Trung Quốc vừa mới triển khai tàu hải quân và tàu tuần duyên đến một chuỗi bãi cát không người ở trên Biển Đông giữa những quan ngại rằng Philippines đang xây dựng công trình trên đảo nhưng Manila đã nhanh chóng nói rằng đây không phải là hành động xâm phạm lãnh thổ, AP đưa tin.
Hai quan chức an ninh cấp cao của Philippines nói với AP rằng ba chiếc tàu hải quân Trung Quốc, một tàu tuần duyên và 10 chiếc tàu cá đã bắt đầu theo dõi động tĩnh trên bãi Sandy hôm 10/8 sau khi một nhóm ngư dân Philippines được phát hiện có mặt trên đảo. Các ngư dân Philippines sau đó rời đi nhưng các tàu của Trung Quốc thì vẫn ở lại.
Hai quan chức an ninh nói với điều kiện ẩn danh do chỉ có Bộ Ngoại giao mới được phép bình luận công khai về những vấn đề liên quan đến tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc. Tuy nhiên Bộ Ngoại giao Philippines đã từ chối tiết lộ những gì đang xảy ra ở bãi Sandy. Một quan chức ngoại giao cấp cao của Philippines giấu tên nói với AP rằng Trung Quốc “quan ngại rằng chúng tôi đang xây dựng công trình” trên đảo. Nhà ngoại giao này cũng cho biết hai nước đang bí mật đàm phán để giải quyết vấn đề trong những ngày qua.
Bãi cát gần nhất chỉ cách đảo Thị Tứ, hòn đảo mà phía Philippines đang chiếm đóng trong quần đảo Trường Sa và họ gọi là Pagasa, khoảng 4,6 km. Sự hiện diện của hải quân Trung Quốc gần Thị Tứ đã làm dấy lên quan ngại ở Manila.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano nói với các phóng viên hôm thứ Ba ngày 22/8 rằng vụ việc đã được giải quyết thông qua con đường ngoại giao. Ông cũng không cho rằng Trung Quốc đã ‘xâm lược” bãi Sandy.
“Tôi đảm bảo với quý vị rằng không còn vấn đề gì ở khu vực đó nữa,” ông Cayetano nói nhưng không đi vào chi tiết. “Tuy nhiên nói có âm mưu chiếm hay xâm lược đảo là không đúng”.
Quan hệ nồng ấm hơn giữa Bắc Kinh và Manila dưới thời Tổng thống Duterte giúp hai nước giải quyết bất đồng tốt hơn. “Nếu quan hệ của chúng tôi với các nước láng giềng không tốt như thế thì tình hình trên Biển Tây (tức Biển Đông theo cách gọi của Philippines) sẽ xấu hơn rất nhiều,” ông nói thêm.
Tổng thống Duterte nói với các phóng viên hôm thứ Hai ngày 21/8 rằng Đại sứ Trung Quốc tại Manila, ông Triệu Kiến Hoa, cũng như Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cam đoan với ông rằng Bắc Kinh không có kế hoạch chiếm giữ hay xây dựng công trình trên bãi Sandy.
“Họ không xâm lược,” Tổng thống Duterte được kênh truyền hình ABS-CBN dẫn lời nói. “Họ chỉ có mặt ở đó chứ họ không đòi sở hữu cái gì cả.”
Ông cũng nói rằng ông sẽ tiếp tục ‘tin tưởng’ Trung Quốc nếu nước này không vi phạm thỏa thuận với Manila vốn cho phép ngư dân Philippines được đánh bắt trên Biển Đông và nếu Trung Quốc kiềm chế không xây dựng bất cứ công trình gì trên các thực thể mà Philippines tuyên bố chủ quyền.
Tuy nhiên ông cũng nói rằng nếu Bắc Kinh vi phạm thỏa thuận thì ông sẽ đương đầu với họ nhưng ông sẽ không viện đến Hiệp định tương trợ phòng vệ (MDT) giữa Philippines với Mỹ. Theo hiệp định này thì Washington sẽ bảo vệ Philippines trong trường hợp nước này bị tấn công.
“Tôi sẽ không gọi người Mỹ đâu. Tôi đã mất lòng tin vào người Mỹ,” ông Duterte được dẫn lời nói.
