Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda ngày 2/6 cho hay đang đề nghị những sửa đổi khẩn cấp đối với một đạo luật về ảnh hưởng của Nga mà ông đã ký trong tuần này vốn đã vấp phải sự chỉ trích của Hoa Kỳ và Liên hiệp châu Âu.
Ông Duda nói ông biết có sự phản đối, bao gồm cả ở Ba Lan, đối với luật do đảng Luật pháp và Công lý bảo thủ cầm quyền đề nghị và đang giải quyết bằng cách gửi đề nghị sửa đổi tới quốc hội.
Ông kêu gọi các nhà lập pháp Ba Lan hành động nhanh chóng, nhưng không rõ cơ quan lập pháp quốc gia gồm hai viện sẽ quyết định tiến hành nhanh chóng như thế nào.
Ông khẳng định luật này là cần thiết vì mục đích minh bạch công khai và cũng để ngăn Nga ảnh hưởng đến an ninh của Ba Lan.
Trong văn bản hiện tại, luật này sẽ tạo ra một ủy ban đầy quyền lực, bề ngoài có nghĩa là điều tra ảnh hưởng của Nga ở Ba Lan. Tuy nhiên, các nhà phê bình coi nó chủ yếu nhắm vào lãnh đạo phe đối lập Donald Tusk, cựu thủ tướng Ba Lan, người cũng từng là quan chức hàng đầu của EU.
Đảng Luật pháp và Công lý cáo buộc ông Tusk đã quá thân thiện với Nga với tư cách là thủ tướng từ năm 2007 đến 2014, đồng thời thực hiện các thỏa thuận khí đốt có lợi cho Nga trước khi ông đến Brussels để làm chủ tịch Hội đồng Châu Âu từ năm 2014 đến 2019.
Những người chỉ trích cho rằng luật này vi phạm Hiến pháp Ba Lan. Họ nói rằng luật cũng có thể có tác động tiêu cực đến tư cách của các ứng cử viên đối lập trong cuộc bầu cử quốc hội vào cuối năm nay.
Những người phản đối nói những sửa đổi khẩn cấp cho thấy bước lùi của ông Duda, người có bằng tiến sĩ luật.
Ông Robert Kropiwnicki, một nhà lập pháp của Liên minh Công dân, một liên minh chính trị đối lập, nói: “Thật không thể tin được rằng một người có bằng tiến sĩ luật lại không đọc qua dự luật.” “Ông ấy cần bốn ngày để đọc, hiểu nó và hiện đang sửa đổi nó.”
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và EU đã chỉ trích mạnh mẽ luật này và bày tỏ lo ngại về nền dân chủ của Ba Lan. EU gồm 27 thành viên, mà Ba Lan gia nhập năm 2004, cũng đe dọa sẽ áp dụng các biện pháp nếu hoàn toàn rõ ràng rằng một đạo luật như vậy sẽ phá hoại các tiêu chuẩn dân chủ.
Ông Duda ngày 2/6 nói rằng những sửa đổi của ông đảm bảo luật được các chuyên gia phi đảng phái xem xét, rằng không có nhà lập pháp nào ngồi trong ủy ban và những phát hiện của ủy ban sẽ không cấm bất kỳ ai nắm giữ các chức vụ công. Ông cho biết ông cũng đang củng cố quyền kháng cáo trước tòa cho các cá nhân bị điều tra.
Ông Duda, người đồng hành với đảng Luật pháp và Công lý, ngày 2/6 nói rằng ông đang phản hồi trước sự phản đối kịch liệt của công chúng. Lãnh đạo đảng Luật pháp và Công lý Jarosław Kaczyński và ông Tusk là đối thủ chính trị lâu năm. Không rõ liệu ông Duda có hỏi ý kiến đảng cầm quyền về những sửa đổi đề nghị hay không.
Phát ngôn viên của đảng, ông Rafał Bochenk, đã phản ứng bằng cách nói rằng “mục tiêu chính của dự luật vẫn không thay đổi” bất chấp những sửa đổi đã được công bố. Ông nhấn mạnh rằng mục tiêu là “cho thấy sự thật về những ảnh hưởng bí mật của Nga ở Ba Lan.”
Tuy nhiên, ông Duda nói rằng cựu bộ trưởng ngân khố thuộc đảng Luật và Công lý, ông Wojciech Jasiński, và cựu Thủ tướng Waldemar Pawlak nên xuất hiện trước ủy ban để giải thích các thỏa thuận khí đốt lớn mà họ đã ký với Nga gần hai thập niên trước.
Ủy ban dự kiến sẽ trình bày một phúc trình về những phát hiện của mình trước ngày 17 tháng 9 và có thể áp đặt các hình phạt, bao gồm lệnh cấm 10 năm đối với các quan chức giữ các vị trí có quyền kiểm soát việc chi tiêu công quỹ. Với thời biểu này, phúc trình sẽ được công bố không lâu trước cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 10 hoặc tháng 11 tới.
Các thành viên của quốc hội đã thông qua luật, được các nhà phê bình mệnh danh là “Lex Tusk,” vào tuần trước. Mặc dù được phép 21 ngày để xem xét luật mới trước khi ký hoặc phủ quyết, ông Duda đã ký luật ảnh hưởng của Nga vào ngày 30/5. Luật có hiệu lực vào tuần tới.
“Tổng thống Duda đã áp dụng quyền phủ quyết đối với chữ ký của chính mình,” ông Szymon Holownia, người đứng đầu đảng đối lập Ba Lan 2050, nói về những sửa đổi đã được công bố.
Nhượng bộ một phần trước những chỉ trích cho rằng luật này vi hiến, ông Duda vào đầu tuần này nói rằng ông cũng đang gửi nó tới Tòa án Hiến pháp để xem xét dự luật có phù hợp với luật tối cao hay không.
Diễn đàn