Không lấy gì làm lạ khi tin về một giới chức cao cấp Bắc Triều Tiên chết trong một tai nạn giao thông trong tuần này đã lập tức khơi ra những lời đồn đoán rằng đây là một chuyện gian trá. Từ Seoul, thông tín viên VOA Brian Padden gửi về bài tường thuật.
Thông báo về cái chết của ông Kim Yang Gon, 73 tuổi, một giới chức cao cấp của đảng đặc trách về bang giao Nam Bắc Triều Tiên đã gây ra một số nghi ngờ. Tin cho biết ông này chết trong một tai nạn giao thông vào sáng sớm ngày thứ Ba tại Bình Nhưỡng, một thành phố giao thông thưa thớt. Thông tấn xã nhà nước không cho biết chi tiết nào khác, nhưng gọi ông Kim Yang Gon là “đồng chí thân cận nhất và là một nhân vật có tinh thần cách mạng vững chắc.”
Những người nghi ngờ về lời giải thích liên hệ đến cái chết của ông Kim Yang Gon nêu ra thời điểm của thông báo. Tai nạn xảy ra ngay sau những cuộc thảo luận với Nam Triều Tiên đổ vỡ khi Seoul từ chối những yêu sách của Bình Nhưỡng nối lại một dự án du lịch đã từng đem lại cho Bình Nhưỡng hàng chục triệu đô la mỗi năm.
Tại quốc gia Bắc Triều Tiên bí mật và áp chế, hầu như không thể phân biệt được sự thực và phỏng đoán.
Tuy nhiên trong trường hợp này, các nhà phân tích nói sự ca ngợi chính thức và quyết định làm lễ quốc táng ông Kim Yang Gon cho thấy việc ông qua đời đột ngột có thể là một tai nạn.
Nhưng cái chết của ông ăn khớp với khuôn thức thanh trừng mới đây dưới sự cai trị của lãnh tụ Tối cao Kim Jong Un của Bắc Triều Tiên. Tuần này đánh dấu 4 năm cầm quyền của Kim Jong Un.
Những vụ thanh trừng của ông Kim
Vào tháng 4 năm nay, Cơ quan Tình báo Quốc gia Nam Triều Tiên cho biết tính đến nay nhà lãnh đạo 32 tuổi của Bắc Triều Tiên đã hành quyết khoảng 70 giới chức lớn tuổi thân cận với người cha của ông là Kim Jong Il và thay thế bằng những phụ tá trẻ tuổi hơn và trung thành với ông hơn.
Vào lúc ông Kim Jong Un tiến hành việc củng cố quyền lực sau cái chết của ông Kim Jong Il, Học giả Andrei Lankov tại trường đại học Kookmin ở Seoul nói hầu hết các quan sát viên đều cho rằng nhà lãnh đạo trẻ này sẽ từ từ cho các lãnh tụ già nua về hưu với một cuộc sống thoải mái.
Giáo sư Lankok nói: “Tuy nhiên, nếu có thì cũng chỉ rất ít quan sát viên trông đợi là ông Kim Jong Un sẽ thay thế các giới chức lớn tuổi, những người thân cận với cha ông một cách nhanh chóng và tàn nhẫn như vậy.”
Trong vòng 4 năm qua có những báo cáo cho thấy có nhiều vụ xử tử các giới chức cao cấp.
Vào tháng 12 năm 2013, dượng của ông Kim và là người đỡ đầu của ông là Jang Song Thak bị xử tử vì bị cáo buộc là phản nghịch và cũng có tin tức là nhiều thân nhân của ông này cũng bị giết.
Vào tháng 5 năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Hyon Yong Chol bị xử tử về tội ngủ gục trong một cuộc họp và dèm pha về nhà lãnh đạo trẻ tuổi.
Một số các giới chức khác thình lình không xuất hiện trước công chúng không có lời giải thích.
Trước đây trong năm có tin đồn là ông Choe Ryong Hae, đặc sứ của ông Kim về Trung Quốc và Nga bị xử tử khi không có tên ông trong danh sách tang lễ của một giới chức cao cấp. Sau đó cơ quan tình báo Nam Triều Tiên cho biết ông Choe đã bị tống vào trại cải tạo. Nhưng trong tuần nay tên ông lại xuất hiện trên danh sách uỷ ban tang lễ của ông Kim Yang Gon cho thấy ông này được nhà lãnh đạo sủng ái trở lại.
Bất ổn tại Bắc Triều Tiên
Có những tin tức cho thấy nhiều giới chức Bắc Triều Tiên trốn khỏi nước vì sợ bị nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên thanh trừng.
Nhà phân tích về Bắc Triều Tiên Bruce Bechtol tại trường đại học Tiểu bang Texas ở Angelo nói con số các vụ thanh trừng trong 4 năm qua cho thấy bất ổn vẫn tiếp tục trong chế độ Kim Jong Un.
Giáo sư Bechtol nói: “Khi Kim Jong Un lên cầm quyền, tôi nói là tôi không nghĩ ông ấy cầm quyền quá 5 năm. Chúng ta chưa đến thời hạn này. Nhưng có một điều chắc chắn là ông chưa củng cố xong quyền hành của ông.”
Những người khác theo dõi Bắc Triều Tiên như ông Chung-in Moon tại trường đại học Yonsei ở Seoul lập luận rằng ông Kim Jong Un đã củng cố sự cai trị của ông một phần bằng cách đặt để những người trung thành xung quanh ông.
Ông Moon nói: “Kim Jong Un vừa trị vì và vừa cai trị và đó là lý do tại sao ông loan báo sẽ triệu tập đại hội lần thứ 7 của Đảng Công nhân Triều Tiên vào tháng 5 năm tới.”
Những vụ thanh trừng ở cấp cao có lịch sử lâu đời tại Bắc Triều Tiên.
Ông nội của Kim Jong Un là Kim Il Sung, người sáng lập Bắc Triều Tiên đã thay thế các phần tử thân Nga và thân Trung Quốc trong giới lãnh đạo cao cấp sau cuộc chiến tranh Triều Tiên 1950-1953.
Cha ông Kim Jong Un là ông Kim Jong Il xử tử khoảng 10 người trong những năm đầu cầm quyền. Con số này ít hơn nhiều so với con số các giới chức Bắc Triều Tiên bị Kim Jong Un xử tử, nhưng cha ông được chuẩn bị lên nắm quyền trong nhiều năm và đã tập trung quyền hành và đặt những nhân vật trung thành vào những chức vụ quan trọng trước khi trở thành lãnh tụ tối cao.
