Nghi ngờ về sự vắng mặt nhiều tuần mà không hề được giải thích của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc càng tăng hôm 5/9, khi các tờ báo lớn của phương Tây đưa tin ông đang bị điều tra và một nhà ngoại giao Mỹ đặt vấn đề liệu ông Phúc có đang bị quản chế tại gia hay không.
Ông Lý, 65 tuổi, đã không dự các cuộc gặp với các lãnh đạo quốc phòng Việt Nam và Singapore trong những tuần gần đây, theo các nguồn tin nắm trực tiếp. Lần cuối cùng ông được nhìn thấy ở Bắc Kinh là hôm 29/8 khi ông có bài phát biểu chủ đề tại một diễn đàn an ninh với các nước châu Phi.
Dẫn lời các quan chức Mỹ, tờ Washington Post cho biết ông Lý đang bị điều tra tham nhũng và có khả năng sẽ bị cách chức. Tờ Wall Street Journal cũng đưa tin ông Lý đã bị cách chức, trong khi tờ Financial Times trước đó cho biết chính phủ Mỹ tin rằng ông Lý đang bị điều tra.
Rahm Emanuel, đại sứ Mỹ ở Nhật Bản vốn mạnh miệng, đã viết trên X: “Trước hết: Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc đã không được nhìn thấy hay nghe thấy trong 3 tuần. Thứ 2: Ông ấy không đến trong cuộc họp ở Việt Nam. Giờ đây: ông ấy vắng mặt trong cuộc họp đã lên lịch với Tư lệnh Hải quân Singapore bởi vì ông ấy bị quản chế tại gia???”
Khi được hỏi liệu ông Lý có đang bị điều tra hay không, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói với các phóng viên tại cuộc họp báo thường kỳ rằng bà ‘không biết về thông tin liên quan’.
Các động thái này đã đặt ra nghi vấn từ các nhà phân tích và nhà ngoại giao về sự thiếu minh bạch trong giới lãnh đạo Trung Quốc vào thời điểm nền kinh tế nước này đang tăng trưởng chậm lại và mối quan hệ của họ với Mỹ căng thẳng về một loạt vấn đề.
Ja Ian Chong, học giả tại Đại học Quốc gia Singapore, cho biết sự thiếu rõ ràng về ông Lý càng làm nổi bật sự bất định về cơ chế quyết định của Trung Quốc.
“Phạm vi phỏng đoán cho thấy tính bất trắc cao của chế độ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa hiện tại,” ông nói.
Trong chuyến công du từ ngày 4 đến ngày 9/9, Chuẩn Đô đốc Hải quân Singapore, ông Sean Wat, đã gặp Tư lệnh Hải quân Trung Quốc Đổng Quân và các nhà lãnh đạo hải quân khác, Bộ Quốc phòng Singapore cho biết trên trang web của họ. Hai nguồn tin nắm rõ vấn đề này cho biết ông Wat dự kiến cũng sẽ gặp ông Lý.
Một trong những nguồn tin, một quan chức nắm trực tiếp về kế hoạch, cho biết ông Wat có lịch gặp ông Lý vào ngày 5/9 tại Bắc Kinh nhưng ‘cuộc gặp đó đã không xảy ra’, nhưng không nêu chi tiết.
Ông Lý cũng đột ngột rút khỏi cuộc họp với các lãnh đạo quốc phòng Việt Nam dự kiến diễn ra vào ngày 7 và 8/9, Reuters đưa tin hôm 14/9.
Các nhà quan sát quân sự và ngoại giao đang theo dõi chặt chẽ liệu Trung Quốc vẫn sẽ tổ chức Diễn đàn Tượng Sơn Bắc Kinh - hội nghị thượng đỉnh an ninh quốc tế thường niên thường do Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc tổ chức - vào cuối tháng 10 hay không.
Trước khi ông Lý được bổ nhiệm hồi tháng Ba, ông là người đứng đầu bộ phận mua sắm của quân đội.
Trong một thông báo hiếm hoi vào tháng Bảy, cơ quan này cho biết họ đang tìm cách ‘làm sạch’ quy trình đấu thầu và kêu gọi công chúng báo cáo những bất thường từ năm 2017. Chưa có tin tức cập nhật về việc họ có phát hiện được gì không.
Sự vắng mặt của ông Lý đang được Mỹ theo dõi đặc biệt chặt chẽ. Washington đã không dỡ bỏ các lệnh trừng phạt áp đặt lên ông Lý hồi năm 2018 do mua vũ khí từ hãng xuất khẩu vũ khí lớn nhất của Nga, Rosoboronexport.
Diễn đàn