Tổng thống Ai Cập bị lật đổ; quân đội chỉ định nguyên thủ lâm thời

Quân đội Ai Cập đã lật đổ tổng thống được bầu theo thể chế dân chủ và đã bổ nhiệm một nguyên thủ lâm thời sau các cuộc biẻu tình khổng lồ chống chính phủ.

Trong một bài phát biểu truyền hình tối thứ tư, chỉ huy trưởng Quân đội Abdul Khalil Al-Sisi tuyên bố hiến pháp Ai Cập đã bị đình chỉ và người đứng đầu tòa án Bảo hiến đã được bổ nhiệm làm nguyên thủ quôc gia lâm thời.

Ông Sisi tuyên bố quân đội coi trọng lời hô hào của dân chúng Ai Cập sau những lời yêu càu ồ ạt của phe đối lập đòi Tổng thống Mohamed Morsi phải từ chức.

Sau bài phát biểu truyền hình, ông Morsi công bố một thông cáo trên tài khoản Twitter của ông, gọi hành động của quân đội là một "cuộc đảo chính toàn diện." Ông kêu gọi tất cả người dân Ai Cập bác bỏ hành động của quân đội, nhưng ông cũng kêu gọi họ hãy ôn hòa.

Nhà lãnh đạo lâm thời mới của Ai Cập là ông Adly Mansour, 68 tuổi, chánh án Tòa Bảo Hiến Tối cao. Ông sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày thứ năm.

Trong khuôn khổ một "lộ đồ" mới được quân đội hậu thuẫn, ông Sisi kêu gọi mở các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội, lập một ủy ban xét duyệt hiến pháp, và một ủy ban hòa giải dân tộc. Ông nói lộ đồ này đã được nhiều đoàn thể chính trị đồng ý.

Sợ sẽ có phản ứng nhắm vào người Mỹ, các giới chức Hoa Kỳ đã ra lệnh sơ tán nhân viên sứ quán Mỹ tại Cairo.

Quân đội đã dành cho ông Morsi 48 tiếng đồng hồ để giải quyết tình trạng bế tắc chính trị néu không muốn quân đội can thiệp. Các nhà lãnh đạo quân đội sẽ áp đặt một "lộ đồ" nếu các bất đồng giữa chính phủ Hồi giáo và phe chống đối họ không được giải quyết trước buổi chiều ngày thứ tư.

Kỳ hạn đã trôi qua mà không có hành động nào rõ rệt.

Ông Morsi đã thách thức bác bỏ những lời kêu gọi từ chức và nhất quyết ở lại chức vụ, ngay cả nếu ông phải hy sinh tính mạng. Ông cũng đòi quân đội rút lại lời đe dọa can thiệp vào cuộc khủng hoảng chính trị.

Sau thông báo của chỉ huy trưởng quân đội, hàng triệu người biểu tình chống ông Morsi ở các thành phố trên khắp nước đã vui mừng phát điên cuồng, hô to khẩu hiệu "Thượng Đế vĩ đại" và "Ai Cập muôn năm."

Pháo hoa bừng nổ trên các đám đông nhẩy múa và phất cờ ở Quảng trường Tahrir của Cairo, là tâm chấn của cuộc nổi dậy năm 2011 đã lật đổ Tổng thống độc tài Hosni Mubarak.

Quân đội đã bố trí binh sĩ, biệt động quân và xe thiết giáp ở các thành phố trong nước để chống bạo động. Lực lượng an ninh trấn đóng ở các điểm chính tại Cairo và đã bao quanh các cuộc tụ tập do các ủng hộ viên của ông Morsi tổ chức dường như để kiềm chế họ.

Trong mấy ngày vừa qua, các cuộc biểu tình tụ tập xung đột lẫn nhau giữa các ủng hộ viên và những người chống đối ông Morsi đã làm gần 40 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.