Trong một sân trường nhiều cây cối gần thủ đô Phnom Penh của Campuchia, một nhóm 50 học sinh đang theo học một chương trình thí nghiệm táo bạo với hai mục đích: đào tạo những người trẻ có thể giúp tăng tiến đất nước, và phát triển một chương trình kiểu mẫu có thể được thực hiện tại những nước khác trên thế giới. Từ Phnom Penh thông tín viên Robert Carmichael của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Vào năm 2012, nhân viên của trung tâm giáo dục Liger phỏng vấn hàng trăm trẻ em tại Campuchia để tìm những học sinh có tương lai nhiều hứa hẹn nhất. Cuối cùng 25 em gái và 25 bé trai được chọn. Mỗi em nhận được học bổng toàn phần, gồm ăn ở và học phí.
Em Seiha, 13 tuổi là một trong số các em được chọn. Cha mẹ nghèo túng của em rất xúc động. Em Seiha nói:
“Cha mẹ em hỗ trợ em rất nhiều vì cha mẹ em mong muốn đi học trường này khi ở vào độ tuổi em. Để vào học trường này cần có nhiều tiền và học hành rất chăm chỉ. Và khi được nhận vào học, nhà trường cấp học bổng và em không phải trả gì hết.”
Hầu hết 50 học sinh trường Liger, giống như em Seiha, đều thuộc những gia đình nghèo. Tại Campuchia, với hệ thống giáo dục yếu kém, sanh ra trong một gia đình nghèo thì có rất ít hay không có cơ hội học hành.
Trường Liger muốn thay đổi điều này đối với 50 em học sinh năm nay và 50 học sinh trong năm tới, và trong dài hạn cho tất cả học sinh trong nước.
Doanh nhân Mỹ Trevor Gile, cùng với vợ sáng lập trường này. Tuần trước ông có mặt tại Campuchia và nói với Đài VOA mục tiêu của ông là giúp mọi người tự giúp mình hơn là cho tiền. Điều này có nghĩa là những học sinh học trường này cũng hứa sẽ đền đáp lại. Ông Gile nói:
“Chúng tôi, về cơ bản, hứa với các học sinh này: hãy đến với chúng tôi, chúng tôi sẽ theo dõi, giúp đỡ các em qua các năm trung học. Để đáp lại, và một trong những lý do chúng tôi chú trọng đến rất nhiều là đảm bảo các em tự hòa nhập với nền văn hóa của các em, và sẽ là một việc đầu tư xấu nếu chúng tôi biến một người trẻ sẵn sàng vượt qua bão tố để bước vào thế giới và rời Campuchia và không bao giờ nhìn lại. Đây không phải là kết quả chúng tôi mong muốn, trong lâu dài.”
Dù nền giáo dục tại Campuchia cải tiến một cách chậm chạp, bộ trưởng giáo dục rất được kính nể chỉ mới nhậm chức cách đây hai năm nhưng lại có một nhiệm vụ to lớn trước mắt.
Chẳng hạn như phương pháp giảng dạy tại các trường công lập, xoay quanh việc học thuộc lòng những đề tài rõ rệt và chú trọng đến việc thi cử.
Tài chánh dồi dào của ông Gile có nghĩa là trung tâm Liger đi trước các trường khác. Chẳng hạn như mỗi học sinh Liger có một máy vi tính xách tay, học theo các dự án và giáo dục qua kinh nghiệm nhằm giúp các em phát huy tiềm năng của mình.
Ông Dom Sharpe, giám đốc quốc gia của tổ chức Liger nói:
“Giáo dục qua kinh nghiệm là một phần to lớn của công việc chúng tôi đang làm ở đây. Học sinh bỏ nhiều thì giờ học ngoài lớp học, bên ngoài Phnom Penh, và đôi khi ở nước ngoài. Do đó, việc học ở đây rất khác. Học bằng cách trải qua kinh nghiệm, và học sinh không bao giờ quên được.”
Ví dụ như em Seiha, làm việc với một toán học sinh Liger để nghiên cứu và viết một cuốn sách về động vật hoang dã của Campuchia. Cuốn sách sẽ được xuất bản vào tháng Giêng năm tới. Cuốn sách này và một cuốn sách khác học sinh Liger viết về kinh tế sẽ được phân phát cho các trường trên toàn quốc.
Những học sinh Liger khác đã tham dự một cuộc tranh tài về robot ở Singapore hay thu hình để đưa lên Internet về các đề tài Campuchia.
Ông Gile nói mục đích tối hậu của Trung tâm giáo dục Liger có nhiều điều hơn là chỉ giúp Campuchia tiến bộ.
“Một số người đôi khi nghĩ trung tâm này có thể là một dự án vui chơi của một người giàu. Hoàn toàn không phải như vậy. Chúng tôi làm việc này với ý định tạo ra một kiểu mẫu, một kiểu mẫu có thể rập khuôn bất cứ nơi nào bên ngoài Campuchia. Và để làm được như vậy, chúng tôi phải hoạt động một cách có trách nhiệm về phương diện tài chánh. Kiểu mẫu này phải tự bền vững được và có ý nghĩa về kinh tế.”
Cho đến nay ông Gile hài lòng về những tiến bộ của dự án.
“Cho đến nay dự án hoạt động rất tốt. Và do đó tôi hoàn toàn tin tưởng là chúng tôi có thể cho thấy những kết quả chúng tôi đã hứa, và đây chỉ là một việc hợp lý, một việc có ý nghĩa, và những người có lòng và những tổ chức trên toàn thế giới sẽ nói rằng họ thích ý kiến này, tôi nghĩ chúng ta có thể làm việc với nhau và mở rộng thêm nữa.”
Ông Gile hy vọng là vào năm 2025 sẽ có ít nhất 10 trường Liger trong vùng và những nơi khác.
Vào lúc đó, lớp học này với học sinh tuổi từ 12 và 13 đã tốt nghiệp từ lâu và, nếu mọi việc trôi chảy theo như dự trù, các học sinh này sẽ dùng các kỹ năng học được tại trường Liger để đưa Campuchia tiến lên.
