Tổng thống đắc cử Donald Trump dự định sẽ ban hành trên 25 sắc lệnh hành pháp và chỉ thị ngay ngày đầu tiên nhậm chức là 20/1/2025, trong khi ông tìm cách tái cấu trúc triệt để chính sách của chính phủ Mỹ về các vấn đề từ di trú tới năng lượng.
Hai nguồn tin quen thuộc với nỗ lực này cho biết ông Trump đã nói với đội ngũ của mình rằng ông muốn tạo ‘cú nổ lớn’ với các sắc lệnh trong Ngày Đầu Tiên, mong muốn sử dụng quyền hành pháp của mình với quy mô và tốc độ lớn hơn so với nhiệm kỳ đầu. Số lượng sắc lệnh dự kiến này chưa từng được báo cáo trước đây.
Ông Trump của đảng Cộng hòa chỉ ban hành một vài sắc lệnh hành pháp trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ 2017-2021. Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden đã ban hành 17 sắc lệnh hành pháp trong ngày đầu tiên nhậm chức hồi năm 2021, trong đó nhiều sắc lệnh đảo ngược các chính sách của ông Trump.
“Người dân Mỹ có thể tin tưởng rằng Tổng thống Trump sẽ sử dụng quyền hành pháp của mình ngay ngày đầu tiên để thực hiện các cam kết mà ông đã đưa ra với họ trong chiến dịch vận động tranh cử,” phát ngôn viên của ông Trump, Karoline Leavitt, cho biết.
Các tổng thống Mỹ thường ban hành các sắc lệnh hành pháp để thực hiện các cam kết thời tranh cử và nhanh chóng thiết lập các mục tiêu chính sách mà không cần trải qua quá trình dài chờ Quốc hội thông qua luật. Tuy nhiên, các sắc lệnh này có thể bị kiện tụng ra tòa, và thường mọi khoản tiền dành để thực hiện các mệnh lệnh trong sắc lệnh phải được Quốc hội phê duyệt.
Một trong những nguồn tin quen thuộc với kế hoạch của đội ngũ Trump cho biết đã có sự nhận thức nội bộ rằng mỗi hành động đòi hỏi sự phối hợp lớn giữa các cơ quan chính phủ có liên quan, có thể làm chậm tiến độ và làm giảm tổng số lượng sắc lệnh được ban hành trong Ngày Đầu Tiên.
Các nguồn tin cho biết sẽ có thêm các sắc lệnh và các chỉ thị được ban hành trong những ngày tiếp theo sau khi ông Trump nhậm chức.
Nỗ lực này đang được điều phối bởi ông Stephen Miller, một trợ lý lâu năm của ông Trump, người sẽ là cố vấn cấp cao tại Tòa Bạch Ốc khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ nhì, theo thông tin từ bốn nguồn tin.
Đội ngũ của ông Trump đang làm việc dựa trên các danh sách dự thảo sắc lệnh được cung cấp bởi các nhóm như Viện Chính sách Nước Mỹ trên hết, một tổ chức nghiên cứu được thành lập vào năm 2021 để thúc đẩy các chính sách và ý tưởng của ông Trump, cũng như Viện Đối tác Bảo thủ và Sáng hội Di sản, hai tổ chức khác thiên về cánh hữu.
Đợt đầu
Các sắc lệnh hành pháp của ông Trump sau lễ nhậm chức dự kiến sẽ chủ yếu tập trung đảo ngược những chính sách biên giới của ông Biden mà ông Trump coi là quá khoan dung và ngăn chặn các làn sóng di dân mới dọc theo biên giới của Mỹ với Mexico, theo hai nguồn tin.
Ông dự kiến sẽ ký các sắc lệnh hành pháp cho phép các nhân viên di trú có nhiều quyền hạn hơn trong việc bắt giữ di dân bất hợp pháp, điều động thêm quân đến biên giới Mỹ-Mexico và tái khởi động việc xây dựng bức tường biên giới, theo ba nguồn tin riêng biệt có hiểu biết về các dự thảo sắc lệnh này.
Các sắc lệnh cũng sẽ bao gồm một chiến dịch thúc đẩy gia tăng sản xuất năng lượng, thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, theo các nguồn tin.
Mặc dù một số động thái này có thể đối mặt với các vụ kiện tụng cam go hoặc đòi hỏi phải ban hành luật hay các quy định mới từ các cơ quan, vốn có thể mất nhiều tháng để thực hiện, nhưng có hàng chục việc mà ông Trump có thể thực hiện ngay lập tức chỉ với một chữ ký.
Ông Trump nói với NBC rằng ông dự định sẽ ban hành một sắc lệnh hành pháp vào ngày đầu tiên tại nhiệm để chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, vốn trao quyền công dân cho bất kỳ ai sinh ra trên đất Mỹ cho dù cha mẹ họ là di dân bất hợp pháp.
Các cố vấn của ông Trump cho biết họ đã chuẩn bị cho những vụ kiện tụng đối với động thái này.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cam kết sẽ ký một sắc lệnh trong Ngày Đầu Tiên nhằm cắt ngân sách liên bang cho các trường học nào giảng dạy lý thuyết chủng tộc phê phán. Đây là một khái niệm học thuật, hiếm khi được dạy trong các trường công, dựa trên giả định rằng sự thiên vị chủng tộc đã ăn sâu trong các định chế của Mỹ.
Ông từng tuyên bố sẽ ban hành một sắc lệnh hành pháp vào ngày đầu tiên nhằm loại bỏ một số biện pháp bảo vệ chống phân biệt đối xử mà chính quyền Biden đã áp dụng cho học sinh chuyển giới.
Theo lời một số người am hiểu về hoạt động nội bộ của quá trình chuyển giao, một số sắc lệnh được soạn thảo tại cơ sở của ông Trump ở Palm Beach, tiểu bang Florida; một số được soạn thảo tại các viện nghiên cứu ở Washington.
Diễn đàn