Một nhà cựu ngoại giao Canada đã bị bắt giữ tại Trung Quốc, hai nguồn tin cho biết hôm 11/12. Ông Michael Kovrig hiện đang làm việc cho Nhóm Khủng hoảng Quốc tế -International Crisis Group (ICG) trong cương vị Cố vấn cấp cao đặc trách vùng Đông Bắc Á. Tổ chức này cho biết họ đang tìm cách để ông được phóng thích một cách chóng vánh và an toàn.
Hãng tin Reuters đưa tin ông Kovrig bị bắt giữ sau khi cảnh sát Canada bắt Giám đốc tài chính của Công ty Huawei/ Trung Quốc hôm 1/12 theo yêu cầu của chính phủ Hoa Kỳ, một động thái đã khiến cho Bắc Kinh nổi giận.
Hiện chưa rõ liệu hai trường hợp này có liên quan đến nhau hay không, nhưng vụ bắt giữ Giám đốc tài chính của Huawei, bà Mạnh Vãn Châu, ở Vancouver đã làm dấy lên lo ngại về những hành động trả đũa nhắm vào cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài hoạt động ở Trung Quốc.
Trong một tuyên bố, Nhóm Khủng hoảng Quốc tế nói họ đã biết về tin ông Kovrig bị giam giữ tại Trung Quốc.
ICG nói thêm “Chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể làm để tìm thông tin bổ sung về tung tích của Michael, hiện đang ở đâu, và bảo đảm ông được thả ra nhanh chóng và an toàn.”
Bộ Ngoại giao Trung Quốc và Bộ Công an Trung Quốc không trả lời lập tức các câu hỏi được gửi đi qua fax về vụ giam giữ ông Kovrig.
Theo các nguồn tin thì lý do chính xác để giam giữ ông, đưa ra vào đầu tuần, không mấy rõ ràng.
Đại sứ quán Canada cũng từ chối bình luận, nói rằng mọi thắc mắc nên liên lạc với chính quyền Canada ở Ottawa.
Ông Kovrig nói tiếng Quan thoại, và từ tháng 2 năm 2017, đã làm việc cho Nhóm Khủng hoảng Quốc tế trong tư cách là chuyên gia toàn thời gian.
Theo hồ sơ của ông trên trang mạng LinkedIn thì từ năm 2003 đến năm 2016, ông là một nhà ngoại giao làm việc ở Bắc Kinh và Hồng Kông, cùng nhiều nơi khác.
Sau vụ bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu, hôm thứ Bảy Trung Quốc cho triệu đại sứ Canada tại Bắc Kinh và cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng, nếu Ottawa không hành động để bà được trả tự do ngay lập tức.
Bà Mạnh sắp xuất hiện trở lại trước một tòa án ở Vancouver trong ngày thứ Ba, giữa lúc quan tòa cân nhắc những vấn đề cuối cùng đẻ xác định liệu bà có nên được tại ngoại hay không trong khi chờ đợi các thủ tục để dẫn độ sang Hoa Kỳ.
Washington cáo buộc rằng bà Mạnh đã lừa dối các ngân hàng đa quốc về việc Huawei kiểm soát một công ty hoạt động ở Iran, đặt các ngân hàng trước nguy cơ vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ và phải chịu những hình phạt nghiêm khắc.
Washington và Bắc Kinh đang đối đầu nhau trong một cuộc chiến thương mại cay đắng, hồi đầu tháng này hai bên đồng ý trì hoãn áp dụng biện pháp tăng thuế của Mỹ từ 10% lên 25% từ ngày 1/1/2019 đánh trên 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, để có thêm thời gian đàm phán về mức thặng dư thương mại khổng lồ của Trung Quốc, trong khi Mỹ phàn nàn về việc Trung Quốc đánh cắp công nghệ của Mỹ.
Các chuyên gia Trung Quốc nói Bắc Kinh đang cố gắng tách vụ bắt giữ bà Mạnh khỏi các cuộc đàm phán thương mại, nhưng cảnh báo rằng sự phẫn nộ của công chúng ở Trung Quốc về động thái của Canada có thể buộc các quan chức tại đó thực hiện các biện pháp có nguy cơ làm xấu đi các quan hệ Mỹ-Trung.
Năm 2014, một cặp vợ chồng người Canada, Kevin và Julia Garratt, bị giam giữ một tuần sau khi Canada cáo buộc Trung Quốc thực hiện một cuộc tấn công vào hệ thống máy tính quốc gia.
