Một viện nghiên cứu ở Trung Quốc kêu gọi Bắc Kinh xin gia nhập CPTPP, phiên bản cải tiến của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) vốn đã chết với sự rút ra của Washington vào lúc Tổng thống Mỹ Donanld Trump thúc đẩy nghị trình ‘Nước Mỹ trước hết’ của ông.
Chính phủ Trung Quốc nên xem xét gia nhập Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương Toàn diện và Tiến bộ (CPTPP), một liên minh thương mại tự do gồm 11 nước để cho thấy Bắc Kinh vẫn giữ cam kết giao thương cởi mở trong lúc cuộc chiến thuế quan giữa họ với Washington đang tiếp diễn, một cơ quan nghiên cứu của Trung Quốc cho biết hôm 9/1.
Sự rút lui của Mỹ trong khối CPTPP vốn chính thức đi vào hoạt động vào cuối năm 2018, giúp cho Trung Quốc có ‘thời cơ’ để mở rộng thêm bạn bè và tránh khỏi bị loại ra trong bất kỳ hệ thống thương mại mới nào, Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa có trụ sở ở Bắc Kinh cho biết trong một báo cáo nghiên cứu mà họ công bố tại một buổi họp báo.
“Chúng ta nên chuẩn bị trước và tham gia và càng nhiều khối thương mại khu vực càng tốt,” người sáng lập viện nghiên cứu này, ông Vương Huy Diệu, vốn cũng là cố vấn của Quốc vụ viện Trung Quốc, nói với các phóng viên.
Gia nhập CPTPP – vốn yêu cầu Trung Quốc đáp ứng các chuẩn mực của khối về lao động, doanh nghiệp nhà nước, trao đổi dịch vụ và sở hữu trí tuệ - sẽ là một cách ‘hay’ để xây dựng sự đồng thuận trong lòng Trung Quốc và giảm xung đột với Mỹ, ông Vương nói.
CPTPP là phiên bản cải tiến của TPP vốn bị ông Donald Trump làm chao đảo sau khi ông rút Mỹ ra khỏi Hiệp định vào ngày 23/1 năm 2017 trong một trong những hành động đầu tiên của ông sau khi nhậm chức.
Tuy nhiên, 11 quốc gia còn lại, dưới sự lãnh đạo mạnh mẽ của Nhật Bản, đã có thể vẫn giữ được hiệp định vốn chiếm 13,2% sản lượng kinh tế toàn cầu với dân số 500 triệu người.
Hội nghị cấp bộ trưởng đầu tiên của CPTPP dự kiến sẽ diễn ra ở Tokyo vào ngày 19/1 với những chủ đề chính trong nghị trình là xác định quy trình nhận thành viên mới. Anh và Hàn Quốc là những ứng viên đang xin gia nhập.
Lập trường chính thức của cính phủ Trung Quốc đối với CPTPP là họ để ngỏ khả năng gia nhập, mặc dù nhiều nhà phân tích nói Bắc Kinh còn lâu mới sẵn sàng chấp nhận những điều khoản của hiệp định. Ví dụ, một trong những quy định của hiệp định là các quốc gia thành viên phải chia sẻ thông tin về doanh nghiệp Nhà nước với nhau. Bắc Kinh vốn xem doanh nghiệp Nhà nước là xương sống của nền kinh tế quốc gia sẽ khó mà chấp nhận quy định đó.
Thay vào đó, Bắc Kinh đang thúc đẩy Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), một hiệp định thương mại tự do được đề xuất giữa 10 nước thuộc Hiệp hội các nước đông nam Á với những điều khoản mà Trung Quốc có thể đáp ứng dễ dàng hơn là CPTPP.
Tuy nhiên, vào lúc ông Trump đang thúc đẩy những thỏa thuận thương mại song phương với các đối tác thương mại chính và khuôn khổ đa phương do Tổ chức Thương mại Thế giới thiết lập đang ngày càng trở nên bị đe dọa, Trung Quốc đang bắt đầu cảm thấy nguy cơ bị cô lập khỏi hệ thống thương mại thế giới.
Cảm giác đó được thổi bùng với việc Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) mới được cập nhật có điều khoản về ‘viên thuốc độc’ mà theo đó Washington có quyền phủ quyền đối với bất cứ nỗ lực nào của Canada và Mexico muốn có thỏa thuận thương mại tự dọ với một nền kinh tế phi thị trường – một điều khoản mà nhiều người xem là nhằm vào Bắc Kinh.
Cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều tháng qua giữa Mỹ và Trung Quốc đã khiến Bắc Kinh càng cảm thấy cấp bách phải tìm kiếm đối tác mới.
Mặc dù ông Vương cho rằng Mỹ và Trung Quốc có khả năng đạt được thỏa thuận thông qua đàm phán, ông thừa nhận rằng vẫn còn có những khác biệt.
Do đó, gia nhập CPTPP sẽ là một cách tương đối dễ dàng để cho Bắc Kinh giành được lợi thế trước Mỹ, ông nhận định.
Tuy nhiên sẽ tốt hơn cho Trung Quốc là đợi hai năm nữa mới quyết định gia nhập trong trường hợp nước Mỹ sẽ có Tổng thống mới thay thế ông Trump trong Nhà Trắng trong cuộc bầu cử vào năm 2020 do lãnh đạo mới của nước Mỹ có thể có quan điểm khác về việc Trung Quốc gia nhập CPTPP, ông nói.
“Những chống đối trong nước đối với CPTPP hiện không còn nữa sau khi Hoa Kỳ rút ra khỏi hiệp định,” ông Vương nói. “Cuộc chiến thương mại đã khiến mọi người nhận ra rằng Trung Quốc cần phải mở cửa hơn nữa vì lợi ích của chính mình.”
