Thủ tướng Ukraina Arseniy Yatsenyuk sẽ họp với Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama hôm nay, thứ Tư, trong lúc chỉ còn vài ngày trước khi cuộc trưng cầu dân ý diễn ra tại Crimea, nơi khối đa số cư dân nói tiếng Nga muốn chuyển bán đảo chiến lược này sang cho Moscow kiểm soát. Các nhà phân tích nói rằng cuộc họp giữa hai nhà lãnh đạo sẽ không ngăn chận được cuộc trưng cầu dân ý sẽ diễn ra vào Chủ nhật, những họ cảnh báo rằng cần phải nhanh chóng ngăn chặn Nga thâu tóm các khu vực có cư dân nói tiếng Nga khác thuộc Liên Xô cũ. Thông tín viên Zlatica Hoke của đài VOA có bài tường thuật sau đây.
Nga đã tỏ rõ rằng các hoạt động ngoại giao ráo riết trước cuộc trưng cầu dân ý vào Chủ nhật sẽ không ảnh hưởng gì đến kế hoạch của Moscow để chiếm quyền kiểm soát khu vực Crimea. Nhà phân tích chính trị Peter Eltosov ở Washington nói rằng bất kể tên gọi chính thức là gì được đặt cho bán đảo này, Ukraina sẽ mất Crimea. Nhưng ông Eltosov nói rằng Ukraina phải ngăn chặn bất cứ mưu đồ nào của Nga để tiến xa hơn nữa.
"Ðó là điều đáng lo ngại nhất đối với chính phủ mới của Ukraina, và tùy thuộc vào tình hình chính trị mà Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ có thể tìm cách tiến chiếm một số khu vực khác ở miền đông Ukraina. Chúng ta cần nhớ rằng Nga và bán đảo Crimea không nối kết trực tiếp bằng đất liền."
Ông Stephen Blank, một nhà phân tích của Hội đồng Chính sách Ðối Ngoại Mỹ, đồng ý với nhận định của ông Eltsov. Ông Blank cũng nói rằng Liên hiệp Âu châu có quá ít phản ứng trước việc Nga chiếm bán đảo chiến lược Crimea.
"Không có một biện pháp chế tài kinh tế có tổ chức nào thực sự đối với Nga; không có một hành động quân sự chiến lược có hệ thống nào để tăng cường cho khả năng tự vệ của Ukraina; và nếu tôi ở vào vị thế của ông Putin, tôi sẽ cảm thấy hoàn toàn không bị vướng bận gì hết. Tôi nghĩ ông Putin thấy rằng cho tới bây giờ có quá ít phản ứng, và bất cứ phản ứng gì đi nữa thì cũng chẳng có sự phối hợp nào."
Chuyến thăm của ông Yatsenyuk đến Washington còn có một mục đích quan trọng khác. Ông Eltsov nói rằng chính phủ lâm thời ở Kyiv cần Hoa Kỳ hỗ trợ kinh tế để tồn tại, và cần Hoa Kỳ hỗ trợ về chính trị để ngăn chặn Nga chiếm thêm lãnh thổ của Ukraina. Ông Eltsov nói rằng cho đến giờ này thì khối cư dân nói tiếng Nga ở miền đông Ukraina hình như vẫn bác bỏ sự can thiệp của Nga, nhưng quan điểm đó có thể thay đổi một cách nhanh chóng.
"Như các nhà nhân chủng học đã nói, ý thức về thân phận thuộc loại dễ biến đổi. Nó tùy thuộc vào tình hình, đặc biệt là trong trường hợp chiến tranh mà chúng ta từng chứng kiến, chẳng hạn như ở Nam Tư cũ. Những vấn đề đó có thể thật sự thay đổi và chuyển từ bên này sang bên kia rất nhanh, tùy thuộc vào những lời đồn đãi, tùy thuộc vào những diễn tiến chính trị. Ðây là một tình huống rất nguy hiểm."
Ông Eltsov nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin hình như có ý định khôi phục lại một số lãnh thổ của đế quốc Nga trước đây để làm di sản, và nếu không bị ngăn chặn, ông ấy sẽ thâu tóm về cho Moscow các khu vực nói tiếng Nga ở những nước khác, chẳng hạn như ở Kazakhstan.
"Không phải là điều không thể. Nếu tình hình chính trị cho phép ông Putin sẽ thâu tóm một phần lớn ở miền bắc Kazakhstan, nơi cũng có đa số cư dân là người Nga. Lẽ tất nhiên, đó là một mưu đồ khó thực hiện hơn rất nhiều."
Ông Eltsov nói rằng bảo đảm tối ưu trước sự xâm lấn của Nga là sự hiện diện của NATO tại những khu vực dễ bị xâm lăng. Theo ông , Nga chắc sẽ không đụng đến những thành viên của NATO như Latvia, Lithuania, và Estonia, cho dù ở đó có đông đảo dân chúng nói tiếng Nga.
"Nước nào không có liên minh quân sự mà bản thân lại yếu về quân sự, và lại chìm ngập trong khó khăn về tài chánh giống như Ukraina thì rõ ràng là một mục tiêu dễ dàng bị thôn tính."
