Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tỏ ý tin tưởng rằng những người chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo sẽ “thắng thế” và nói ông tin rằng sẽ có “tiến bộ” đáng kể trong nỗ lực đó trước khi ông rời chức.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài phát thanh tin tức NPR phổ biến hôm nay, ông Obama gọi Nhà nước Hồi giáo là một “tổ chức xấu xa, thâm độc,” nhưng nhấn mạnh rằng thiệt hại tồi tệ nhất mà các phần tử chủ chiến này có thể gây ra cho Hoa Kỳ là nếu mọi người thay đổi lối sống và các giá trị của mình.
“Điều quan trọng là chúng ta phải giữ vững quan điểm, và đây không phải là một tổ chức có thể phá hủy Hoa Kỳ. Đây không phải là một cường quốc công nghiệp vĩ đại có thể đề ra những mối rủi ro lớn cho chúng ta về mặt cơ chế hay một cách có hệ thống. Nhưng nó có thể làm hại chúng ta, và nó có thể làm hại người dân chúng ta và gia đình của chúng ta. Và vì thế tôi hiểu lý do vì sao mọi người lo ngại.”
Cách đây hơn 1 năm, tổng thống đã ra lệnh bắt đầu một chiến dịch không kích do Hoa Kỳ lãnh đạo ở Iraq và Syria để tấn công các phần tử chủ chiến. Kể từ khi đó, máy bay liên minh đã tiến hành khoảng 9 ngàn cuộc không kích, và ông Obama nói Nhà nước Hồi giáo đã mất 40 phần trăm phần đất có dân mà tổ chức này đã từng kiểm soát.
Nhưng các phần tử chủ chiến vẫn còn nắm giữa những khu vực lớn, kể cả những thành phố chính ở cả Syria và Iraq, khơi ra những lời chỉ trích nhắm vào cách đáp ứng của Hoa Kỳ và những lời kêu gọi ông Obama đưa bộ binh Mỹ vào chiến trường.
Những chỉ trích
Tổng thống Obama nói với đài NPR rằng những lời chỉ trích có phần hợp lý khi nói về cách thức chính quyền ông xử lý chiến dịch oanh kích ở chỗ không thông tin liên lạc một cách thích đáng những gì đang được thực hiện. Nhưng ông nói trong những tuần lễ mới đây, những người chỉ trích – nhất là các ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa ham muốn chức vụ của ông và ủng hộ việc thực hiện thêm các cuộc không kích – khi được hỏi họ sẽ làm gì khác thì đã không đưa ra được những lời giải đáp.
“Vậy, quý vị muốn đánh bom ai đây? Quý vị sẽ đánh bom chỗ nào? Khi nói về cái gọi là bom rải thảm, ý quý vị muốn nói gì?”
Tổng thống Obama nêu bật sự cần thiết phải giúp lực lượng địa phương để họ trở thành những người lấy lại phần đất của mình, với sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, sao cho các cơ chế chính quyền ổn định có thể bám rễ trong khu vực. Ông nói điều đó cần nhiều thời gian hơn so với việc gửi thêm thủy quân lục chiến. Ông cũng nói ông không biện bạch về việc muốn hành động “một cách thích đáng và theo một đường lối phù hợp với các giá trị Mỹ.”
“Tôi muốn nói với người lên kế nhiệm tôi rằng điều quan trọng là không phải chỉ bắn mà là nhắm vào mục tiêu, và điều quan trọng trong chức vụ này là bảo đảm rằng ta đưa ra những phán đoán tốt nhất dựa vào dữ liệu, vào thông tin tình báo, thông tin phát xuất từ những cấp chỉ huy của ta và của những người trên thực địa và đừng bị lay chuyển bởi chính trị.”
Chính trị
Về vấn đề ai sẽ dọn vào Tòa Bạch Ốc vào tháng 1 năm 2017, Tổng thống Obama nói ông tin rằng một trong các ứng cử viên thuộc đảng Dân chủ của ông sẽ đắc cử trong cuộc bỏ phiếu vào năm tới. Ông nói các đảng viên Dân chủ cũng có nhiều cơ may chiếm lại quyền kiểm soát Thượng viện, với đảng Cộng Hòa hiện đang chiếm thế đa số 54 so với 46. Tổng thống ủng hộ một cuộc vận động dựa vào những vấn đề, và nói rằng ông nghĩ đảng của ông có thành tích vững chắc về “tiến bộ thực thụ” về nhiều vấn đề.
Khi được hỏi về một năm đầy những thay đổi xã hội trong đó có việc hợp thức hóa hôn nhân đồng tính, những cuộc biểu tình tập thể chống lại sự tàn ác của cảnh sát, và cuộc tranh luận về việc có tiếp nhận người Syria tỵ nạn hay không, ông Obama nói Hoa Kỳ đang thay đổi qua nhiều cách rất tích cực. Ông viện dẫn các cuộc nói chuyện với hai cô con gái của ông và bạn bè của các cô, và nói rằng thế hệ của các em này “bao dung hơn, dễ tiếp nhận mọi người khác mình hơn.”
Nhưng ông cũng thừa nhận những sự thay đổi về dân số, và những căng thẳng kinh tế vì cuộc khủng hoảng tài chính, tình trạng toàn cầu hòa và những tiến bộ kỹ thuật đã gây khó khăn ra sao cho mọi người, nhất là thành phần lao động tay chân, đạt được sự thịnh vượng trong nền kinh tế mới như đã có thời họ có được. Ông nói điều đó đưa đến tiềm năng giận dữ, bất mãn và sợ hãi.
“Một phần tình trạng này là có lý nhưng đã bị đánh lạc hướng. Tôi cho rằng một người như ông Trump đang lợi dụng điều đó. Đó là điều ông ấy đã lợi dụng trong suốt quá trình vận động.”
Khí hậu biến đổi
Tổng thống Obama cũng thảo luận về thỏa thuận biến đổi khí hậu mà hơn 190 quốc gia đã đạt được trước đây trong tháng để tìm cách giữ cho nhiệt độ toàn cầu không tăng quá cao. Ông nói thỏa thuận không giải quyết toàn bộ vấn đề, nhưng đã đặt thế giới vào đúng hướng để đối phó với vấn đề. Một phần của nỗ lực là kế hoạch của ông Obama hạn chế lượng khí thải carbon từ các nhà máy điện của Hoa Kỳ và tăng lượng điện tạo ra bằng các nguồn có thể tái tạo.
Ông thừa nhận sự chống đối của phe Cộng Hòa, nhưng nói ngay cả nếu một đảng viên Cộng Hòa lên kế nhiệm ông, thì lúc đó mọi người càng nhận ra rằng vấn đề là có thực và giải quyết vấn đề tiêu biểu cho những cơ hội tạo công ăn việc làm và tiết kiệm tiền bạc cho người tiêu thụ.
“Hãy ghi nhớ rằng đảng Cộng Hòa ở Hoa Kỳ có lẽ là chính đảng lớn duy nhất trong thế giới phát triển vẫn còn đang tham gia vào việc phủ nhận tình trạng biến đổi khí hậu.”
Ông nói lập trường đó là “một điều thực sự nguy hiểm.”
Kết thúc cuộc phỏng vấn, ông Obama nói rằng không có tổng thống nào tìm cách đạt được tỷ lệ ủng hộ 100%. Ông nêu ra những người chỉ trích các cựu tổng thống được kính nể như Thomas Jefferson, Abraham Lincoln và Franklin Roosevelt, và nói tìm ra những lý do để không thích một người lãnh đạo là một “con đường rất quen thuộc ở nước này.”
