Một thanh niên ở Hà Tĩnh ngày 6/4 bị khởi tố về tội danh ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước’ sau khi quay video và phổ biến lên mạng xã hội các cuộc biểu tình chống Formosa tại các tỉnh duyên hải miền Trung.
Anh Nguyễn Văn Hóa, 22 tuổi, cư dân xã Kỳ Khang, huyện Kỳ Anh, khu vực tâm điểm chịu thiệt hại nặng nề nhất trong thảm họa Formosa đầu độc biển miền Trung, bị khởi tố bị can theo điều 258 Bộ luật Hình sự và đang bị tạm giam 3 tháng để điều tra.
Theo truyền thông nhà nước, Hóa bị bắt trong chuyên án V116 truy quét ‘các đối tượng phản động trong và ngoài nước câu kết với một số đối tượng cực đoan lợi dụng sự cố môi trường biển để kích động, lôi kéo quần chúng nhân dân tham gia tụ tập, biểu tình, đập phá tài sản, gây hậu quả rất nghiêm trọng.’
Giới hữu trách nói xuất phát từ vụ giàn khoan HD981 của Trung Quốc xâm phạm lãnh hải Việt Nam hồi tháng 4/2014, Hóa bắt đầu sinh hoạt trên truyền thông xã hội và dùng mạng xã hội ‘để biên tập, chỉnh sửa và tán phát các bài viết có nội dung chống đối nhà nước.’
Vietnamnet tường thuật rằng Hóa đã ‘trực tiếp quay phim, chụp ảnh các sự kiện một số người dân tụ tập, biểu tình, khiếu kiện nhằm kích động người dân gấy rối, gây mất an ninh trật tự, chống lại chính quyền nhân dân.’
Báo chí nhà nước còn tố cáo Hóa ‘sử dụng mạng xã hội để đăng tải các bài viết bôi nhọ lãnh tụ Hồ Chí Minh, nói xấu đảng, nhà nước,’ ‘đăng tải các video, hình ảnh có nội dung kích động biểu tình sau sự cố môi trường biển, lũ lụt trên địa bàn Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình’ do Hóa trực tiếp thực hiện, ‘thu hút số lượng người xem rất lớn và được phát tán với tốc độ chóng mặt.’
Vẫn theo nhà chức trách, Hóa chính là người dùng máy quay Flycam truyền trực tiếp lên Facebook hình ảnh cuộc biểu tình của dân địa phương trước cổng công ty Formosa Hà Tĩnh hôm 2/10/2016, những hình ảnh không thấy được từ truyền thông trong nước liên quan đến các cuộc xuống đường rầm rộ của dân chúng đòi đóng cửa thủ phạm phá hại môi trường sống, sinh kế của hàng triệu người dân Việt Nam.
Thông báo của nhà chức trách về lệnh truy tố nhà hoạt động trẻ này được đưa ra đúng ngày dân chúng trong nước kỷ niệm 1 năm xảy ra thảm họa Formosa, với các cuộc biểu tình tiếp diễn tại Hà Tĩnh.
Nguyễn Văn Hóa bị bắt từ hôm 11/1, nằm trong số các blogger, các nhà hoạt động dân sự, bảo vệ môi trường gần đây nhất bị truy tố vì điều luật 258 sau hàng loạt các bản án dành cho giới bất đồng chính kiến về tội danh “tuyên truyền chống nhà nước” theo điều 88 bị quốc tế cực lực phản đối.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói sự việc này là một bằng chứng thêm nữa về tình trạng vi phạm nhân quyền trầm trọng tại Việt Nam và vi phạm các công ước Hà Nội đã ký với quốc tế.
Phó giám đốc phụ trách khu vực Châu Á thuộc Human Rights Watch, ông Phil Robertson, phát biểu với VOA Việt ngữ:
“Việt Nam chẳng thay đổi cách nhìn đối với những luồng thông tin không chịu sự kiểm soát của nhà nước. Việt Nam vẫn còn tư tưởng của những năm 1970, kiểm soát truyền hình, phát thanh, báo chí theo kiểu ‘ngu dân dễ trị’, bịt miệng dân và buộc người ta phải tin vào tuyên truyền của nhà nước. Internet đã thay đổi căn bản cách thức người dân Việt thu thập thông tin. Họ rất nhạy bén về công nghệ, thích ứng nhanh mà chính quyền không theo kịp. Cho nên, để kiểm soát tình hình này, nhà cầm quyền phải vịn tới luật, dùng luật lệ như búa rìu đập đầu những người nhà cầm quyền không ưa, những nhà báo công dân, vì họ đã tường thuật, phổ biến thông tin bất lợi cho nhà nước.”
