Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 11/10 nói nhà chức trách sắp khám phá được nguyên nhân nhà báo người Ả Rập Xê Út Jamal Khashoggi bị mất tích, trong khi các nhà điều tra Thổ Nhĩ Kỳ chuẩn bị tiến vào lãnh sự quán Ả Rập Xê Út ở Istanbul, nơi ông Khashoggi được nhìn thấy lần cuối cùng.
"Tôi phải tìm hiểu chuyện gì đã xảy ra ... và có lẽ chúng tôi đang tiến gần hơn quý vị nghĩ," ông Trump nói trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình "Fox & Friends" của đài truyền hình tin tức Fox News.
Áp lực toàn cầu đã gia tăng đối với Ả Rập Xê Út, một đồng minh thân cận của Mỹ, về việc ông Khashoggi mất tích. Là người nổi danh chỉ trích các chính sách của Ả Rập Xê Út, ông đã vào lãnh sự quán nước này vào ngày 2 tháng 10 để lấy giấy tờ cho đám cưới đã được lên kế hoạch. Hôn thê người Thổ Nhĩ Kì của ông, Hatice Cengiz, người lúc đó đang đợi bên ngoài, nói rằng ông không bao giờ quay trở ra nữa.
Các nguồn tin Thổ Nhĩ Kì cho biết họ tin rằng ông Khashoggi đã bị giết chết bên trong tòa lãnh sự và thi thể của ông đã được mang đi nơi khác. Riyadh bác bỏ các cáo buộc này là vô căn cứ.
Một nhóm các nhà điều tra đang chờ sự chấp thuận chung quyết để đi vào lãnh sự quán lục soát sau đề nghị ban đầu từ chính quyền Ả Rập Xê Út, một quan chức an ninh của Thổ Nhĩ Kì nói với Reuters. Không rõ khi nào thì việc này có thể xảy ra.
Sau đó trong ngày 11/10, Thổ Nhĩ Kì đã chấp nhận một đề xuất của Ả Rập Xê Út lập một nhóm công tác chung để điều tra vụ việc, phát ngôn viên Tổng thống Thổ Nhĩ Kì Ibrahim Kalin được hãng thông tấn Anadolu dẫn lời.
Trong cuộc phỏng vấn, ông Trump nói Mỹ đang làm việc với Thổ Nhĩ Kì và Ả Rập Xê Út và rằng "Chúng tôi có các nhà điều tra ở đó."
Nhưng ba nguồn tin trong giới chấp pháp của Mỹ nói vì ông Khashoggi không phải là công dân Mỹ và mất tích ở nước ngoài, nên FBI không có thẩm quyền tự động tham gia điều tra vụ án và chỉ có thể tham gia nếu được một chính phủ nước ngoài như Thổ Nhĩ Kì yêu cầu.
Các quan chức cấp cao của Mỹ, bao gồm con rể kiêm cố vấn cao cấp của ông Trump, Jared Kushner, đã nói chuyện với Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman về vụ ông Khashoggi mất tích. Ông Kushner và thái tử đã vun đắp một mối quan hệ thân thiết ngay sau khi ông Trump nhậm chức.
Ả Rập Xê Út được ông Trump chọn là điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông trong tư cách Tổng thống vào tháng 5 năm 2017. Tuy nhiên, trong những tuần gần đây ông Trump dường như đã bớt thân thiện với Riyadh, phàn nàn trực tiếp với Quốc vương Salman về chi phí hỗ trợ của Mỹ cho quân đội Ả Rập Xê Út và giá dầu OPEC tăng cao.
Quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út đang bị thử thách thêm nữa vì vụ Khashoggi khi chính quyền chịu áp lực từ Quốc hội, nơi vốn đã có căng thẳng về vai trò của Riyadh trong cuộc chiến Yemen.
Một nhóm các thượng nghị sĩ Mỹ thuộc cả lưỡng đảng hôm 10/10 kích hoạt một cuộc điều tra của Mỹ về sự biến mất của ông Khashoggi bằng việc viện dẫn luật nhân quyền.
Nhưng ông Trump hôm 11/10 tỏ ý không muốn đưa ra hành động có thể gây nguy hại cho đầu tư của Ả Rập Xê Út tại Mỹ, đặc biệt là hàng tỉ đôla trong thỏa thuận quốc phòng.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Bob Corker, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, nhấn mạnh rằng các chế tài đáng kể sẽ phải được áp đặt lên “tầng lớp cao nhất” của chính phủ Ả Rập Xê Út nếu kết luận rằng chính phủ này đứng đằng sau vụ giết người.
Gia tăng áp lực, ông Corker nói những thương vụ bán vũ khí cho Ả Rập Xê Út sẽ không được Quốc hội thông qua trong giai đoạn này.
