Trung Quốc muốn rút tỉa từ bài học cải cách kinh tế của ông Chu Dung Cơ

Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong quí hai năm nay đã giảm xuống tới mức thấp nhất trong vòng 20 năm, làm gia tăng mối lo ngại về tương lai của nền kinh tế lớn hàng thứ nhì thế giới này. Các nhà kinh tế học nói rằng mô thức kinh tế của Trung Quốc đang đứng trước ngã ba đường và những cải cách cơ cấu cần phải được thực hiện một cách sâu rộng hơn. Theo tường thuật của các thông tín viên đài VOA ở Bắc Kinh, một số người ở Trung Quốc đang tìm cách rút tỉa những bài học cải cách kinh tế của cựu Thủ tướng Chu Dung Cơ, người có công lớn trong việc chuyển đổi kinh tế Trung Quốc trong thập niên 1990.

Ông Mao Vu Thức, một nhà kinh tế học nổi tiếng của Trung Quốc, tin rằng nước ông đã đạt được những thành quả to lớn nhờ vào những chính sách kinh tế có tính chất táo bạo mà ông Chu Dung Cơ đã áp dụng.

Ông Mao cho biết vị cựu thủ tướng này đã tư hữu hóa các doanh nghiệp nhà nước, tuần tự mở rộng nền kinh tế do nhà nước kiểm soát cho các sức mạnh kinh tế thị trường và để cho tiền lương của người lao động Trung Quốc được gia tăng với tốc độ chưa từng có trong lịch sử.

"Từ Giang Trạch Dân cho tới Hồ Cẩm Đào, trong 30 năm nay, kinh tế Trung Quốc đã được điều hành rất tốt đẹp. Trong thời gian này ông Chu Dung Cơ là người đã giải quyết được vấn đề tư hữu hóa. Nếu chỉ nói về GDP thì những người này đã làm cho Trung Quốc trở thành một quốc gia hoàn toàn khác."

Những người khác ở Trung Quốc cũng bắt đầu chú ý tới ông Chu Dung Cơ. Một cuốn sách đăng lại những diễn văn của ông từ năm 1987 đến năm 1991, khi ông còn giữ chức Thị trưởng Thượng Hải, đã được xuất bản hồi tháng 8 và chỉ trong vòng vài ngày sau đó đã trở thành sách bán chạy nhất.

Nhiều nhà kinh tế học cho rằng những biện pháp cải cách của ông Chu Dung Cơ cần được thực hiện sâu rộng hơn nữa. Trong những biện pháp đó có việc phá vỡ những nhóm lợi ích đã bám rễ tại các doanh nghiệp nhà nước, cho phép các doanh nghiệp mới tiến vào những lãnh vực như tài chánh và tài nguyên thiên nhiên, và chia sẻ nguồn thu đồng đều hơn giữa chính phủ trung ương với chính quyền địa phương.

Ông Chương Lập Phàm, một học giả hàng đầu về hiến chính của Trung Quốc, cho rằng ông Chu Dung Cơ có thể là một tấm gương tốt và đó chính là lý do tại sao cuốn sách về thời ông làm thị trưởng Thượng Hải được nhiều người ưa thích. Giáo sư Chương nói thêm như sau.

"Hiện nay, nhiều người trong giới học thuật Trung Quốc cho rằng cải cách ở Trung Quốc bây giờ đã từ cải cách nông thôn chuyển sang thành thị hóa. Theo tôi, khi nói tới thành thị hóa, nói tới vấn đề quản trị thành thị và phát triển kinh tế thành thị thì ông Chu Dung Cơ là một trong những người có uy tín nhất."

Nhiều người ở Trung Quốc cũng ca ngợi cá tính và phong cách của ông Chu Dung Cơ và họ xem ông là một nhà lãnh đạo can đảm, dám làm dám chịu.

Giáo sư Chương Lập Phàm cho rằng trong 10 năm nay Trung Quốc đã trải qua một vụ khủng hoảng lãnh đạo mà đảng Cộng Sản giờ đây đang tìm cách khắc phục. Ông nói rằng hai nhà lãnh đạo mới đây nhất là ông Hồ Cẩm Đào và ông Ôn Gia Bảo được xem là yếu và không có nhiều tài năng.

"Bên trong chế độ hiện nay có một luồng tư tưởng sùng bái chủ nghĩa uy quyền. Họ đang trông chờ sự xuất hiện của một lãnh tụ chính trị như Mao Trạch Đông hay một ông vua kinh tế như Chu Dung Cơ.

Ông Chương Lập Phàm tin rằng việc cuốn sách của ông Chu Dung Cơ bán chạy phục vụ cho nhu cầu của Đảng hiện nay về một nhà lãnh đạo có nhiều uy quyền."

Tuy kinh tế Trung Quốc đã có nhiều tiến bộ nhờ vào các chính sách của ông Chu Dung Cơ, một số người chỉ trích ông nói rằng thời kỳ ông giữ chức thủ tướng không phải là một thời kỳ tốt đẹp cho mấy.

Ông Dương Kế Thằng, cựu ký giả nổi tiếng của Tân Hoa Xã, cho rằng những vấn đề xã hội nghiêm trọng như tham ô, cưỡng bức di dời và hố sâu phân cách giàu nghèo là kết quả của chiến lược phát triển của ông Chu Dung Cơ, là người chú tâm vào phát triển kinh tế mà không thúc đẩy cho cải cách chính trị. Ông Dương phát biểu như sau.

"Ông Chu Dung Cơ đã thâu tóm mọi nguồn lực tài chánh vào tay chính phủ trung ương và làm cho các chính quyền địa phương bị nghèo, bị khổ. Ông ấy là người thiên về chủ thuyết kinh tế hoạch định, tập trung quyền hành.

Điều này khiến cho một số học giả Trung Quốc, như ông Dương Lập Phàm, cho rằng kiểu mẫu của ông Chu Dung Cơ có thể gây nguy hại cho sự tiến bộ của Trung Quốc. Ông nói rằng nếu không thực hiện cải cách chính trị thì tất cả những sự cải cách về kinh tế sẽ bị thất bại."

Tháng 11 tới đây, các nhà lãnh đạo Đảng Cộng Sản Trung Quốc sẽ nhóm họp để quyết định về kế hoạch phát triển kinh tế trong 5 năm tới. Ông Dương Lập Phàm cho biết chương trình nghị sự của họ sẽ có quá nhiều những vấn đề tiến thoái lưỡng nan về mặt kinh tế, và vì thế cho nên, có phần chắc là họ sẽ không nhận ra nhu cầu cấp bách là phải thực hiện cải cách chính trị.