Thủ tướng Benjamin Netanyahu hôm nay triệu tập các bộ trưởng an ninh sau khi nói với Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama trong một cuộc điện đàm rằng thỏa thuận khung với Iran đe dọa đến sự tồn vong của Israel.
Ông Netanyahu nói trong một thông cáo rằng thỏa thuận đề ra một mối đe dọa nghiêm trọng cho Israel, cho khu vực và thế giới bởi vì nó sẽ thúc đẩy nền kinh tế Iran, gia tăng sự hiếu chiến của họ trong khu vực và nâng cao rủi ro của một cuộc chạy đua vũ trang và chiến tranh hạt nhân.
Thỏa thuận, đạt được sau 8 ngày thương nghị ráo riết giữa Iran và 6 cường quốc thế giới, định ra các hướng dẫn cho một hiệp ước chung quyết vào cuối tháng 6.
Thỏa thuận đề nghị nới lỏng các biện pháp chế tài quốc tế áp đặt đối với Iran trong khi Tehran giảm bớt chương trình tinh chế uranium, mà nhiều người lo ngại là được sử dụng để phát triển vũ khí hạt nhân.
Một chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia của Israel, ông Ephraim Kam, nói thỏa thuận có một số khía cạnh tích cực nhưng những điểm này bị lấn lướt nhiều bởi những điểm tiêu cực.
Chương trình hạt nhân của Iran đã ngừng lại một thời gian và trong một nghĩa nào đó đã bị đẩy lui về phía sau. Mặt khác, có rất nhiều kẽ hở trong thỏa thuận này mà gần như tất cả mọi người nên quan ngại.Ông Ephraim Kam nói.
Ông nói: “Chương trình hạt nhân của Iran đã ngừng lại một thời gian và trong một nghĩa nào đó đã bị đẩy lui về phía sau. Mặt khác, có rất nhiều kẽ hở trong thỏa thuận này mà gần như tất cả mọi người nên quan ngại.”
Giới chỉ trích nói thỏa thuận giúp Iran duy trì tất cả các cơ sở hạt nhân, mà họ có thể mau chóng tái khởi động nếu muốn.
Những người chỉ trích cho rằng thỏa thuận cũng không giải quyết chương trình của Iran theo báo cáo là vũ khí hóa uranium đã tinh chế và khai triển các phi đạn có thể chở các vũ khí hạt nhân đi xa hàng ngàn kilomet.
Giáo sư Ely Karmon thuộc Trung tâm Đa hiệu của Israel nói thỏa thuận hợp thức hóa chương trình hạt nhân của Iran và không giải quyết việc Iran can dự vào các vụ xung đột ở Syria, Iraq và Yemen.
Ông nói: “Dưới hình thức hợp pháp loại này và tiềm năng ô dù hạt nhân, Iran tiếp tục và có lẽ sẽ tăng cường mưu toan hung hăng bành trướng sự hiện diện thống trị trong khu vực. Vậy là rõ ràng các nhà lãnh đạo Israel rất lấy làm lo ngại về tương lai.”
Các nhà lãnh đạo Israel đã nói họ sẽ dành quyền đơn phương đáp trả bất kỳ mối đe dọa hạt nhân nào của Iran, kể cả việc oanh kích các cơ sở hạt nhân của Iran.
Tuy nhiên, chuyên gia Karmon tin rằng có nhiều phần chắc sẽ không còn phương án quân sự nữa.
Phía Iran phải rất thận trọng không nên khiêu khích phía Ả Rập Xê-út và thậm chí cả phía Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ là những nước ủng hộ Ả Rập Xê-út trong cuộc chiến chống lại các tay sai của Iran.Ông Ely Karmon nói.
Ông nói: “Quyết định chính trị trong tình huống này, khi có một thỏa thuận được sự bảo trợ của tất cả các đại cường trên thế giới, sẽ khiến cho phương án quân sự trở nên rất khó khăn.”
Ông Kam đồng ý và nói rằng sự kiện này khiến cho Israel còn rất ít chọn lựa để hành động.
Ông nói: “Vậy là chỉ còn các nỗ lực ngoại giao, vận dụng Quốc hội Hoa Kỳ và một số bạn bè có thể sẵn sàng hợp tác. Tôi có thể nói vào lúc này, không phải là những chọn lựa nhiều hứa hẹn.”
Ông Karmon nêu ra rằng phía Iran có thể muốn tránh việc bành trướng khả năng hạt nhân vào thời điểm này bởi vì một vụ đối đầu ngày càng tăng giữa các đồng minh của Iran và một liên minh quân sự do Ả Rập Xê-út lãnh đạo ở Syria, Iraq và Yemen và các nước khác nữa.
Ông nói: “Phía Iran phải rất thận trọng không nên khiêu khích phía Ả Rập Xê-út và thậm chí cả phía Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ là những nước ủng hộ Ả Rập Xê-út trong cuộc chiến chống lại các tay sai của Iran.”
Dù sao, các chuyên gia nói rằng trước mắt, những cuộc thương nghị còn gay go hơn nữa còn đang chờ đợi vào lúc Iran và các cường quốc thế giới tìm cách biến thỏa thuận khung thành một kế hoạch hành động chung trong thời gian 3 tháng sắp tới.
