Tổng thống Venezuela Hugo Chavez qua đời ở tuổi 58

Các giới chức Venezuela cho biết Tổng thống Hugo Chavez đã qua đời sau một thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư.

Phó Tổng thống Nicolas Maduro loan báo tin này trên đài truyền hình nhà nước hôm thứ Ba. Ông yêu cầu dân chúng Venezuela chứng tỏ sức mạnh và can đảm, và đoàn kết để hoàn thành những ước vọng “của nhà lãnh đạo vĩ đại này.”

Ông Chavez, 58 tuổi được chữa trị ung thư tại Cuba trước khi trở về Caracas vào tháng trước. Mới đây, tin tức cho biết ông bị nhiễm trùng sau khi được hóa trị tại một bệnh viện quân sự ở Caracas.

Ông Chavez bị ung thư ở vùng xương chậu. Ông đã không xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 12 năm ngoái và không tổ chức được lễ nhậm chức một nhiệm kỳ nữa vào tháng Giêng năm nay.

Phó Tổng thống Maduro hôm thứ Ba cáo buộc các kẻ thù của Venezuela tấn công Tổng thống bằng bệnh ung thư. Ông không nói là làm thế nào có thể thực hiện được chuyện này.

Cũng vào ngày thứ Ba, Venezuela đã trục xuất hai nhà ngoại giao Hoa Kỳ, cáo buộc họ là gặp các sĩ quan quân đội và âm mưu làm bất ổn định chính phủ. Hai nhà ngoại giao là tùy viên không quân - Sĩ quan Không quân Hoa Kỳ có văn phòng tại tòa đại sứ.

Ngũ Giác Đài không đưa ra bình luận nào, chỉ xác nhận là hai viên chức này đã rời khỏi Venezuela.

Ông Chavez có thời mơ ước trở thành cầu thủ bóng chày chuyên nghiệp nhưng thay vào đó ông đi vào chính trị. Trong suốt cuộc đời của ông, Tổng thống gây nhiều tranh cãi này ve vãn những nhân vật như Fidel Castro của Cuba, Ahmadinejad của Iran và cố lãnh tụ Libya Moammar Gadhafi.

Là một quân nhân nhảy dù vào năm 1992, ông Chavez đã lãnh đạo một cuộc đảo chánh thất bại chống lại Tổng thống Carlos Andres Perez lúc đó, và ông trải qua một thời gian trong tù vì âm mưu đảo chánh thất bại. Sau đó, cuộc đời chính trị của ông thay đổi. Ông đắc cử Tổng thống nước Venezuela giàu dầu hỏa vào năm 1998, tranh cử trên cương lĩnh dân túy và hứa sẽ quét sạch nghèo đói và tham nhũng.

Ông Chavez tự xem là một nhà cách mạng và tuyên bố ông tìm được cảm hứng từ người giàu kinh nghiệm chính trị là Fidel Castro, đã nắm giữa quyền hành tại Cuba gần 50 năm. Các chỉ trích cáo buộc ông Chavez đưa Venezuela sang chế độ độc tài độc đảng theo kiểu Cuba.

Nhà phân tích chính trị Luis Vincente Leon nói Venezuela trở thành phi dân chủ dưới sự cai trị ngày càng độc tài của Tổng thống.

Ông Leon nói. “Chúng ta tái phát hiện những nhu cầu của giai cấp nghèo khổ, chúng ta tái phát hiện là cần phải giải quyết những vấn đề của họ. Khía cạnh tiêu cực là gì? Tôi nghĩ điều quan trọng trên hết là nền dân chủ của Venezuela hiện nay là một nền dân chủ nghèo nàn.”

Ông Chavez là một người chỉ trích kịch liệt Hoa Kỳ, mà ông thường dề cập đến như là “đế quốc,” và cáo buộc Hoa Kỳ ủng hộ những âm mưu đảo chánh chống lại ông-Washington bác bỏ những cáo buộc này. Vào năm 2006, trong bài diễn văn đọc tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ông gọi Tổng thống Mỹ George W. Bush lúc bấy giờ là “ác quỷ”.

Ông Chavez nói: “Hôm qua ác quỷ ở đây, tại nơi này. Bục này khi đến phiên tôi nói vẫn còn mùi lưu huỳnh.”

Trong tư cách Tổng thống, ông Chavez quốc hữu hóa nhiều công ty quan trọng trong các ngành công nghiệp—từ dầu hỏa, thép và xi măng cho đến điện và viễn thông. Ông cũng đưa công quỹ thu được từ nguồn dầu hỏa đồi dào đến những chương trình xã hội cho những người cần đến. Thêm vào đó, ông dùng những chiến thắng bầu cử để nới rộng nhiệm kỳ Tổng thống lên 6 năm và bãi bỏ giới hạn các nhiệm kỳ.

Ông Michael Shifter là một nhà phân tích thuộc tổ chức Đối thoại Liên Mỹ tại Washington. Oâng nói chính sách của Tổng thống cánh tả làm tổn thương sự phát triển kinh tế dài hạn, góp phần làm tội phạm gia tăng. Tuy nhiên ông nói Tổng thống Chavez sẽ được nhớ đến như là một người sử dụng nguồn tài nguyên dầu hỏa dồi dào của đất nước để cung cấp cho người nghèo nhà ở miễn phí và chăm sóc sức khoẻ.

Ông Shifter nói: “Không có ai có sự thu hút và khả năng kết nối người Venezuela như ông Chavez. Ông Chavez là một khuôn mặt và ký ức đối với ông Chavez sẽ không biến mất. Điều này sẽ giúp giữ vững phong trào.”

Ông Chavez cũng đối mặt với sự giận giữ của giới chỉ trích vì đàn áp truyền thông đối lập. Cơ quan Nhân quyền của Tổ chức các Quốc gia Châu Mỹ lên tiếng quan ngại về việc sử dụng quyền trừng phạt của nhà nước để dập tắt tiếng nói đối lập tại Venezuela.

Vào năm 2008, Venezuela và Ecuador cắt đứt quan hệ ngoại giao với Bogota sau khi quân đội Colombia đột kích một trại của phiến quân FARC Colombia tại Ecuador, giết một chỉ huy phiến quân và một vài người khác.

Quan hệ giữa Venezuela và Colombia trở nên tệ hại vì Venezuela bị cáo buộc đã cho phiến quân FARC ẩn náu. Venezuela bác bỏ việc tài trợ và ủng hộ FARC. Tuy nhiên, ông Chavez đã gíup trả tự do cho một số người Colombia bị FARC bắt làm con tin.

Vào tháng 6 năm 2011, Tổng thống Chavez được chuẩn đoán mắc bệnh ung thư và sang Cuba giải phẫu để cắt bỏ khối u tại vùng xương chậu. Sau đó ông được hóa trị để chữa bệnh tại Cuba và Venezuela, Tổng thống Venezuela không tiết lộ ông được chữa trị về loại bệnh ung thư gì, nhưng cho rằng ông sẵn sàng ra tái tranh cử vào tháng 10 năm 2012.

Ông Chavez đắc cử nhiệm kỳ bốn, nhưng được chữa trị ung thư lần thứ tư tại Cuba vào tháng 12 năm ngoái. Sau đó ông không xuất hiện trước công chúng dù rằng bức ảnh ông chụp với hai cô con gái được công bố trong vài tuần lễ trước khi ông qua đời.

Ông Chavez lẽ ra tuyên thệ nhậm chức vào tháng Giêng vừa qua, nhưng việc này không xảy ra vì ông không đủ sức khỏe để tham dự.