Một đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 27/10 nói rằng Trung Quốc ủng hộ Việt Nam làm Chủ tịch luân phiên ASEAN nhưng đưa ra một số điều kiện trong việc hợp tác đăng cai tổ chức các cuộc họp của ASEAN và đưa các thông điệp ra bên ngoài, trong đó có cam kết “không đưa các tranh chấp song phương vào các dịp đa phương”.
Thông tin về cuộc họp qua video giữa Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc La Chiếu Huy với người đồng cấp Việt Nam, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, trang tin chính thức của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết nội dung cuộc họp là để trao đổi ý kiến về việc hợp tác chuẩn bị cho các cuộc họp của các lãnh đạo Đông Á.
Hồi đầu tháng này, Bộ Quốc phòng Việt Nam tuyên bố “quyết tâm tổ chức các hội nghị quân sự-quốc phòng còn lại trong năm giữ chức Chủ tịch ASEAN 2020” bất chấp “tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp”. Trong đó, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN lần thứ 14 (ADMM-14) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+) là hai hội nghị được xem là quan trọng nhất dự kiến sẽ diễn ra từ ngày 9 đến ngày 11/12.
ADMM+ bao gồm 10 nước ASEAN và các nước mở rộng là Nga, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, New Zealand và Ấn Độ.
Giữa bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng các hoạt động quân sự nhằm khẳng định yêu sách chủ quyền ở Biển Đông gần đây, các hội nghị quân sự của ASEAN và ASEAN mở rộng được xem là một trong những cơ hội để Việt Nam, trong tư cách là Chủ tịch ASEAN năm nay, có thể đưa vấn đề tranh chấp ra các cơ chế đa phương và tìm kiếm sự ủng hộ, hỗ trợ từ các quốc gia trong khu vực và các cường quốc, đặc biệt là Hoa Kỳ.
“Trung Quốc và Việt Nam là hai nước láng giềng xã hội chủ nghĩa thân thiết”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời ông La Chiếu Huy nói trong cuộc họp ngày 27/10.
“Trung Quốc ủng hộ Việt Nam làm Chủ tịch luân phiên ASEAN và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam đăng cai tổ chức các cuộc họp của các nhà lãnh đạo Đông Á về hợp tác, thúc đẩy hợp tác khu vực tiến lên và đưa ra các thông điệp tích cực ra thế giới bên ngoài”, Thứ tưởng Ngoại giao Trung Quốc nói.
Ba thông điệp mà ông La đưa ra bao gồm: Hợp tác, tạo điều kiện cho cuộc chiến chung chống COVID-19 và thúc đẩy ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực; Nắm bắt xu thế phát triển của Đông Á thông qua hợp tác. Trong đó, Trung Quốc ủng hộ vị thế trung tâm của ASEAN trong hợp tác Đông Á và ủng hộ Cơ chế hợp tác Trung Quốc-ASEAN (10 + 1), Cơ chế hợp tác ASEAN Plus 3 (10 + 3) và Hội nghị cấp cao Đông Á và cam kết duy trì các nguyên tắc như “điều chỉnh mức độ thoải mái của tất cả các bên” và “không đưa các tranh chấp song phương vào các dịp đa phương”.
Thông điệp cuối cùng là giải quyết phù hợp các vấn đề nhạy cảm. “Trung Quốc sẵn sàng cùng các nước ASEAN loại bỏ những can thiệp từ bên ngoài, tiếp tục áp dụng cách tiếp cận ‘hai kênh’ để giải quyết những vấn đề Biển Đông một cách hợp lý, thực hiện hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), duy trì động lực các cuộc tham vấn nhằm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) và cùng duy trì hòa bình và ổn định khu vực”, Thứ trưởng Trung Quốc nói.
Ông La Chiếu Huy còn thêm rằng Trung Quốc “phản đối chủ nghĩa đơn phương và hành vi bắt nạt”, ủng hộ chủ nghĩa đa phương, và nỗ lực ngăn chặn tâm lý Chiến tranh Lạnh và trò chơi thắng thua để giành thế thượng phong”, cụm từ mà Bắc Kinh gần đây hay nói về Washington, mặc dù Thứ trưởng Trung Quốc không nêu tên Hoa Kỳ, quốc gia đang đối đầu với Trung Quốc về nhiều lĩnh vực và ngay trong khu vực châu Á.
Về phía mình, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cám ơn Trung Quốc đã hỗ trợ Việt Nam hoàn thành nhiệm vụ Chủ tịch luân phiên ASEAN, đồng thời cho biết Việt Nam coi trọng vai trò quan trọng của Trung Quốc trong hợp tác Đông Á.
Đại diện ngoại giao Việt Nam cũng chia sẻ quan điểm rằng các cuộc gặp phải theo hướng hợp tác, phản đối chủ nghĩa đơn phương và giải quyết các vấn đề nhạy cảm một cách hợp lý, ủng hộ việc đẩy nhanh quá trình tham vấn về COC.
