng giao chiến được điều khiển từ xa vẫn là giao chiến. Chúng ta giết người bằng máy bay không người lái chẳng khác nào chúng ta giết người bằng các chiến đấu cơ.”

Hoa Kỳ cũng đã sử dụng máy bay không người lái quân sự ở Pakistan và Yemen.

Tháng trước, Thượng nghị sĩ Dân chủ John Kerry thuộc bang Massachusetts và Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain thuộc bang Arizona đã đề xuất một nghị quyết lưỡng đảng, bầy tỏ sự ủng hộ của quốc hội đối với hành động quân sự của Hoa Kỳ ở Libya. Dự luật này chưa được biểu quyết, nhưng chính quyền của Tổng thống Obama cho biết sẽ hoan nghênh một nghị quyết như thế.