Thổ Nhĩ Kỳ và một nhóm đối lập chính của Syria hôm thứ Bảy cam kết ủng hộ thỏa thuận ngừng bắn bí mật một phần và rất phức tạp được Mỹ và Nga đồng ý.
Theo các điều kiện của thỏa thuận, một lệnh ngừng bắn trên toàn lãnh thổ Syria sẽ bắt đầu vào lúc mặt trời lặn ngày thứ Hai để mở đường cho cứu trợ nhân đạo.
Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, nước phái quân đội đến Syria hồi tháng trước, loan báo ủng hộ lệnh ngừng bắn và thỏa thuận được công bố ở Geneva sáng sớm thứ Bảy như là những điều kiện ban đầu cho một giải pháp chính trị dài lâu nhằm chấm dứt cuộc nội chiến đã kéo dài 5 năm tại Syria.
Các lực lượng đối lập Syria hoan nghênh thỏa thuận, nhưng cũng bày tỏ hoài nghi về khả năng lệnh ngừng bắn được tôn trọng. Họ nói quân đội Syria và quân đội Nga đã không tôn trọng thỏa thuận trước đó.
Ông Bassma Kodmani của Ủy ban Đàm phán cấp cao của Phe Đối lập Syria nói trong một thông báo rằng ảnh hưởng của Moscow đối với Syria là “cách thức duy nhất có thể khiến chế độ của ông Bashar al-Assad tuân thủ thỏa thuận.”
Tin tức về hiệp ước đạt được ở Geneva không giúp giảm bớt căng thẳng cho tình hình ở Aleppo, nơi quân đội Syria tiếp tục cuộc hành quân tại các lãnh thổ do phe đối lập kiểm soát, dường như là cố mở rộng tối đa lãnh thổ mà họ chiếm được trước thời hạn chót để bắt đầu lệnh ngừng bắn.
Một giới chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ nói nếu “bạo động hạ giảm” trong 7 ngày liên tiếp tại Syria và các hoạt động cứu trợ lớn được cho phép đưa vào Aleppo, thì “hai sự kiện chính của thỏa thuận này sẽ bắt đầu có hiệu lực.”
Giới chức này lưu ý rằng các bình luận và chỉ trích về những điều kiện của thỏa thuận đã nhanh chóng “đi hơi lệnh hướng” trên các mạng xã hội. Ông nhấn mạnh rằng “chúng ta sẽ không thấy được tình hình lắng dịu xuống ở Syria ngay tức khắc.” Giới chức này nói thỏa thuận này kêu gọi “hạ giảm bạo động” bắt đầu từ lúc hoàng hôn ngày 12 tháng 9, thời điểm khởi đầu ngày lễ Eid của Hồi giáo. Nếu điều đó xảy ra, Mỹ và Nga sẽ bắt đầu phối hợp không kích chống nhóm Mặt trận thánh chiến Hồi giáo Nusra, và những nhóm khác như nhóm Nhà nước Hồi giáo. Sau khi đợt oanh kích ban đầu được tiến hành, thỏa thuận sẽ kêu gọi không quân Syria ngưng các cuộc tấn công.
Thỏa thuận, đạt được sau các chuyến đàm phán ngoại giao con thoi, được Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov công bố tại một cuộc họp báo hôm thứ Bảy ở Geneva.
Ông Kerry nói: “Các cuộc không kích của quân đội Syria là nguyên nhân chính gây thương vong cho thường dân và tạo ra làn sóng người di tản, và là gây ra những vụ bạo động thù địch thường xuyên. Ngưng tất cả các hoạt động của không quân Syria tại những khu vực chính – những khu vực chính như được xác định – sẽ chấm dứt hành động thả bom thùng và đánh bom bừa bãi ở các khu dân cư."
Ông Kerry nói điều này có thể sẽ “thay đổi tính chất của cuộc xung đột Syria.”
Ông Lavrov nói với các phóng viên báo chí rằng Moscow trước đó đã thông báo các dàn xếp với chính phủ Syria và “sẵn sàng thực hiện các dàn xếp đó.”
Ðặc sứ của Liên hiệp quốc về Syria, ông Staffan de Mistura đã xuất hiện cùng với ông Kerry và ông Lavrov ở Geneva để hoan nghênh thỏa thuận vừa đạt được giữa Nga và Mỹ. Ông nói nó “mở ra một cánh cửa cơ hội thực sự mà tất cả các bên liên quan trong khu vực và lẫn ngoài khu vực phải nên nắm lấy để đưa cuộc khủng hoảng sang một con đường khác, hạ giảm bạo động và sự đau khổ mà người dân Syria phải gánh chịu.”
Ông Lavrov lưu ý rằng có những người muốn phá thỏa thuận này, do đó “không ai dám bảo đảm 100% thỏa thuận này sẽ thành công.”
Nga muốn thấy Tổng thống Assad tiếp tục cầm quyền, trong khi phe đối lập ôn hòa và Thổ Nhĩ Kỳ kiên quyết rằng không có thỏa thuận chuyển tiếp để cho ông Assad tại chức thêm nữa.
Hoa Kỳ cũng từ lâu nói rằng Tổng thống Assad không thể lãnh đạo được bất cứ chính phủ kế tiếp nào ở Syria, vì ông đã đàn áp dã man những người đối lập.”
