Tại một hội nghị thượng đỉnh ở Lisbon, Bồ Đào Nha vào năm 2010, Hoa Kỳ và các đối tác trong NATO đã đồng ý chuyển giao trách nhiệm an ninh cho lực lượng Afghanistan trước năm 2014.
Kể từ khi đó, người ta vẫn thường cho là binh sĩ Hoa Kỳ sẽ thực hiện đầy đủ vai trò tác chiến đến hết năm 2013 để bảo đảm rằng lực lượng Taliban không thể phá hoại những thắng lợi đã đạt được trên thực địa.
Năm ngoái, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama loan báo toàn bộ 30.000 binh sĩ phái tới Afghanistan, lực lượng được gọi là tăng viện, sẽ được triệt thoái vào cuối năm nay.
Tổng thống Obama đã xác định kế hoạch triệt thoái đó là một phần chủ yếu trong phần nói về chính sách đối ngoại trong bài diễn văn về tình trạng liên bang mới đây.
Ông Obama nói: “Chúng ta đã bắt đầu giảm bớt việc tham chiến tại Afghanistan. 10.000 binh sĩ của chúng ta đã trở về nước. 23.000 binh sĩ nữa sẽ ra đi vào cuối mùa hè này. Sự chuyển giao lãnh đạo qua Afghanitan sẽ tiếp tục, và chúng ta sẽ xây dựng một quan hệ đối tác lâu bền với Afghanistan, ngõ hầu nước này sẽ không bao giờ trở nên một nguồn tấn công chống lại nước Mỹ nữa.”
Với sách lược về Afghanistan, và việc toàn thành trong năm ngoái lời cam kết của ông là kết thúc vai trò tác chiến của Hoa Kỳ ở Iraq, Tổng thống Obama đã đề cập đến “ngọn triều chiến tranh” đang rút xuống, và nói rằng Hoa Kỳ nên tập trung nhiều hơn vào các nhu cầu trong nước.
Các nhận định Bộ trưởng Panetta đưa ra với các phóng viên tháp tùng ông tới các cuộc họp NATO ở Brussels là một diễn biến quan trọng trong cái được gọi là 'lập trường của chính quyền Obama về thời biểu Afghanistan', nhưng đây không phải là lần đầu tiên vấn đề chuyển tiếp bắt đầu vào năm tới được đề cập đến.
Sau khi Pháp loan báo ý định triệt thoái lực lượng của mình vào năm tới, Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen đã nói rằng việc chuyển tiếp qua việc Afghanistan lãnh đạo an ninh sẽ bắt đầu vào giữa năm 2013.
Ông Paraag Shukla, một cựu viên chức tình báo Hoa Kỳ hiện là một nhà khảo cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh đã đưa ra thẩm định sau đây trong một cuộc phỏng vấn với ban tiếng Pashto của VOA.
Ông Shukla cho biết: “Điều tôi cho rằng ông ấy tìm cách mô tả là trong khi chúng ta dần dà bàn giao một số lãnh vực ở Afghanistan cho lực lượng an ninh Afghanistan, thì lực lượng của chúng ta hiện đang ở đó sẽ tiếp nhận một vai trò ngày càng có tính cách cố vấn hơn. Và do đó, họ vẫn còn hiện diện ở đó với con số đáng kể tùy thuộc vào nơi nào trong nước được bàn đến.”
Bộ trưởng Panetta nhấn mạnh đến quyết tâm của Tổng thống Obama muốn Hoa Kỳ sẽ có “một sự hiện diện lâu bền” tại Afghanistan sau năm 2014, và nói rằng chưa có quyết định chung cuộc nào được thực hiện về quân số chính xác của Hoa Kỳ sau đó.
Được đề nghị bình luận về các nhận định của ông Panetta, các giới chức Tòa Bạch Ốc đã chuyển các câu hỏi qua cho Bộ Quốc Phòng.
Trong các bài diễn văn chính trị, Tổng thống Obama nhấn mạnh đến tiến bộ hướng tới một cuộc triệt thoái cuối cùng. Ông nói với các ủng hộ viên tại Washington trong tuần này rằng ông đang “xử lý một cuộc chuyển tiếp có trách nhiệm tại Afghanistan.”
Đây sẽ là một đề tài thảo luận chính giữa tổng thống và đối thủ trong đảng Cộng Hòa sẽ nổi lên trước cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 11. Một đề tài thảo luận chính nữa cho ông Obama là hậu thuẫn của ông dành cho các kế hoạch giảm chi của Ngũ Giác Đài, một vấn đề có liên hệ trực tiếp đến các hoạt động ở các nước ngoài như Afghanistan.
Nếu các điều kiện thực địa ở Afghanistan cho phép một sự chuyển tiếp của Hoa Kỳ quan vài trò cố vấn và huấn luyện bắt đầu vào giữa năm 2013, thì ông Obama sẽ có thể chuyển hướng sự chú ý của những người dân Mỹ đã mệt mỏi vì chiến tranh qua một điểm mốc khác.
Đồng thời, có phần chắc ông cũng sẽ phải đối mặt với sự chỉ trích có thể tiên đoán được từ phía các nhà lập pháp tại Quốc Hội, và từ phía các đối thủ ra tranh cử Tổng thống của đảng Cộng hòa, cho rằng xác định bất kỳ hình thức chuyển tiếp nào trước ngày mà NATO định làm mục tiêu sẽ chỉ khuyến khích lực lượng Taliban và gây phương hại cho tiến bộ.
Các nhận định hồi khuya hôm qua của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Leon Panetta nói rằng lực lượng quân sự Hoa Kỳ tại Afghanistan có thể bắt đầu chuyển từ tác chiến qua một vai trò cố vấn và huấn luyện ngay từ giữa năm 2013 là một diễn biến đáng kể. Thông tín viên VOA Dan Robinson tại Tòa Bạch Ốc ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.