Trung Quốc hôm 22/1 đòi Hoa Kỳ hủy bỏ đề nghị yêu cầu Canada dẫn độ một giám đốc điều hành hàng đầu của Huawei, tập đoàn công nghệ khổng lồ của TQ, đồng thời quay sang đổ lỗi cho Washington trong cuộc tranh chấp đã làm tổn hại nghiêm trọng mối quan hệ giữa Bắc Kinh với chính phủ Canada ở Ottawa.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh, nói bà Mạnh Vãn Chu là một trường hợp bất thường, và hiệp ước dẫn độ giữa Canada và Hoa Kỳ vi phạm “sự an toàn cũng như các quyền và lợi ích chính đáng của một công dân Trung Quốc.
Bà Hoa nói Trung Quốc yêu cầu Hoa Kỳ rút lại lệnh bắt giữ đối với bà Mạnh Vãn Chu, và đừng chính thức yêu cầu Canada dẫn độ bà Mạnh.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng sau khi hơn 100 học giả và cựu quan chức ngoại giao quốc tế ký vào một bức thư, kêu gọi Bắc Kinh thả hai công dân Canada đang bị Trung Quốc cầm giữ để trả đũa vụ bắt giữ bà Mạnh.
Bà Hoa Xuân Oánh phát biểu như vừa kể sau khi một bài báo đăng trên tờ Globe and Mail của Canada tường thuật rằng Hoa Kỳ định chính thức yêu cầu chính quyền Canada dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ để đối mặt với những cáo buộc về tội lừa đảo ngân hàng vì đã che dấu những giao dịch kinh doanh của tập đoàn Huawei ở Iran.
Trung Quốc bắt giữ 2 công dân Canada, là nhà cựu ngoại giao Michael Kovrig, và doanh nhân Michael Spavor vào ngày 10/12/2018 trong một động thái rõ ràng nhằm gây áp lực với Canada để nước này phải thả bà Mạnh Vạn Chu, bị bắt ở Canada vào ngày 1/12 theo yêu cầu của chính phủ Hoa Kỳ.
Bà Mạnh Vãn Chu là Giám đốc Tài chính của Huawei và là ái nữ của người sáng lập ra tập đoàn, ông Nhậm Chính Phi (Ren Zhengfei). Huawei có mối quan hệ chặt chẽ với quân đội Trung Quốc và được coi là một trong những doanh nghiệp quốc tế thành công nhất của Trung Quốc hoạt động trong lĩnh vực công nghệ cao, là lĩnh vực mà Trung Quốc hy vọng một ngày nào đó, sẽ thống trị.
Bức thư mà các học giả và các nhà ngoại giao ký lập luận rằng vụ bắt giữ hai công dân Canada sẽ dẫn tới tình trạng “ít đối thoại, và tăng nghi kỵ giữa hai bên, làm suy yếu các nỗ lực nhằm giải quyết bất đồng và tìm những điểm đồng thuận. Hậu quả là tình hình sẽ trở nên tệ hại hơn cho cả Trung Quốc lẫn cho thế giới”.
Hơn 20 nhà ngoại giao từ 7 quốc gia và hơn 100 học giả từ 19 quốc gia đã ký vào bức thư ngỏ này.
Bà Mạnh đang sống trong tình trạng bị quản thúc tại biệt thự riêng của bà ở Vancouver trong khi giới hữu trách cân nhắc trường hợp của bà. Trong khi đó hai công dân Canada, ông Kovrig và ông Spavor, đang bị giam giữ trong các nhà tù Trung Quốc, theo các nguồn tin thân cận với hai ông.
