Tổng thống Cộng hòa Donald Trump và đối thủ Dân chủ cựu Phó Tổng thống Joe Biden đụng độ trong cuộc tranh luận bầu cử Tổng thống nảy lửa, hỗn loạn tối thứ Ba 29/9. Trong 90 phút, cả đôi bên đều tìm cách thuyết phục cử tri Mỹ là đối thủ bên kia không có khả năng lãnh đạo Hoa Kỳ trong 4 năm tới.
Họ tranh cãi về số 205.000 người chết vì virus corona tại Mỹ, tính trung thực của cuộc bỏ phiếu ngày 3/11 tới đây, việc ông Trump đề cử thẩm phán bảo thủ Amy Coney Barrett vào Tối cao Pháp viện, các quan hệ chủng tộc bị rạn nứt tại Mỹ, chính sách của Mỹ về môi trường và những đề tài khác nữa.
Ông Trump bác tường trình của tờ New York Times loan tin tuần này rằng ông chỉ đóng 750 đô la thuế liên bang trong năm 2016 khi ông tranh cử Tổng thống và năm 2017, năm đầu tiên ông nhậm chức.
Ông Trump nói ông trả thuế “nhiều triệu đô la,” nhưng ông Biden cho rằng ông Trump “trả thuế ít hơn một giáo viên trung bình.”
Sỉ nhục và tấn công cá nhân
Trong hầu hết thời gian tranh luận, hai ông nhục mạ lẫn nhau với những chỉ trích nặng nề, sỉ nhục và tấn công cá nhân.
“Ông ta là Tổng thống tồi tệ nhất chưa từng có tại Mỹ,” ông Biden nói khi ông và ôngTrump đứng trên bục trên sân khấu tranh luận tại trường đại học thuộc thành phố Cleveland, tiểu bang Ohio vùng trung tây nước Mỹ.
Một vài lần ông Biden gọi ông Trump là “anh hề”.
Ông Trump, người đang tìm cách thắng cử thêm một nhiệm kỳ thứ nhì sau chiến thắng bất ngờ trước bà Hillary Clinton của Đảng Dân chủ năm 2016, đã giáng trả lại ông Biden, “Tôi làm nhiều việc trong 47 tháng (trong tư cách Tổng thống), hơn ông làm trong 47 năm” trong tư cách một thượng nghị sĩ và phó Tổng thống dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama.
Ông Trump cho rằng nếu ông Biden đảm nhận chức vụ Tổng thống năm tới, “quý vị sẽ có một cuộc suy thoái chưa từng thấy trước đây” vì kế hoạch của Đảng Dân chủ tăng thuế thu nhập doanh nghiệp từ 21% lên 28% và trên cá nhân có thu nhập hơn 400.000 đô la một năm.
Cả hai ứng cử viên, đều trong độ tuổi 70, đụng độ mạnh mẽ về cách thức kiểm soát đại dịch COVID tại Mỹ.
“Tổng thống không có kế hoạch,” ông Biden tuyên bố. “Ông ấy biết là virus chết người nhưng không nói cho quý vị.”
Ông Biden đề cập đến phát biểu của ông Trump gần đây rằng tử vong tại Mỹ “là như vậy đấy” và thêm rằng đó là vì “ông là như vậy đó.”
Ông Trump trả lời, “Chúng tôi đã làm việc rất tốt. Chỉ vài tuần nữa chúng ta sẽ có vaccine.”
Tổng thống cáo buộc ông Biden đã lên án ông là bài ngoại khi ra lệnh cấm nhập cảnh người từ Trung Quốc, nơi virus phát sinh. Ông Trump nói nếu ông không hành động, nước Mỹ có thể đã có tới 2 triệu người chết.
Cuộc tranh luận diễn ra năm tuần trước cuộc bầu cử. Đây là lần đầu tiên trong 3 lần hai ứng cử viên gặp nhau mặt đối mặt để tranh luận. Phó Tổng thống Mike Pence và người đứng chung liên danh với ông Biden, Thượng nghị sĩ Kamala Harris, sẽ có cuộc tranh luận duy nhất vào ngày 7/10.
Trong cuộc đối đầu tối thứ Ba 29/9, ông Trump và ông Biden thường xuyên ngắt lời nhau. Người điều hành cuộc tranh luận, nhà báo Chris Wallace của Fox News, đã nhiều lần nhắc nhở ông Trump vì ông không theo qui luật tranh luận về việc để cho mỗi ứng viên hoàn tất câu trả lời không bị cản trở.
Một trong những cuộc tấn công cá nhân nhất diễn ra khi ông Biden nhắc lại một bài báo trên tạp chí Atlantic cáo buộc ông Trump, trong chuyến đi đến Paris năm 2018 kỷ niệm 100 năm Chiến tranh Thế giới thứ Nhất chấm dứt, mô tả các tử sĩ Mỹ là “những gã khờ” và “những kẻ thất bại,” một cáo buộc mà ông Trump bác bỏ.