Trong thông cáo hôm 25/1 sau tin blogger Nguyễn Văn Hóa cùng hai nhà hoạt động khác là Trần Thị Nga và Nguyễn Văn Oai bị bắt giữ, Tổ chức Phóng viên Không Biên giới nêu rõ: “Các blogger và các nhà vận động này không làm gì khác ngoài việc đưa tin về các cuộc biểu tình và bày tỏ quan điểm về các vụ vi phạm đối với các quyền cơ bản của cá nhân họ và những người chung quanh. Nói cách khác, họ bảo vệ lợi ích chung của mọi người. Thật là tệ hại khi bảo vệ lợi ích chung và nhân quyền lại bị dán nhãn là tuyên truyền chống nhà nước tại Việt Nam. Chúng tôi kêu gọi cộng đồng thế giới áp lực để họ được trả tự do ngay lập tức.”
Nhiều ý kiến trên mạng xã hội phản đối tố cáo của nhà nước khi cho rằng một thanh niên 22 tuổi có khả năng ‘kích động’ ngần ấy dân chúng Việt Nam đi biểu tình chống Formosa.
Facebooker Thao Teresa viết rằng Hoá là một thanh niên yêu nước và việc truy tố anh là dọn đường dư luận để bịt miệng những ai dám chống Formosa.
Trang Facebook Nguyễn Ngọc Đức đăng hẳn một bài tỏ lòng cảm kích Nguyễn Văn Hóa, có đoạn rằng: “Dù bản tin của truyền thông lề đảng có đúng hay sai, tôi cũng xin cám ơn anh, cám ơn những tác giả của các hình ảnh này đã giúp cho tôi và hàng chục triệu người khác biết được những gì đang xảy ra tại đây, những sự thật mà báo chí lề đảng không hề dám đề cập đến.”
“Xin cám ơn anh Nguyễn Văn Hóa! Qua bản tin của truyền thông lề đảng, họ nói rằng anh là người đã chia sẻ hình ảnh, bài viết về các vấn đề nóng đang xảy ra tại địa bàn Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình, như vụ xã lũ chết người tại Hố Hô, như các vụ biều tình của ngư dân đòi được bồi thường thiệt hại sau vụ Formosa,... Dù bản tin của truyền thông lề đảng có đúng hay sai, tôi cũng xin cám ơn anh, cám ơn những tác giả của các bài vở và hình ảnh này, giúp cho tôi và hàng chục triệu người khác biết rõ bộ mặt vô nhân đạo của nhà cẩm quyền, trong vụ cứu lụt miền Trung, vụ "xã lũ đúng quy trình" ngày 31/10/2016 khiến Hà Tĩnh chìm trong biển nước, vụ ngăn cản các đoàn cứu trợ của các hội nhóm xã hội dân sự.”
Bản tin trên Vietnamnet 'khuyên những ai đã, đang và sẽ ấp ủ hành vi sớm tỉnh ngộ, không theo vết xe đổ của Hóa để nhận sự khoan hồng của đảng, nhà nước.'
Đáp lại, Facebooker Nguyễn Ngọc Đức cho rằng: “Nhà cầm quyền bắt một Nguyễn Văn Hóa. Hàng ngàn Nguyễn Văn Hóa khác đang nhập cuộc. Họ ra quyết định khởi tố anh đúng ngày 6/4, ngày kỷ niệm 1 năm biển chết do thàm họa Formosa. Tràn ngập trên mạng những video, hình ảnh ở khắp nơi. Sự răn đe của chế độ không có hiệu quả gì. Rất nhiều bạn trẻ đã có mặt tại Đông Yên, Phú Yên, Lộc Hà, Đông Sơn, có mặt ở những nơi đồng bào đang bức xúc xuống đường tưởng niệm 1 năm cá chết, biển chết. Họ thật sự là những Nguyễn Văn Hóa, là những ký giả của lề dân trong thời đại mạng hôm nay.
Nhà cầm quyền nói anh Nguyễn Văn Hóa ‘bị các thế lực phản động lợi dụng và chỉ đạo’, ‘được các thành viên tổ chức Việt Tân hỗ trợ sang Lào, Camphuchia, Thái Lan, Philippines để được trang bị thêm kiến thức về tự do, dân chủ’, rồi được kết nạp vào đảng Việt Tân! Lối thông tin tuyên truyền này của báo chí đảng nghe quen quen, vì đã lập đi lập lại nhiểu lần và không lừa bịp được ai. Nhà cầm quyền quá coi thường sự phán đoán của quần chúng. Trong thời đại thông tin bùng nổ như hiện nay, cách chụp mũ, vu khống những người yêu nước không còn tác dụng gì. Người Việt Nam đủ trưởng thành để đánh giá đúng sai, đánh giá đâu là sự thật, đâu là dối trá, lừa bịp.
Xin cám ơn anh Nguyễn Văn Hóa! Xin cám ơn tất cả các bạn trẻ đang bất chấp rủi ro, kể cả rủi ro bị hành hung, khủng bố và tù đầy, để mang thông tin, mang sự thật đến cho mọi người. Những việc làm của anh Hóa, của các ký giả lề dân đáng được quí trọng. Chúng tôi phải đấu tranh đòi tự do cho anh, cho tất cả những người yêu nước đang bị cầm tù.”