Tuần trước, chính phủ Hoa Kỳ thông qua các biện pháp chế tài, bao gồm hạn chế cấp chiếu khán nhập cảnh cho những ai bị xem là vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina. Liên hiệp Âu châu cũng đưa ra những biện pháp chống lại Nga, trong đó có việc ngưng các cuộc đàm phán về visa và về một hiệp định kinh tế.
Nga đã tỏ rõ rằng các hoạt động ngoại giao ráo riết trước cuộc trưng cầu dân ý vào Chủ nhật sẽ không ảnh hưởng gì đến kế hoạch của Moscow để chiếm quyền kiểm soát khu vực Crimea. Nhà phân tích chính trị Peter Eltosov ở Washington nói rằng bất kể tên gọi chính thức là gì được đặt cho bán đảo này, Ukraina sẽ mất Crimea. Nhưng ông Eltosov nói rằng Ukraina phải ngăn chặn bất cứ mưu đồ nào của Nga để tiến xa hơn nữa.
"Ðó là điều đáng lo ngại nhất đối với chính phủ mới của Ukraina, và tùy thuộc vào tình hình chính trị mà Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ có thể tìm cách tiến chiếm một số khu vực khác ở miền đông Ukraina. Chúng ta cần nhớ rằng Nga và bán đảo Crimea không nối kết trực tiếp bằng đất liền."
Ông Stephen Blank, một nhà phân tích của Hội đồng Chính sách Ðối Ngoại Mỹ, đồng ý với nhận định của ông Eltsov. Ông Blank cũng nói rằng Liên hiệp Âu châu có quá ít phản ứng trước việc Nga chiếm bán đảo chiến lược Crimea.
"Không có một biện pháp chế tài kinh tế có tổ chức nào thực sự đối với Nga; không có một hành động quân sự chiến lược có hệ thống nào để tăng cường cho khả năng tự vệ của Ukraina; và nếu tôi ở vào vị thế của ông Putin, tôi sẽ cảm thấy hoàn toàn không bị vướng bận gì hết. Tôi nghĩ ông Putin thấy rằng cho tới bây giờ có quá ít phản ứng, và bất cứ phản ứng gì đi nữa thì cũng chẳng có sự phối hợp nào."
Chuyến thăm của ông Yatsenyuk đến Washington còn có một mục đích quan trọng khác. Ông Eltsov nói rằng chính phủ lâm thời ở Kyiv cần Hoa Kỳ hỗ trợ kinh tế để tồn tại, và cần Hoa Kỳ hỗ trợ về chính trị để ngăn chặn Nga chiếm thêm lãnh thổ của Ukraina. Ông Eltsov nói rằng cho đến giờ này thì khối cư dân nói tiếng Nga ở miền đông Ukraina hình như vẫn bác bỏ sự can thiệp của Nga, nhưng quan điểm đó có thể thay đổi một cách nhanh chóng.
"Như các nhà nhân chủng học đã nói, ý thức về thân phận thuộc loại dễ biến đổi. Nó tùy thuộc vào tình hình, đặc biệt là trong trường hợp chiến tranh mà chúng ta từng chứng kiến, chẳng hạn như ở Nam Tư cũ. Những vấn đề đó có thể thật sự thay đổi và chuyển từ bên này sang bên kia rất nhanh, tùy thuộc vào những lời đồn đãi, tùy thuộc vào những diễn tiến chính trị. Ðây là một tình huống rất nguy hiểm."
Ông Eltsov nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin hình như có ý định khôi phục lại một số lãnh thổ của đế quốc Nga trước đây để làm di sản, và nếu không bị ngăn chặn, ông ấy sẽ thâu tóm về cho Moscow các khu vực nói tiếng Nga ở những nước khác, chẳng hạn như ở Kazakhstan.
"Không phải là điều không thể. Nếu tình hình chính trị cho phép ông Putin sẽ thâu tóm một phần lớn ở miền bắc Kazakhstan, nơi cũng có đa số cư dân là người Nga. Lẽ tất nhiên, đó là một mưu đồ khó thực hiện hơn rất nhiều."
Ông Eltsov nói rằng bảo đảm tối ưu trước sự xâm lấn của Nga là sự hiện diện của NATO tại những khu vực dễ bị xâm lăng. Theo ông , Nga chắc sẽ không đụng đến những thành viên của NATO như Latvia, Lithuania, và Estonia, cho dù ở đó có đông đảo dân chúng nói tiếng Nga.
"Nước nào không có liên minh quân sự mà bản thân lại yếu về quân sự, và lại chìm ngập trong khó khăn về tài chánh giống như Ukraina thì rõ ràng là một mục tiêu dễ dàng bị thôn tính."
Tuần trước, chính phủ Hoa Kỳ thông qua các biện pháp chế tài, bao gồm hạn chế cấp chiếu khán nhập cảnh cho những ai bị xem là vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina. Liên hiệp Âu châu cũng đưa ra những biện pháp chống lại Nga, trong đó có việc ngưng các cuộc đàm phán về visa và về một hiệp định kinh tế.