Ông Biden nói người con trai quá cố của ông là Beau Biden, từng phục vụ trong quân đội trước khi qua đời vì ung thư năm 2015, không phải là gã khờ hay kẻ thất bại.
“Ông không nên nói về Beau con trai tôi như vậy,” ông Biden xúc động nói với ông Trump.
Ông Trump nói ông không biết Beau, nhưng biết Hunter, cũng là con trai ông Biden, người mà ông Trump cho là đã hưởng lợi tài chánh với chức vụ béo bở trong hội đồng quản trị Burisma, một công ty khí đốt Ukraine, cùng lúc ông Biden làm phó Tổng thống và giám sát chính sách Mỹ liên quan đến Ukraine.
Căng thẳng chủng tộc tại Mỹ
Về những quan hệ chủng tộc bị rạn nứt tại Mỹ, ông Biden cáo buộc ông Trump đã gây căng thẳng sắc tộc, nhắc lại chuyện ông Trump cho rằng có “người tốt” ở cả hai phía trong cuộc tuần hành của những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng tại Charlottesville, Virginia, năm 2017.
Khi người điều hợp chương trình hỏi bình luận về những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng, ông Trump không lên án họ mà thay vào đó, ông khẳng định ông được những cử tri da đen ủng hộ chính trị nhiều hơn bất cứ đảng viên Cộng hòa nào khác.
Tổng thống đả kích ông Biden vì đã viết luật chống tội phạm trong những năm 1990 khi ông Biden là Thượng nghị sĩ, nói rằng ông Biden đã đề cập đến những nghi can hình sự da đen là “siêu dã thú.”
Ông Trump tấn công “những đảng viên Dân chủ cực tả” trong đó có những thị trưởng tại một số thành phố lớn nhất nước. Một số cuộc biểu tình bạo động bùng phát tại những thành phố này trong những tháng gần đây trong làn sóng biểu tình chống cảnh sát bạo hành các sắc tộc thiểu số, sau cái chết hồi tháng 5 của một người đàn ông da đen, George Floyd, khi ông này bị cảnh sát không chế tại Minneapolis, Minnesota.
Tổng thống yêu cầu ông Biden phải cam kết “luật pháp và trật tự” tại các thành phố Mỹ.
Ông Trump nói “Ông ấy không muốn nói, ‘luật pháp và trật tự’.”
Ông Biden nói ông bênh vực “luật pháp và trật tự với công lý.”
Ứng cử viên Dân chủ cho biết ông sẽ tái gia nhập hiệp ước biến đổi khí hậu quốc tế Paris mà ông Trump đã rút khỏi.
Ông Trump, được ông Wallace hỏi liệu có chấp nhận biến đổi khí hậu là bởi hành động của con người hay không, đáp rằng “Trong một phạm vi nào đó là có.”
Tuy nhiên ông Trump cho rằng cháy rừng đang tiếp diễn tại miền Tây nước Mỹ có thể ngăn chặn được chủ yếu bằng cách “quản lý rừng tốt.”
Ông Biden nói việc ông Trump đề cử bà Barrett vào Tối cao Pháp viện đe dọa luật chăm sóc sức khỏe quốc gia vốn được thông qua trong thời kỳ ông là phó Tổng thống cho ông Obama cũng như làm nguy hại cho quyết định cột mốc của tòa án năm 1973 hợp pháp hóa quyền phá thai tại Mỹ.
Ông Trump nói “Tôi nghĩ bà ấy sẽ tuyệt vời. Chúng tôi thắng cử; do đó chúng tôi có quyền chọn bà ấy.”
Bỏ phiếu sớm
Bỏ phiếu sớm đã bắt đầu tại một số tiểu bang và hàng triệu người đã yêu cầu được gởi phiếu bầu vắng mặt, để khỏi tới phòng phiếu trong Ngày Bầu cử giữa đại dịch virus corona.
Ông Trump, như đã nhiều lần nhắc lại trong những tuần lễ gần đây, cáo buộc các giới chức bầu cử trên toàn quốc đã tự gởi phiếu tới cử tri mặc dù họ không yêu cầu.
“Việc này sẽ là gian lận chưa từng thấy,” ông nói, kể ra một số phiếu vắng mặt tìm thấy mới đây trong một thùng rác.
Ông Biden thúc đẩy người Mỹ bỏ phiếu và nói “không có bằng chứng” phiếu bầu bằng bưu điện đưa đến gian lận nhưng kêu gọi đếm phiếu đầy đủ trong cuộc bầu cử. Những cuộc thăm dò cho thấy nhiều người Dân chủ thích bỏ phiếu vắng mặt, trong khi người Cộng hoà thường bảo họ sẽ đi bầu trực tiếp.
