Tổng thống Donald Trump chiều thứ Năm chính thức loan báo ông sẽ rút Mỹ ra khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris năm 2015 được ký bởi người tiền nhiệm Barack Obama, nhưng sẽ tìm cách ký một thỏa thuận mới có lợi hơn cho doanh nghiệp và người đóng thuế Mỹ.
Chấm dứt đồn đoán trong những ngày qua, ông Trump loan báo ông sẽ chấm dứt sự chấp hành của Mỹ với một số phần không mang tính ràng buộc của thỏa thuận Paris ngay lập tức, trong khi cũng kêu gọi đàm phán để đạt được một “thỏa thuận công bằng.”
"Chúng ta sẽ rút ra," ông Trump nói tại Vườn Hồng Tòa Bạch Ốc giữa tiếng vỗ tay nhiệt liệt.
"Thỏa thuận khí hậu Paris đơn giản là ví dụ mới nhất của việc Washington gia nhập một thỏa thuận gây tổn hại cho Hoa Kỳ."... Từ ngày hôm nay Hoa Kỳ sẽ chấm dứt mọi việc thi hành thỏa thuận không có tính ràng buộc này."
Cựu Tổng thống Obama bày tỏ sự bất mãn về quyết định rời bỏ thỏa thuận toàn cầu đầu tiên nhằm đưa tất cả các quốc gia "tiến theo con đường carbon thấp, và để bảo vệ thế giới mà chúng ta để lại cho con cái của mình."
Ông Obama lưu ý rằng các doanh nghiệp tư nhân ở Mỹ đã tỏ rõ sự ủng hộ của họ đối với thỏa thuận Paris, "mở rộng cánh cửa cho các doanh nghiệp, nhà khoa học và kỹ sư để khai mở ra đầu tư và sự canh tân công nghệ cao, ít carbon và trên quy mô chưa từng có."
Trước khi loan báo hôm thứ Tư, trong khi chụp hình chung với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, ông Trump cho biết ông đã nghe từ "rất nhiều từ những người từ cả hai phía" trong khi ông cân nhắc những lựa chọn của mình.
Phát ngôn viên Sean Spicer nói những người được tham vấn bao gồm các nhà lãnh đạo doanh nghiệp của Mỹ và các nhà lãnh đạo nước ngoài.
Hành động này là một sự đảo ngược đáng kể chính sách từ thời Obama, làm hài lòng cơ sở ủng hộ của Đảng Cộng hòa nhưng khiến những người vận động vì môi trường và các đồng minh của Mỹ tức giận.
Thỏa thuận này, đã được 195 nước phê chuẩn, có tính ràng buộc về mặt pháp lý trên lý thuyết, dù quyền hạn thi hành của nó khá yếu.
Ví dụ, các mục tiêu phát thải carbon không có tính cưỡng hành. Theo thỏa thuận này Mỹ cam kết cắt giảm từ 26% đến 28% lượng phát thải carbon dioxide đến trước năm 2025. Nếu Mỹ không đạt được mục tiêu đó thì không có hệ quả pháp lý nào.
Các nhà hoạt động về biến đổi khí hậu tức giận thậm chí trước khi ông Trump đưa ra loan báo chính thức, cho rằng quyết định sẽ đi ngược lại lợi ích của họ.
"Donald Trump đã mắc sai lầm lịch sử mà cháu chắt của chúng ta sẽ nhìn lại với nỗi kinh ngạc về chuyện làm sao mà một nhà lãnh đạo thế giới có thể xa rời thực tế và đạo đức như vậy," Chủ tịch Câu lạc bộ Sierra nói trong một thông cáo gửi cho VOA qua email.
Trong khi đó doanh nhân tỉ phú Elon Musk, người sáng lập công ty Space X, tuyên bố từ chức khỏi ba ủy ban cố vấn khoa học của Nhà Trắng vì loan báo này của ông Trump.
"Đang rời khỏi các hội đồng của tổng thống. Biến đổi khí hậu là có thật. Rời bỏ (thỏa thuận) Paris không tốt cho nước Mỹ và thế giới," ông Musk viết trên Twitter.
Quyết định của ông Trump rời bỏ thỏa thuận được đưa ra sau khi một nhóm 22 thượng nghị sĩ Cộng hòa gửi một bức thư vào tuần trước trong đó kêu gọi ông Trump "dứt bỏ hoàn toàn thỏa thuận Paris." Bức thư lập luận rằng "ở lại trong thỏa thuận này sẽ khiến Mỹ gặp rủi ro về kiện tụng," điều mà có thể làm phức tạp thêm những nỗ lực của ông Trump đảo ngược các quy định thời Obama, được gọi là Kế hoạch Năng lượng Sạch.
